Teşvik ‘performans’a bağlansın, çığır açana ‘sabırlı sermaye’ bulun

- Yeni Sistemde Yeni Ekonomi, Detaylı Bir Yol Haritası Önerisi...

Raporu hazırlayan ekibi sıraladı:

- Nurullah Gür (Medipol Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölümü Öğretim Üyesi), Mevlüt Tatlıyer ( Medipol Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölümü Öğretim Üyesi), Şerif Dilek.

Raporun “Politika Önerileri” bölümünden “Sanayi Politikalarına Yönelik Öneriler”e baktım:

* Sanayiye verilen teşviklerde şirket ve sektörlere performans hedefleri konulsun. Teşvik miktarı, üretimdeki yerlilik, ihracat miktarı, patent sayısı gibi performans kriterlerine göre belirlensin.

* Kamu alımları, yerli teknolojiye katkı sağlayacak şekilde daha etkin kullanılsın. Kamu ihalelerinde yerliye fiyat avantajı sağlayan mevzuatın tam uygulanması için denetimler yapılsın.

Bu bölümde şu önerinin altını çizdim:

* Şirketlerin çığır açan teknolojileri ortaya koyabilmesi, yeni piyasalar oluşturabilmesi için uygun koşullarda uzun vadeli fon sağlayabilecek, risk almaktan çekinmeyecek ve yüksek sosyal getiri sağlamak için gerekirse yüksek getiriden vazgeçebilmeye razı olabilecek “sabırlı sermaye” (patient capital) tarzı finansal modeller uygulamaya girsin.

Ardından “Tarım Politikasına Yönelik Öneriler”i inceledim:

* Tarım, “geçimlik” bir uğraş şeklinde görülmesin, sektörün güçlenmesi için orta ve uzun vadeli verimliliği teşvik edecek uygulamalar hayata geçirilsin.

* Tarımsal üretim için gübre, tohum ve mazot başta olmak üzere temel girdilerde yaşanan fiyat yükselişlerinin üreticilere etkisi minimize edilsin, bu girdilerde yerli üretim desteklensin.

* Belli tarım ürünlerinde dünya liderliğini pekiştirmek için tarımda “stratejik ürün” uygulamasına geçilsin.

* Parçalı ve dağınık durumdaki tarım arazileri için “toplulaştırma” çalışmaları hızlandırılsın. Bu çalışmalar sosyal altyapı ve kırsal kalkınma projeleri ile entegre şekilde desteklensin.

* Ürün verimliliğini artırmak ve kalitesini iyileştirmek yolunda teknolojinin payı yükseltilsin. Rekabetçilik için katma değer artışı sağlansın, markalaşma adımları atılsın.

* Hayvancılık sektörüne özel önem gösterilerek teşvik ve desteklemeler sürdürülsün.

* Tarım ürünlerinin pazarlanması konusunda üretici birliklerinin kurulması, örgütlenmesi ve kooperatifleşme teşvik edilsin.

1980’li yılların başlarından itibaren çok farklı teşvik politikalarına tanık oldum, izledim...

Hepsinde farklı kural ve kriterler uygulandı... Başarısıyla Türkiye ekonomisini büyüten teşvikler de oldu, suistimal edilen de...

“Performans kriterleri” teşvik uygulamasına yeni bir açılım getirebilir mi?

Ayrıca, “çığır açan teknoloji”leri üretmek için “sabırlı sermaye” bulmak kolay olur mu?

‘İŞSİZLİK HEDEFLEMESİ’ MERKEZ BANKASI’NIN GÜNDEMİNE GİRSİN

SETA’nın “Yeni Sistemde Yeni Ekonomi, Detaylı Bir Yol Haritası Önerisi” raporunun “Para Politikası ve Finansal Sistem” bölümünde özetle şu öneriler var:

* Para politikası sadece Merkez Bankası uhdesindeki konu olmasın, BDDK, TMSF ve SPK gibi kurumlar para politikasını destekleyici şekilde aktif rol alsın.

* Bankacılık, “stratejik sektör” görülsün, Türkiye’nin kalkınma yolculuğunu destekleyecek ortaklardan oluşup oluşmadığı gözetilsin.

* Kamu bankaları “kâr maksimizasyonu” değil “katma değer maksimizasyonu” peşinde koşarak Türkiye’nin kalkınma hikayesine ciddi destek versin.

* Merkez Bankası, cari para politikasını pasif şekilde “kabul etme” durumundan çıkarak aktif şekilde “doğru para politikası”nı üretmeye çalışsın.

* Merkez Bankası, “enflasyon hedeflemesi”nin yanına ABD’de olduğu gibi “işsizlik oranı hedeflemesi”ni de eklesin.

HALKIN KDV’SİNİ İNDİRİN, ‘DOLAYSIZ VERGİ’YE YÜKLENİN

NURULLAH Gür, Mevlüt Tatlıyer ve Şerif Dilek’in SETA’ya hazırladığı, “Yeni Sistemde Yeni Ekonomi, Detaylı Bir Yol Haritası Önerisi” başlıklı raporun, “Maliye Politikası” bölümünde şu öneriler dikkatimi çekti:

* Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı kademeli şekilde düşürülsün.

* Geniş halk kesimlerinin tükettiği ürünlerde KDV düşük tutulsun, daha zengin kesimlerin tükettiği lüks ürünlerde KDV ve ÖTV göreceli daha yüksek belirlensin.

* Diğer ülkelerle karşılaştırıldığında Türkiye’de kurumlar vergisinin oldukça düşük düzeyde bulunduğu görülür. Kurumlar vergisinin yüzde 22’ye çıkarılması yeterli değil.

* Ekonomik kalkınmada enerji fiyatları oldukça önemlidir. Petrol ürünleri ve doğalgaz üzerindeki vergi yükünün ciddi biçimde azaltılması Türkiye’nin yararına olur.