3 Aralık Dünya Engelliler Günü

Bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü. Bundan 19 yıl önce Birleşmiş Milletler, insan haklarının daha adil ve eşit olarak yaşanması ve engelliler adına pozitif ayrımcılık yapılmasını sağlamak için 3 Aralık'ı "Engelliler Günü" ilan etti.

Dünyada engellilerin yaşam koşullarını iyileştirme çalışmaları ülkelerin konuya bakış açısı ve refahlığı ile paralel bir şekilde geliştirilmeye çalışılıyor.

Avrupa Birliği ülkelerindeki uygulamalara göz atarsak…

Engelli çocuğun ailesine bir psikolog gönderiliyor. Aileye pedagojik bilgiler veriliyor. Aynı zamanda eğitim, sağlık ve rehabilitasyon prosedürüyle ilgili olarak bir danışman aile için sürekli hizmet veriyor. Ortopedik engellilere, tekerlekli sandalyeyle daha rahat dışarıya çıkabileceği evler ayarlanıyor. Hafta sonları bir psikolog ve bir bakıcı aileye eşlik ediyor, çocuğun bakımıyla ilgileniyorlar. Sağlık, bakım, araç-gereç, ulaşım, eğitim, psikolojik ve pedagojik destek tamamen ücretsiz. Bunun dışında tekerlekli sandalyeyle dışarı çıktığında bağımsız olarak, herhangi bir fiziksel yardıma muhtaç kalmadan istediği yere ulaşabiliyor engelli bir vatandaş. Üstelik taksi hizmetleri de bedava.

Şimdi gelelim ülkemize…

Engelli birey, engelini ispat etmek için bir rapor çıkartmalı. Ardından elindeki sağlık kurulu raporu ile Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne başvurarak aşağıda bahsedeceğim haklardan yararlanmak için dilekçe vermeli.

Engellilerin hak ve imtiyazları nelerdir?

-Gelir vergisi indirimi

-Demir yolları seyahatlerinde %40 - %50 indirim

-Hava yolları seyahatlerinde %40 - %50 indirim

-Belediye ulaşımı, belediyelerin aldığı karara bağlı olarak ücretsiz ya da indirimli

-Sinema, tiyatro, müze vb. gibi yerlere indirimli veya ücretsiz girme hakkı

-Kamuda ve özel sektörde yer alan engelli kadrolarında açılan sınavlara girerek başarılı olması dahilinde istihdam edilme şansı

-GSM operatörleri tarafından %40- %50 indirimli konuşma hakkı

-Sosyal yardımlaşma vakıflarınca meslek edindirme kurslarına istenilen belgeleri vermek koşuluyla katılma imkanı

-Sosyal güvencesi olmayan engellilere yeşil kart hakkı

-Özürlü aylığı ve muhtaç aylığı alma

-Bakım gereksinimi olan engellilere SHÇEK (Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu) tarafından bakım parası hizmeti

-İl, ilçe sosyal yardımlaşma ve dayanışma derneklerince yardımcı araç-gereç ve cihaz temin edilebiliyor. Ayrıca belediyeler, Kızılay ve engellilere yardım amaçlı kurulan dernek ve vakıflar cihaz temininde yardımcı olabiliyor.

-Engelli çocuklara genel eğitim, özel eğitim ve mesleki eğitim hakkı, ücretsiz okul servisi hizmeti

Bunların yanı sıra imar kanununda kamu alanlarının engellilerin bağımsız şekilde hareket edebilmeleri için gerekli düzenlemelerin yapılmasını şart koşar.

Çok daha önemli bir düzenleme 2005 yılında çıkan 5378 sayılı Özürlüler Yasası ile gelmiştir. Bu yasa aynen şöyle der:

"Geçici Madde 2.- Kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirilir.

Geçici Madde 3.- Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, şehir içinde kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin erişilebilirliğine uygun olması için gereken tedbirleri alır. Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlüler için erişilebilir duruma getirilir."

Şimdi basit bir matematik hesabı yapalım. 2005+7=2012.

Bu durumda ilk olarak şu soruyu sormamız gerekli: Sizce önümüzdeki 1 yıl içinde aklınıza gelen her türlü kamu alanı ve binası yasanın öngördüğü şekilde engellilere uygun hale getirilebilir mi?

Soru 2: Gelişmiş ülkelerin standartlarına bakılarak engelli haklarıyla ilgili prosedür daha da hafifletilebilir mi?

Soru 3: Engelli bireylere ve ailelerine verilecek destek hizmetleri ve personel yardımı genişletilebilir mi?

Bu 3 soruyu yanıtlamak 3 Aralık Engelliler Günü'nde hepimizin sosyal sorumluluk ödevi olsun.

Çağatay&Aylin Atasağun