Emeklilikte hangi yıl avantajlı

Çalışma yaşamı uzmanları 2025 yılında emeklilik dilekçesi verenlere, bu yıl sonuna dek emeklilik dilekçesi verenlere göre yüzde 35’e yakın daha düşük aylık bağlanacağı değerlendirmesinde bulunuyor. Nedeni de önümüzdeki yıl enflasyonun bu yıla göre düşük olacağı öngörüsü. Yüz binlerce çalışan daha yüksek aylık alabilmek için bu yılın sonuna değin emekli olmaya karar verdi.

Orta Vadeli Program’da (OVP) bu yıl enflasyon oranının yüzde 41.5, gayrisafi milli hasıla büyüme hızının yüzde 3.5 olması öngörülüyor. 2025 yılında ise enflasyonun yüzde 17.5 düzeyinde gerçekleşmesi hesaplanıyor. Rakamlar OVP’deki gibi gerçekleşirse aylık farkı yüzde 32 olacak. Haliyle aradaki fark çalışanları bu yıl emekliliğe yönlendiriyor. Çalışanlar yoksun olmamak için emekli olmayı öne çekerken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı dilekçe tarihine göre ortaya çıkacak aylık düşüşünü önleme adına yasa taslağı çalışmalarına başladı. TBMM’nin yeni yasama yılında ele alacağı ilk düzenlemelerden birinin de bu çalışmanın olması bekleniyor. Çalışanlar arasında göreceli hak yitimine yol açacak sorunun bu yıl emeklilik akını yaratacağı, maddi güçlük yaşayan SGK’nın aylık ödemede zorlanabileceği belirtiliyor. Bu nedenle bağlanacak emeklilik aylığı tutarında haksızlığı giderecek yasanın kısa sürede hayata geçirilmesi gerekiyor.

ENFLASYON VE BÜYÜME HIZI

Emeklilik aylığı hesaplanmasında ilk sigortalı olunan tarihe göre, 2000 yılı öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç farklı tarih esas alınıyor. Buna göre çalışanın ödediği prim gün sayısı, aylık ortalama kazanç, enflasyon, büyüme hızı, aylık bağlama oranı ve gösterge rakamına göre aylıklar hesaplanıyor.

Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde emekli aylığı da yüksek oluyor. Sadece 2024 yılı için değil son iki yılda emekli olanlara yüksek aylık bağlanıyor. 2025 yılında öngörülen enflasyon oranı yüzde 17.5. Önümüzdeki yıl emekli olacaklara düşük enflasyondan ötürü düşük aylık bağlanması söz konusu. Aylık bağlamada enflasyon ve büyüme hızının yanı sıra SGK’ya yatırılan prime ve çalışma yılına göre farklılık olabiliyor. Hükümetin hedefine göre 2024 yılı enflasyonu düşük olacak, 2025 yılında daha da düşecek. Buna göre de 2025 yılında enflasyona göre belirlenen emekli aylığı zammı da düşük olacak.

Eğer çalışılırken alınan aylık yüksek ve SGK’ya tavandan prim ödeniyorsa, emekli olmayıp çalışmaya da devam edilirse önümüzdeki yıllarda bağlanacak aylık da artar. Asgari ücret ve biraz üzerinde aylıkla çalışanlar koşulları yerine getirmişse bir an önce emekli olmaları kendi çıkarına.

2008 yılında hayata geçirilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası ile aylık bağlama oranı yüzde 70’lerden yüzde 30’lara gerilerken, karmaşık hesaplama sisteminden ötürü emekli aylığı son derece yetersiz oluyor.

Emeklinin prim gün sayısı, aylık ortalama kazancı ve çalışma yılına göre aylık bağlanabilmesi için mutlaka yeni intibak yasası çıkarılmalı. Herkese ödediği prim tutarı ve çalışma yılı süresine göre aylık bağlanmalı. Yoksa 17 milyona yakın emeklinin yakınması dinmez.

5510 sayılı yasanın yerine, aylık bağlama oranlarını yeniden yüzde 70-75 oranına yükseltecek, basit ve anlaşılır aylık bağlama sistemine olanak tanıyacak yeni sosyal güvenlik yasasına ivedilikle gereksinim var. 1999 yılında çıkarılan 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Yasası da emekli aylıklarının düşük bağlanmasında etkili oldu. Şükrü KARAMAN

OKUYUNUZ

İKİ KİTAP

KAMİL OKYAY SINDIR HESAP VERİYOR

- CHP eski genel sekreterlerinden Prof. Dr. Kamil Okyay Sındır, 14 Mayıs 2023’te son bulan üç dönemlik İzmir milletvekilliğinde yaptıklarına ilişkin ‘yurttaşlarıma hesap veriyorum’ diyerek ‘TBMM’de 8 YIL’ isimli bir e-kitap yayımladı. Kitap, geçmişe dair bir arşiv olmanın yanı sıra geleceğe ışık tutacak sorgulanabilir bir bilgi kaynağı olabilecek.

‘ANKARA YAZILARI’ ÇIKTI

- EDEBİYAT öğretmeniyim. Yeni kitabım ‘Ankara Yazıları’ çıktı. Ankara kültürü, tarihi ve folklorunu anlatmanın yanında özel söyleşilerim de var içinde. Söyleşilerim Ankara ile ilgilidir. Ankara Valisi’nden Vakıflar Genel Müdürü’ne, Macaristan Büyükelçisi Viktor Matis’ten Türk Dil Kurumu Başkanı Osman Mert’e varıncaya kadar onlarca kişi var. Umut ÖZKAN

GÜNÜN SÖZÜ

“İnsanın hiçbir şey bilmediğini bilmesi için, çok şey öğrenmesi gerekir.” Socrates

100 YILDAN BERİ BÖYLE KOKARCA VAHAMETİ GÖRÜLMEDİ

FINDIKTA KAOS

CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, Rekabet Kurumu’nu ve hükümeti göreve çağırdı. Adıgüzel: “Fındıkta kahverengi kokarca, fındığı çok büyük zarara uğratmıştır. Geçen sene yüzde 5 verim kaybına yol açmışken bu sene yüzde 20’lerin üzerine çıkmıştır. Ciddi bir afet söz konusudur. Üreticiler yevmiye parasını bile karşılayamayacak düzeyde zarardadır. Hükümetin bölgeyi afet kapsamına alarak üreticinin zararlarını karşılamasını beklemekteyiz. Bu konu ile ilgili defalarca çağrı yapmamıza rağmen olumlu sonuç görmedik.

Kokarca ile ilgili ikinci konu; bu afet ulusal felakete adaydır. Sadece fındıkta kalmayacak diğer tüm tarım ürünlerine sıçrayacaktır. Bir kahverengi kokarca yılda 2000 yumurta üretiyor. Ayrıca günlük uçma kapasitesi 30 km’yi bulduğu tespit edildi. Bu zararlı ne yazık ki, incir, Trabzon hurması başta olmak üzere sebze ve meyvelerde de etkisi görülüyor.

Halk, Ziraat Odaları, yerel yönetimler, üniversiteler ve Tarım Bakanlığı ile topyekûn mücadele geliştirmek zorundayız. Örneğin bir evi ilaçladığınızda yandaki evden tekrar gelmesi 5 dakika sürüyor. O nedenle bölgedeki bütün kapalı alanların ilaçlanması gerekiyor.”

PERİNTHOS EFES BENZERİ; HERAİON TRAKYA KAZILARI TURİZME KATKI SAĞLAYACAK

MARMARAEREĞLİSİ AYAĞA KALKIYOR

TEKİRDAĞ Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Hacıoğlu, Trakya’daki medeniyetlerin izlerinin sürüldüğü Perinthos ve Heraion- Teikhos antik kentlerinin turizme katkı sağlayacağını belirtti. Hacıoğlu, Marmaraereğlisi’nde yer alan 5 bin yıllık Perinthos ile Süleymanpaşa ilçesindeki Heraion-Teikhos (Hera’ın şehri) antik kentlerindeki kazı çalışmalarının devam ettiğini bildirdi. Tekirdağ’ın gelecek yıllarda tarih meraklılarının daha çok tercih edeceği yerler arasında yer alacağını dile getirdi. Antik kentlerdeki kazıların bölgede yaşamış medeniyetler hakkında önemli bilgiler sunduğunu belirten Hacıoğlu, “Antik kentlerdeki kazılar iğneyle kuyu kazmaya benzer. Bunlar uzun soluklu işlerdir ama sonuçlar çok iyidir. Perinthos, Marmara’nın Efes’i konumunda bir yer. Oradaki tarihi tiyatronun kazı çalışmaları belli bir aşamaya geldi. Tamamen ortaya çıkması için daha zaman var. Heraion-Teikhos, Traklarla ilgili yapılan tek şehir kazısıdır. Burasının ören yeri olması için çalışmalar devam ediyor” diye konuştu.

Bu arada Belediye Başkanı Onur Bozkurter de yazlık sitelerde kreş ve ana okulları açmayı sürdürüyor.