YAŞ SONRASI TSK (3) - Atamalardaki yerleşik ölçüler kayboluyor

Şöyle anlatalım...

*

Gelibolu’daki İkinci Kolordu Komutanlığı’nın başında 15 Temmuz darbe girişimi karşısındaki tutumu nedeniyle kamuoyunun çok yakından tanıdığı bir isim olan Korgeneral Zekai Aksakallı var. Aksakallı, tümgeneral rütbesiyle Özel Kuvvetler Komutanı iken 2016 Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) toplantısında korgeneralliğe terfi etti ve 2017 yılında Gelibolu’daki kolordu görevine gönderildi.

İstanbul’daki Üçüncü Kolordu Komutanlığı görevinde yine korgeneral rütbesinde olan Kemal Yeni var. Yeni, 2018 yılında bu rütbeye terfi etmiş ve hemen ardından İstanbul’daki görevine atanmıştı.

Ankara’daki Dördüncü Kolordu Komutanlığı’na gelirsek, başkentin resmi protokolünde de önemli bir yeri olan bu makamda bir tümgeneral görev yapıyor: Ahmet Kurumahmut... Kendisi tümgenerallik makamına geçen ağustos ayı başındaki YAŞ’ta terfi etmişti.

Gelelim Çorlu’daki Beşinci Kolordu Komutanlığı’na... Aslında Beşinci Kolordu’ya ilk başta Tümgeneral Kurumahmut atanmıştı. Ancak YAŞ’ta Dördüncü Kolordu Komutanlığı’na atanan Tümgeneral Erhan Uzun Adana’daki Mekanize Tümen Komutanlığı’na kaydırılınca, Ankara’daki bu pozisyon boşalmış ve buraya Kurumahmut gönderilmişti. Kurumahmut Ankara’ya gidince bu kez Beşinci Kolordu’da boşalan makama tuğgeneral rütbesindeki Tevfik Algan getirildi. Algan, bu rütbeye 2013 YAŞ’ında terfi etmiş kıdemli bir tuğgeneral.

*

Özellikle terörle mücadelede kritik bir konumda olan Yedinci Kolordu Komutanlığı’na gelirsek... Diyarbakır’daki bu göreve geçen geçen ağustos ayında Tümgeneral Yılmaz Yıldırım atandı. Kendisi 2016’dan bu yana tümgeneral rütbesinde.

Sekizinci Kolordu Komutanlığı makamında ise bir korgeneral görev yapıyor: Osman Erbaş... 2016 YAŞ’ında korgeneralliğe terfi eden Erbaş, 2017 yılından beri Elazığ’daki bu görevi yürütüyor.

Erzurum’daki Dokuzuncu Kolordu Komutanlığı’nın başında ise 2018 yılından bu yana Tümgeneral Veli Tarakçı bulunuyor. Tarakçı, 2014 yılında tümgeneral olmuştu.

*

Bu tablo bize ne anlatıyor? Yedi ayrı kolordunun komutanlıklarına ilişkin atamalara baktığımızda korgeneral, tümgeneral ve tuğgeneral olmak üzere üç ayrı rütbede askerlerin görev yapabildiklerini, bu anlamda yerleşik bir standardın bulunmadığını görüyoruz. Kolordulardan üçünün başında ‘kor’, üçünün başında ‘tüm’ ve birinin başında ‘tuğ’ rütbesinde komutanlar var.

Kolordu komutanlıkların başında eskiden yerleşmiş bir uygulama olarak yalnızca ‘kor’ rütbesinde üç yıldızlı generaller görevlendirilirdi. 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrasında Türk Silahlı Kuvvetleri’nde yaşanan altüst olma halinin ve bu süreç içinde korgeneral sayısında azaltmaya gidilmesinin bir sonucu bugün kolordular farklı rütbelerdeki generaller tarafından yönetiliyor.

*

Geçmişteki yerleşik uygulamalardan uzaklaşan durumları yukarıdan aşağı her kademede görmek mümkün. Örneğin, eskiden Kara Kuvvetleri’ndeki ordu komutanlıkları orgeneral rütbesinde bir general tarafından komuta edilirken, bugün yalnızca İstanbul’daki Birinci Ordu Komutanlığı’nın başında bir orgeneral bulunuyor: Musa Avsever...

Buna karşılık Malatya’daki İkinci Ordu Komutanlığı’nda (Sinan Yayla), Erzincan’daki Üçüncü Ordu Komutanlığı’nda
(Şeref Öngay) ve İzmir’deki Ege Ordu Komutanlığı’nda (Ali Sivri) korgeneral rütbesinde generaller görev yapıyor. (Aynı zamanda üç kolordunun başında korgeneraller var.)

Bunun gibi geçmişte tugaylara tuğgeneral düzeyinde atama yapılırken, bugün geldiğimiz noktada birçok tugayın komutasında albay rütbesinde subayların da görev alabildikleri görülüyor.

*

Bu örneklerden hareket edersek, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde geçmişin yerleşmiş geleneklerinin dışına çıkan uygulamalarla artık sıkça karşılaşıldığını, bazı komutanlıklara yapılan görevlendirmelerde gözetilen ölçülerin standart bir çizgi izlemediğini, yerleşik bir sistem görüntüsünün zemin kaybettiğini objektif bir tespit olarak kayda geçebiliriz.

Bu gelişmeler yeni ve farklı bir sisteme geçişin hesaplanmış ön adımları mıdır yoksa 15 Temmuz darbe girişimin yol açtığı büyük sarsıntı nedeniyle taşların hâlâ oturmamış olmasının mı sonucudur? Belki de her iki şık birlikte geçerlidir.

Meseleyi biraz daha büyüteç altında tutacağız.