Barzani nereye?

“Ortadoğu’ya baktığınızda eski sınırlar sadece kâğıt üzerinde kalmış. Bölgedeki yeni gerçekler Ortadoğu haritasını yeniden çiziyor” (14 Mart 2016)

Barzani’nin “Kerkük’ün savunması için elime silah alıp Peşmerge olmaya hazırım” sözü de önemli bir işarettir. (21 Haziran 2014)

Barzani’nin vurguları dikkat çekicidir: Lozan’dan beri diyerek ifade ettiği özlem, Ortadoğu’da mezhep kaynaklı kanlı çatışmalar, sınırların yeniden çizilmesi ve Kerkük iddiası...

LOZAN’IN DEĞERİ

Evvela Lozan’ı bilgisizce çekiştirenler Lozan’ın değerini anlamalıdır: Birinci Dünya Savaşı sonunda çizilip de İkinci Dünya Savaşı’nı aşarak bugüne kadar devam eden, böylece bölgesel istikrarın da en temel unsuru olan bir antlaşmadır Lozan.

Barzani’nin ikinci vurgusu Ortadoğu’da sınırların yeniden çizilmesi olgusudur.

Hangi açıdan bakılsa Irak’ın Suriyeleşmesi tehlikesi görünüyor.

Avrupa’da ise Çekler ve Slovaklar tokalaşarak ayrıldılar.

İspanya’da Katalonya, İngiltere’de İskoçya, Kanada’da Quebeck gibi ayrılıkçı hareketler de referandum yapıyor veya yapmak istiyor.

Bir tek tabanca patlamıyor.

Demokratik ülkelerde IRA ve ETA gibi etnik terör örgütleri de bitti.

Demokratik kültürdür bunu uzun vadede sağlayan.

ÇATIŞMACI KÜLTÜR

Çatışmacı kültür diyarı olan Ortadoğu’da Barzani diyor ki:

“Ne İran’a gidip bir şey derim ne de Ankara’ya  gidip onların gönlüne göre konuşurum. Amerika’da da söyledim, biz sadece kendi  davamızın sahibiyiz. Bağımsızlık için ya bu kez hepimiz yok olacağız ya da  kanımız pahasına başaracağız” (11 Mart 2016)

Irak Başbakanı İbadi, referandumu tanımayacaklarını belirterek diplomatik dille “Irak halkının hukuk dışı güç kullanımıyla tehdit edilmesi halinde askeri açıdan müdahale edeceğiz” diyor. (16 Eylül 2017)

Nereden bakılsa Suriye cehenneminin Irak’ta tekrarı görünüyor.

Doksan yıl önce Irak sınırı çizilirken, İngiliz Irak Komiseri Henry Dobbs’la Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal ve Başvekil İsmet Paşa’nın 24 Kasım 1926’da Çankaya’da yaptıkları görüşmede “nesiller sonrası karşımıza çıkabilir” dedikleri risk de buydu. (Bkz. İhsan Şerif Kaymaz, Musul Sorunu, Kaynak Yay.)

Yani Irak’ın bölünmesinin bütün sınırları sarsması!

Barzani de “Ortadoğu haritası yeniden çiziliyor” diyor.

SİYASET ZAMANI

Barzani, Kürt yönetiminin resmi sınırlarını aşarak Kerkük’ü de istiyor. Kerkük’teki köklü Türkmen ve Arap varlığından başka, petrol de gerilimleri yangına çevirecek bir faktördür.

Suriye cehennemi bile küçük kalabilir!

Onun için İsrail dışında herkes ya prensipte veya bu konjonktürde referanduma karşı.

İran “sınırlarımızı kapatırız” diyor; askeri müdahalenin sözünü etmiyor.

Türkiye’nin referanduma karşı çıkması tabiidir. Fakat Türkiye, İran’ın ve Bağdat’ın bile ihtiyatlı dil kullandığı bu çok karmaşık sorunda “askeri dil” kullanmaktan sakınmalıdır.

Başarılı Fırat Kalkanı Rusya ve ABD’nin siyasi mutabakatıyla gerçekleştirildi.

“Tek başına” ve “yeni düvel” hamaseti çok kötü sonuçlar doğurabilir.

Başbakan Yıldırım’ın “Savaş ilanı devletler arasında olur” diye konuşması isabetlidir.

Siyaseten çok güçlü olmak, bunun için geniş bir diplomasi trafiğini gerçekleştirmek gerekiyor. Keşke Batı’yla, Mısır’la, hatta Başbakan İbadi ile ilişkilerimiz iyi olsaydı da ortak politikalar geliştirebilseydik.