11 aylık bebek gelişimi - 11 aylık bebeğin boyu, kilosu, beslenmesi, uykusu ve gelişim tablosu

Heyecanlı hazırlıklar ve bekleyişin ardından bebeğinizi kucağınıza aldınız. Peki ya şimdi? Minicik bir bebek, kaygıların ve soru işaretlerinin olduğu bir dönem sizin için… Gün geçtikçe de büyüyor ve 11 aylık oldu bile! Aklınızda pek çok soru olabilir: 11 aylık bebek ne kadar uyur, 11 aylık bebek ne kadar emer? Bunun yanı sıra 11 aylık bebek kilosu, 11 aylık bebek bakımı, 11 aylık bebek aşısı, 11 aylık bebek uykusu gibi konuları merak edip sık sık araştırma yapıyor olabilirsiniz. İşte tam da bu noktada 11. ay bebek gelişimi sürecinde bilmeniz gereken her şeyi detaylarıyla ele aldık.

Bebeğiniz 11 aylık oldu. Bundan sonraki aşamalarda bebeğinizin fiziksel-duyusal-zeka gelişiminde sizi neler bekliyor? Bebeğinizin beslenmesi ve uyku düzeni nasıl olmalıdır?

11 aylık bebeğin gelişiminde sizleri nelerin beklediğini Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Pınar Karadeniz ayrıntılarıyla anlattı.

Her bebeğin gelişimi farklıdır ve hepsi bu gelişim özelliklerini aynı zamanda göstermez. Çevresel ve genetik farklılıklar bu değişikliğin temelini oluştursalar da gelişim basamakları genel olarak öngördüğümüz bir seyir içinde gitmelidir. Ebeveynlerin bebek gelişimindeki bu basamakları bilmeleri farkındalıklarını ve yetkinliklerini arttıracaktır. Eğer endişelendiğiniz bir konu varsa çocuk doktorunuza danışmanızı tavsiye ederim.

Bebeğiniz 11 aylık oldu. Bundan sonraki aşamalarda bebeğinizin fiziksel-duyusal-zeka gelişiminde sizi neler bekliyor? Bebeğinizin beslenmesi ve uyku düzeni nasıl olmalıdır?

11 AYLIK BEBEK FİZİKSEL GELİŞİMİ

11 aylık bebeğiniz tek başına daha yürümeye başlamamış olabilir fakat koltuklara tutunarak sıralayabilir, ellerini bıraktığınız zaman kısa süreli ayakta durabilir. Genellikle 1 yaşında yürümesini bekleriz. Fakat daha önce de bahsettiğim gibi her bebeğin gelişim evreleri birebir aynı olmak zorunda değildir. Tek başına yürümesi bazı bebeklerde 10. ayda olabileceği gibi 16-18 ayı bile bulabilir.

Evin içinde yürürken ilk adım ayakkabısı giymesine gerek yoktur. İlk adım ayakkabısı seçiminde tabanı sert olmayan, ayağını saran ne çok gevşek ne de çok sıkı olmayan, ayak hareketlerini engellemeyecek ayakkabıları tercih etmelisiniz.

Tek eli ile taşıyabileceği oyuncaklarını ve nesneleri rahatlıkla kaldırabilir, istediği yere koyabilir. Dolap kapaklarını ve çekmeceleri karıştırmaya çalışabilir. Kaşık ve çatal kullanması çok daha iyidir, sizin yardımınızla bardaktan suyunu içebilir.

Küçük cisimleri iki parmağı ile tutarak kavanoz gibi kapların içine koyabilir.

11 AYLIK BEBEK DUYUSAL GELİŞİMİ

Görme ve işitme yetisi iyi olan 11 aylık bebeğiniz uzaktaki cisimleri veya kişileri net görür ve takip eder. Derinlik ve uzaklık algısı gelişmiştir. Gördüğü cismin ve duyduğu sesin kendisine olan uzaklığını bilir. Tat, koku ve dokunma duyusu tamamen gelişmiştir. Kendisine zarar vermeyeceği cisimlere dokunmasına izin verin, dokunarak ve hissederek keşfedecek.

11 AYLIK BEBEK ZİHİNSEL GELİŞİMİ

11 aylık bebeğin taklitçilik yeteneği iyice gelişmiştir. Bebekler taklit ederek öğrenir. 11 aylık bebeğiniz çok iyi bir gözlemcidir.

Sizin onunla konuşmalarınızı anlar, size konuşarak olmasa da tepkileri ve hareketleri ile cevap verir. Fakat önceki aylara göre az sayıda olan kelimeleri daha belirgin ve anlamlıdır. Olaylar arasında bağlantı kurma ve sorun çözme becerileri artmıştır. Öğrendiklerini bilinçli olarak birleştirmeye devam ederler. Günlük rutinlerini bilirler ve rutinlerine uyumludurlar. Kendisine ait olan eşyaları ve oyuncaklarını bilir. Nesneleri amacına uygun olarak kullanır. Bardaktan su içileceğini, arabanın yerde sürüleceğini, top ile nasıl oynanacağını bilir.
Ona söylediğiniz 2-3 kelimeli komutları anlar, canı isterse komutları yerine getirir.

11 AYLIK BEBEK DİL VE SOSYAL GELİŞİMİ

• 11 aylık bebeğinizin ağzında anlamlı ya da anlamsız bir sürü laf ile size bir şeyler anlatmak istiyor. Bebeğiniz anne, baba, nene, su gibi kısa heceli kelimeleri bilinçli olarak söyleyebilir. Daha anlamlı kelimesi yok ise stres yapmayın, her çocuğun gelişim süreçlerinde ön görülebilir farklılıklar olabilir.

• Bebekler taklit ederek öğrenir, bebeğinizin konuşma becerisi sizin konuştuklarınızı dinleyip taklit etmesi ile gelişecektir. Bu nedenle yenidoğan döneminden itibaren onunla hep konuşun, tekrar tekrar anlatın, oyuncaklarını, resimli kitaplardan renkleri ve hayvanları tanıtın, oyuncakların ve nesneleri kullanım amaçları ile anlatın, vücut bölümlerini kendinizde ve onda göstererek öğretin.

• Söylediklerinizi anlar, mesela; "Top nerede?", "Anne nerede?" gibi soru cümlelerinize başını çevirerek topa ya da annesine bakarak cevap verebilir. Yakınındaki ismini bildiği bir oyuncağını getir dediğinizde getirebilir.

• İstediği cisimleri size göstermek için işaret etmeye başlayabilir.

• Sizin davranışlarınızdan o an ki duygularınızı anlar, kızıldığını veya sevildiğini çok iyi bilir ve size buna göre yanıt verir. Heyecanını, sevincini, üzüntüsünü, isteklerini ses tonuna ve davranışlarına yansıtarak rahatlıkla size anlatabilir. Yabancıları rahatlıkla ayırt eder.

• Belli komutları bilir, mesela; "HAYIR" denildiğinde anlar. Canı isterse "GEL, AL, VER" gibi eylemleri yerine getirebilir.

• Nesne devamlılığını sağlayan oyun oynamayı çok severler. Karşılıklı oturup top atma oyununa bayılırlar. Sizi oyunlarının içine sokmak için oyuncaklarını size uzatırlar.

• 11 aylık bebeğiniz özgürlüğüne daha düşkündür, kendi isteklerinin farkındadır. Yemek yemek, altının değiştirilmesi veya banyo yapmak gibi istemediği durumlarda size karşı direnç geliştirebilir. Artık hoşlanmadığı durumlarda itiraz zamanı başlamıştır. Oyun oynarken oyundan kaldırırsanız size karşı koyabilir, elindeki oyuncağı kızgınlıkla bilinçli olarak fırlatabilir.

11 AYLIK BEBEK GELİŞİM TABLOSU

Bebeğinizin fiziksel gelişimini değerlendirmede gelişim tabloları bize yol göstericidir. Her bebeğin gelişim hızını ırk, genetik, cinsiyet ve yaşa göre değişiklik gösteren persantil dediğimiz büyüme eğrilerini kullanarak ölçeriz. Türkiye standartlarına göre hazırlanmış persantil eğrilerinde 3. persantil alt sınırı, 97. persantil üst sınırı, 50. persantil ise ortalama değerleri gösterir. Şimdi 11 aylık bir bebeğin persantil tablosuna bakalım;

11 AYLIK BEBEK BOYU VE KİLOSU KAÇ OLMALIDIR?

11 aylık bir bebeğin kilosu ve boyu; doğum haftası, cinsiyeti, beslenmesi gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik göstermekle birlikte, 11 aylık bir kız bebeğin kilosu ortalama 9,2 kilogram ve boyu ortalama 74 santimdir. 11 aylık erkek bebeğin kilosu ise ortalama 10 kilogram ve boyu da ortalama 76 santimdir.

11 AYLIK BEBEK NELER YAPAR?

- 11 aylık bebeğiniz eşyalara tutunarak sıralayabilir. Düşmeden ayakta durabilir, hatta tek başına yürüyebilir. Çömelir ve tekrar kalkabilir.

- Baş ve işaret parmağı ile küçük cisimleri tutabilir. Tuttuğu bir nesneyi atamadan, isteyerek düzgünce yere bırakabilir.

- Çatalı ve kaşığı ağzına götürebilir. Yardımlı ya da yardımsız bardaktan su içebilir.

- İsteklerini ağlamadan çıkardığı seslerle, vücut dili ile size anlatabilir. Mutluluk, mutsuzluk, korku, kaygı, küsme, kızma gibi duygularını ses tonu, mimik hareketleri ve vücut dili ile size anlatabilir.

- "Anne, baba, su, nene, bebek, mama, teyze" gibi bilinçli olarak kullandığı kelimeler olabilir. Birçok kelimenin anlamını bilir.

- Sizin onunla olan konuşmalarınızı anlar. ‘’Hayır, dur, al, ver’’ gibi komutları anlar ve canı isterse yerine getirebilir.

- 10. ayda olduğu gibi el sallar, alkış yapar. Bolca sizi taklit etmeye çalışır. Sizin hareketlerinizi, mimiklerinizi ve bazı konuşmalarınızı taklit etmeyi çok sever ve bu taklitleri oyuna çevirip sık sık tekrarlar, sizden yanıt bekler.
- Sizden istediği objeleri göstermek için işaret parmağını kullanmaya başlayabilir.

- 10. ayda olduğu gibi çoğu nesnenin ve oyuncağının ne işe yaradığını nasıl kullanılacağını bilir.
- Yabancıları ayırt eder, ayrılık kaygısı bu dönemde yüksektir. Sizden onay ve takdir bekler.

- Nesne devamlılığının bilincindedir. Yani siz, oyuncağı ya da takip ettiği bir nesne görme alanından çıktığında kaybolmadığını bilir.

11 AYLIK BEBEK GELİŞİMİNİ DESTEKLEYECEK OYUNLAR VE AKTİVİTELER

• 11 aylık bebeğiniz daha tek başına yürüyemiyor ise ona tutunarak ittireceği tekerlekli 'yürüme arkadaşı' alabilirsiniz. Daha önceki aylarda da bahsettiğim gibi yürüteç bebeğinizin omurga sağlığına zarar vereceği için önermiyoruz.

• Onunla bol bol konuşmaya, masallar anlatmaya, müzik dinlemeye, dans etmeye, kitap okumaya devam etmelisiniz.

• Bol tekrarlı oyunlar oynayın, nesneleri saklama ve bulma oyunlarına devam edin.

• Resimli kitaplar seçin. Hayvanları, renkleri tanıtan kartları göstermeye devam edin. Kitaptaki her hayvanın ismini söyleyin sonra çıkardığı sesleri taklit edin.

• Onay ve takdir beklediği bir dönemde, yaptığı oyunlar, konuşmalar sonrasında onu takdir ettiğinizi belirten "Aferin benim oğluma/kızıma, süper, harika top attın gibi" cümleler kullanın.

• Vücut bölümlerini kendinizde ve onda göstererek tanıtmaya devam edin. Örneğin; "Bu senin gözün, bu da beni gözüm, evet minik parmaklarımıza bakalım şimdi" gibi vücut bölümlerini göstererek öğretin. Daha önce öğrettiğiniz vücut bölümlerini tekrarlayın ve yeni vücut bölümlerini tekrarlayarak öğretin.

• Sepete oyuncaklarını beraberce doldurup sonra tekrar boşaltma oyununu oynayın. Hayali oyunlarla onun hayal gücünü genişletmeye yardımcı olun.

• Televizyon, tablet, telefon ekranından uzak tutun. 2 yaşına kadar ekran maruziyetinde kalmasını engelleyin.

• Sabun köpüğü, krem şanti gibi yumuşak nesnelere dokunmasını, sert pütürlü cisimlere dokunmasını sağlayın.

• 11 aylık bebeğinize büyük az parçalı puzzle’lar, legolar, kumaş dokulu peluş ayılar, küpler, iç içe geçmeli halkalar, büyük resimli kitaplar, yerde sürebileceği oyuncaklar, top, tuşlu müzikli oyuncaklar seçebilirsiniz. Boyama kalemleri ile anlamsız şekiller çizmesine izin verin.

• Yemek saatlerinde sizinle beraber sofraya oturmasını sağlamaya devam edin. Kaşık, çatal ve bardağını kendisinin kullanmasına izin verin.

• Çocuğunuzun gelişiminde olmazsa olamazımız sevgimizi ona hissettirebilmektir. Onu kucağınıza alın, sarılın, göz teması kurarak ellerine, yüzüne dokunun, onu ne kadar çok sevdiğinizi her defasında ona söylemeyi ihmal etmeyin.

11 AYLIK BEBEK UYKUSU KAÇ SAAT OLMALI VE UYKU DÜZENİ NASILDIR?

11 aylık bebeğinizin gece ve gündüz uykuları daha düzenlidir. Gündüzleri 2 defa olarak toplamda ortalama 2.5-3 saat uyku uyuyabilirler. 11 aylık bebeğiniz bir günde toplamda yaklaşık 12-14 saat uyuyabilir.

Her bebeğin gelişiminde, beslenme düzeninde farklılıklar olabileceği gibi uyku düzeninde ve uyku saatlerinde de farklılıklar olabilir.

11 AYLIK BEBEK YATIRMA POZİSYONLARI

En güvenli yatırma pozisyonu halen sırt üstü yatırmadır. Çok kalın kıyafetler, battaniyeler örtmek yerine uyku tulumlarını tercih etmelisiniz. 6. ayda odasını ayırdığınız bebeğinize 2 yaşına kadar yastık kullanmayınız.

11 AYLIK BEBEK HER GÜN KAKA YAPAR MI?

Her bebeğin kaka yapma sıklığı farklıdır. Her gün 2-3 defa kaka yapabileceği gibi sağlık sorunu olmayan bir bebek haftada bir bile kaka yapabilir. Demir ilaçları, inek sütü, keçi sütü kabızlığa sebep olabilir. Kabızlık olması durumunda beslenmesini düzenleyebilirsiniz. Lif oranı daha yüksek olan besinler tercih edin. Kuru kayısı, incir, erik, armut, meyve kompostosu, yeşil yapraklı sebzeler vermeye çalışın. Su içirmeyi ihmal etmeyin.

Normal dışkılama sıklığından daha geç kaka yapması, kaka yaparken zorlanması, kanlı dışkılaması, kusma, karında şişlik, beslenmeme gibi şikayetleri olması hekiminize kontrole götürmeyi ihmal etmeyin.

11 AYLIK BEBEK İSHAL OLUR MU?

11 aylık bir bebekte ishal görülebilir. Bazı bağırsak enfeksiyonlarında, diş çıkarma döneminde, besin alerjilerinde ishalle karşılaşabiliriz.

Keyfi iyi, beslenmesi güzel ise bol su, ayran, çorba gibi sıvı gıdalar, muz, patates gibi ishalini azaltacak besinler vermeye çalışın. Bağırsak florası düzenlemek için doktorunuza danışarak probiyotik takviyesi verebilirsiniz.

Bebeğiniz günde 6-7’den fazla bol sulu veya kanlı dışkılama yapıyorsa, beraberinde iştahsızlık, kusma, huzursuzluk, ateş gibi şikayetler eklendi ise mutlaka hekiminize başvurunuz.

11 AYLIK BEBEK NE YER VE İÇER? 11 AYLIK BEBEK BESLENMESİ

Bebeğinizin hala ana besin kaynağı anne sütü veya anne sütünün yetmediği durumlarda devam sütüdür.

Hala ana besin kaynağı anne sütü veya devam sütü ile 3 ana öğün ve 2-3 ara öğün olarak ek besin vermeye devam edebilirsiniz. Geceleri aç olarak uyanırsa anne sütü, anne sütü almıyorsa devam sütü verebilirsiniz.

11 aylık bebeğiniz kendi kendine beslenmek isteyecektir. Eli ile beslenmesine izin verin. Kaşık veya çatal kullanması konusunda onu motive edin. Bardaktan su içmesini destekleyin.

10 aylık bebeğin beslenmesinden farklı bir besin eklemenize gerek yoktur. Sadece çeşitliliği artırabilirsiniz ve daha taneli, daha pütürlü gıdalar verebilirsiniz. 1 yaşına kadar yasak listede olan tuz, şeker, inek sütü, aşırı baharatlı besinlerden, cips, sucuk, salam gibi katkı maddeli paket ürünlerden kaçınmalısınız. 11 aylık bir bebeğe yumurtanın beyazını vermeye başlayabilirsiniz.

Sofra kültürünü ve düzenini öğrenebilmesi, sizi yemek yerken izleyebilmesi için sizinle beraber sofraya oturmasını sağlamalısınız. Evde yaptığınız tencere yemekleri ile rahatlıkla besleyebilirsiniz.

Bebeğinizin enerji, besin öğeleri, vitamin ve minerallere olan ihtiyacının tam olarak karşılanması için tek tür beslemekten kaçınmalısınız. Karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineral ihtiyacı tam olarak karşılanmalıdır.

Kalorisi ve besin değeri düşük olan besinlerden uzak durun. Beyaz ekmek ve paketli market ürünlerinden uzak durmanızı tavsiye ederim.

Protein olarak yumurtanın sarısı, kırmızı et, tavuk eti, balık eti gibi hayvansal proteinlerin yanı sıra mercimek gibi bitkisel proteinler de almasına özen gösteriniz.

Yağ olarak zeytin yağı ve tereyağını tercih edebilirsiniz. Ayçicek yağı, soya yağı, palm yağından uzak durunuz. Omega 3 desteği için hafta 2 kez balık yedirebilirsiniz.

Karbonhidrat kaynağı olarak bulgur, rüşeym, baklagiller, tahılları tercih etmeli.

Vitamin ve mineral desteği için taze sebze ve meyveleri tüketmeli. Kalsiyum kaynağı olarak günlük ev yapımı yoğurt ve peynir vermeyi unutmayınız

Anne sütü dışında 3 küçük bebek kavanozu kadar ek besin alıyor ve kilo alımı ve gelişimi doktor kontrolünde normal ise endişelenmenize gerek yoktur.

11 AYLIK BEBEK NE KADAR EMER? 11 AYLIK BEBEĞİN EMZİRME SIKLIĞI

Bebeğiniz beslenme sıklığını genellikle kendisi belirler. Anne sütü alıyor ise günde 3-5 kez anne sütü almaya devam edebilir. Anne sütünün olmadığı durumlarda mama ile besleniyor ise 11 aylık bir bebeğin günlük mama miktarı ortalama 3-4 defa 210-250 cc kadardır.

11 AYLIK BEBEK EK GIDA LİSTESİ

Bebeğiniz her istediğinde onu ana besin kaynağı olan anne sütü veya devam sütü ile desteklemeye devam ediniz. 3 ara öğün olarak ek besin vermeye devam edin.

11 aylık bebek için örnek günlük beslenme tablosu:

• Sabah uyandıktan sonra ana öğünü: Anne sütü veya devam sütü.
• Ara öğün: Kahvaltı. 1 yumurta beyazı ile verilebilir (Tereyağında yapılmış omlet, haşlama, sebzeli havuçlu krep), tuzsuz zeytin, peynir, pekmez, avokado, 7-8 tahıllı kahvaltı mamaları ya da siz yulaf ve rüşeym gibi tahılları karıştırabilirsiniz. Ev yapımı kek, ev yapımı cici bebe tercih edebilirsiniz. Besin değeri düşük olan beyaz ekmeği hiçbir zaman tercih etmeyin.)

• Öğlen Ana öğün: Anne sütü veya devam sütü.
• Ara öğünü: Çorba çeşitleri (çorbalarına kuzu kıyma veya balık, tereyağı ekleyiniz).
-1 porsiyon yoğurt veya mevsim meyvesi.

• Akşam Ana öğün: Anne sütü veya devam sütü.
• Ara öğün: Evinizde pişen tuzsuz, baharatsız ev yemeklerinden verebilirsiniz. Sebze yemeği, makarna, ev eriştesi, bulgur pilavı, anne köftesi, kuzu ciğeri, balık, organik tavuk eti, yeşil salata, cacık, dolma, kuru fasulye, gün içinde vermediyseniz ev yapımı yoğurt veya mevsim meyvesi verebilirsiniz. Yemeklerine soğan ve sarımsak ekleyebilirsiniz.

• Geceleri beslenmek için sık uyanan bir bebeğiniz varsa, tok tutsun, rahat uyusun diye yatmadan 1 saat önce muhallebi verebilirsiniz.

• Gece acıkarak uyanırsa: Anne sütü veya devam sütü ile beslemeye devam etmelisin.

Bu liste bebeğinizin beslenme planını hazırlamanızda yardımcı olmak için planlanmıştır. Her bebeğin beslenme alışkanlığı farklı olabilir. Önemli olan alması gereken günlük kalori, protein, karbonhidrat, vitamin ve mineral desteğini karşılıyor olmasıdır. Bir yiyeceği sevmiyorsa ona o anda ısrarcı olmayın. O yiyeceği daha sonra tekrardan bebeğinize vermeyi deneyin.

11 AYLIK BEBEK AŞILARI

T.C. Sağlık Bakanlığının çocukluk çağı aşı takviminde 11.ayda aşısı bulunmamaktadır. Çocuk doktorunuzun önerisine planlaması dahilinde özel aşılardan yapılmadı ise Meningokok aşıları yapılabilir.