Virüs karşısında 30 bin test hedefi kritik eşik

Önceki akşamın verilerine göre, virüs bu süre içinde durumu testle tespit edilebilen 27 bin 69 insanı enfekte etmiş, 574 vatandaşımızın da ölümüne yol açmıştır. Virüsün bulaştığı ancak test yapılmadığı için tanı konmamış olan vatandaşların sayısını bilmiyoruz.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıkladığı resmi veriler üzerinden bu üç haftalık süre zarfındaki ana yönelişlere baktığımızda şu gözlemleri öne sürebiliriz.

İlk ölüm vakasının raporlandığı 16-22 Mart haftası toplam 1.236 tanı ve 30 kayıpla kapanmıştır. Buna karşılık, daha da büyük dalganın geldiği 23 Mart-29 Mart haftasında yalnızca ölüm vakalarının toplamı 3.5 kat artarak 37’den 131’e, 30 Mart-5 Nisan haftasında ise bu kez 3.4 kat artarak 168’den 574’e çıkmıştır.

23 ve 30 Mart tarihlerinde başlayan son iki haftada insan kayıplarında genellikle üç gün içinde iki katına kadar çıkan, bazen de bu oranın biraz altında kalan bir artıştan söz etmek mümkündür. Örnek vermek gerekirse, geçen hafta pazartesi-perşembe aralığında kayıp sayısı 2.1 kat artarak 168’den 356’ya, yani iki katına çıkmıştır. Perşembe-pazar aralığındaki üç gün içindeki artış (356’dan 574’e) bunun altında bir eşikte 1.6 kat olarak gerçekleşmiştir.

Yine geçen hafta açısından not edilmesi gereken bir durum, iki ayrı gün (cuma ve pazar) kayıpların bir gün önceki rakamın altında kalmasıdır. Örneğin, günlük ölüm sayısı çarşamba günü 79 iken perşembe günü bu sayı 69’a düşmüştür. Keza cumartesi 76, pazar günü ise 73 ölüm raporlanmıştır. Diğer günler artış eğilimi düzenli bir şekilde sürdüğü için bu durumu şimdilik istisna olarak da görebiliriz.

VAKALARDA ARTIŞ ORANLARI

Salgının seyrini okuyabilmek bakımından şimdi özellikle vaka sayılarındaki örüntüyü irdeleyelim. 23 Mart’ta başlayan hafta testle saptanan vaka toplamı 1.529’dan 9 bin 217’ye çıkmıştı. Yani bir hafta içinde 6 kat gibi bir artıştan söz ediyoruz.

Buna karşılık, 30 Mart’ta başlayan ve önceki akşam sona eren geçen haftanın akışında vaka sayısının toplamı 10 bin 827’den 27 bin 69’a gelmiştir. Bir hafta içinde vaka sayısı bu kez 2.5 kat artmıştır. İlk bakışta yükselme hızında önceki haftaya kıyasla kısmi bir yavaşlama gözlense de nicelik olarak yine muazzam bir artış söz konusudur.

HASTANELERİN KAPASİTESİ ÜZERİNDE BASKI ARTACAK

 Bu durumun hastanelerde yaratacağı baskıyı açıklanan resmi rakamlar üzerinden de gösterebiliriz. Örneğin, ‘entübe edilen’ hasta sayısı geçen hafta başında 523 iken hafta sonu 935’e yükselmiştir. Bir haftada 1.7 kat gibi bir artış meydana gelmiştir. Yoğun bakıma alınan hasta sayısı da 725’ten 1.381’e çıkmıştır. (1.9 kat)

Bu rakamları yan yana koyduğumuzda, hastanelerde bakılan kritik koronavirüs hastalarının sayısının bir hafta içinde neredeyse iki kat kadar arttığını görüyoruz. Yoğun bakım servislerine alınan ve entübe edilen hastaların artış oranının önümüzdeki haftalarda aynen devam etmesi halinde bu durumun hastanelerin kapasitesini zorlamaya başlayacağını tahmin etmek güç değildir.

Peki ‘iyileşenler’, yani testte pozitif çıkıp tedavi gördükten sonra negatif çıkanlar cephesinde tablo nasıl görünüyor? Önceki akşam itibarıyla resmi rakamlara göre ‘iyileşenler’in sayısı 1.042 olarak açıklanmıştır. Tespit edilmiş vakalar içinde iyileşenlerin oranı yüzde 3.84 görünüyor. Kabul edelim ki, bu sıkıntılı bir orandır.

TEST SAYISI 30 BİNE ÇIKINCA...

Buraya kadar aktardığımız rakamlarda uç veren eğilimler neye işaret ediyor? Özellikle 30 Mart’ta başlayan haftada ölüm ve teşhis konan vakalardaki artış oranlarının bir önceki haftaya kıyasla geride görünmesi sınırlı da olsa virüsün tırmanışındaki bir hız kesme olarak görülebilir mi?

Bu soru karşısında kesin bir hüküm verebilmek için bir süre daha beklemek galiba en isabetli hareket tarzı gibi görünüyor.

Bu noktada önemli gördüğümüz bir hususun altını çizelim. Geçen üç haftalık durumu değerlendirirken dikkat çekilmesi gereken en kayda değer gelişmelerden biri test sayısının istikrarlı bir şekilde artmakta oluşudur. 23 Mart haftasında günlük test sayısı 3 bin 672’den 9 bin 982’ye (29 Mart) çıkmıştır. 30 Mart haftasında ise günlük 11 bin 535 ile başlayıp önceki gün 20 bin 65’e ulaşmıştır. Geçen pazar günü itibarıyla gerçekleştirilmiş test sayısı toplamı 181 bin 445’tir.

Test sayısı arttığı oranda saptanan vaka sayısı da buna paralel bir şekilde yükselmektedir. Yapılan testler içinde pozitif çıkma oranı genellikle yüzde 15 gibi ortalama bir çizgide seyrediyor. Bu oran geçen cumartesi 15.31, pazar günü için yüzde 15.62’ydi.

KRİTİK EŞİĞE GİRİLİYOR

Sağlık Bakanı Koca, içinde bulunduğumuz hafta günlük test sayısında 30 bine çıkılacağını belirtmiştir. Bu düzeye çıkılması kritik bir sınamayı da beraberinde getiriyor. Tanı sayısının test artışıyla birlikte yüzde 15 oranında kendisini tekrarlaması halinde, günde 4 bin 500 vaka gibi bir rakam belirebilir. Umut edelim böyle bir tabloyla karşılaşmayız.

Test sayısında 30 bin dönemecine girilmesi virüsün bundan sonraki seyrini görebilmemiz  bakımından önemli bir eşiktir. Her halükarda burada alınacak sonuç son dönemde birbiri ardına alınan önlemlerin ne ölçüde etki yarattığını ölçmek bakımından da fikir verecektir.