Sandıktan çıkan sonuç AK Parti açısından ne anlama geliyor?

Güçlük şuradan kaynaklanıyor. Özellikle belediye meclisi seçimlerinde ittifak kuran partilerin işbirliği yaptıkları yerlerde ortak liste çıkartmaları her bir partinin gücünün tekil olarak okunabilmesini önlüyor. Çünkü, A partisinin listesine çıkan oylarda B partisinin seçmenlerinin oyları da bulunduğu gibi bunun tersi durumlar da geçerli oluyor.

Böyle olmakla birlikte ittifak kuran partilerin toplam oylarını daha önceki seçimlerde aldıkları toplam oy oranlarıyla karşılaştırarak genel yönelişi okumaya çalışmak bize anlamlı veriler sunabilir. Bunu yaparken yine Anadolu Ajansı’nın ‘Türkiye Geneli’ olarak gösterdiği oranları esas alacağız. AA, bu oranları 30 büyükşehirde ‘büyükşehir belediye başkanlığı’ için kullanılan oylarla, büyükşehir statüsünde olmayan kalan 51 ilde ‘il genel meclisi’ sandıklarındaki oyları toplayarak buluyor.

*

Bu yöntem AK Parti ve MHP’ye uygulandığında ‘Türkiye Geneli’nde karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor. Dün AA’nın web sitesinde yer alan rakamlara göre, AK Parti geçen pazar günü yapılan yerel seçimde 20 milyon 583 bin 896 oy almıştır. Bu, yüzde 44.33 gibi bir orana denk geliyor.

Ancak ‘cumhur ittifakı’ bünyesinde gerçekleştirilen işbirliği çerçevesinde büyükşehirlerde AK Parti toplamı içinde dikkate alınması gereken miktarda MHP seçmenlerinin verdiği oylar da bulunuyor.

MHP ise geçen pazar günü toplamda 3 milyon 394 bin 366 oy almıştır (yüzde 7.31). Bu oylar içinde işbirliği yapılan merkezlerde ittifak adayının MHP’den gösterildiği yerlerde çıkartılan ortak listelere AKP’li seçmenlerden gelen oylar da vardır.

Sonuçta ‘cumhur ittifakı’nı oluşturan bu iki partinin oylarını topladığımızda 23 milyon 978 bin 262 rakamına, yani 24 milyona yakın bir eşiğe geliyoruz (yüzde 51.64).

*

Şimdi bu iki partinin bundan dokuz ay önce 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan genel seçimde aldıkları ‘yurtiçi’ oy toplamına bakalım. YSK verilerine göre, AK Parti, 20 milyon 559 bin 732 (yüzde 42.28), MHP ise 5 milyon 444 bin 728 (yüzde 11.20) oy almıştı bu seçimde. İkisinin toplamı 26 milyon 4 bin 460 ediyor (yüzde 53.48).

İki seçimi kıyasladığımızda, ‘cumhur ittifakı’nı oluşturan AK Parti ve MHP’nin geçen pazar günü gerçekleşen yerel seçimde 24 Haziran 2018 seçimindeki toplamına kıyasla yaklaşık 2 milyon kadar bir oy kaybına uğradığı sonucuna ulaşıyoruz. Hangi partinin ne kadar oy kaybettiğini bu veriler üzerinden ölçebilmek mümkün değil.

Ancak bir noktanın altını çizmemiz gerekiyor. Büyükşehirlerde girilen işbirliğinde ortak adayların daha çoğu AK Parti’den gösterildiği için daha az aday çıkaran MHP’den iktidar partisine doğru sandıkta anlamlı bir oy kayması olmuştur. Örneğin, MHP İstanbul’da toplam 39 ilçeden yalnızca üçünde aday çıkarmıştır (Maltepe, Silivri ve Beşiktaş). Ayrıca, MHP’nin AKP’ye kıyasla daha küçük ölçekte bir parti olduğunu da dikkate alarak, toplamdaki oy düşüşünün oran olarak daha çok AK Parti’den kaynaklandığını düşünmek mantıklı görünüyor.

Burada hesaba katılması gereken bir başka faktör daha var. O da 24 Haziran 2018 seçimlerinde yurtiçinde 56 milyon 322 bin 632 seçmen görünürken, geçen pazar günü kayıtlı seçmen sayısının 57 milyon 93 bin 410’a çıkmış olmasıdır. Bir başka deyişle, 770 bin dolayında bir artış da meydana gelmiştir. Bu durumda ittifakın seçmen sayısındaki artıştan doğru orantılı bir pay alamadığı olgusunu da denkleme dahil etmek gerekir.

*

Ülke genelindeki bu tespitin yerel düzeyde iki büyük ilimizdeki sonuçlar üzerinden sağlamasını yapmaya çalışalım. İstanbul ve Ankara'da doğrudan ‘cumhur ittifakı’nın ortak belediye başkan adaylarına çıkan oyları esas alalım.

Önce İstanbul. 24 Haziran 2018 seçiminde İstanbul’da AK Parti 3 milyon 882 bin 775 (yüzde 42.41), MHP ise 757 bin 238 (yüzde 8.27) oy almıştı. Bu rakamlar bizi geçen haziran ayında İstanbul’da 4 milyon 640 bin 13 toplamına götürüyor (yüzde 50.68). Geçen pazar günü ‘cumhur ittifakı’nın ortak adayı Binali Yıldırım’ın İstanbul’da aldığı oy, AA’nın rakamlarına göre 4 milyon 149 bin 667’dir (yüzde 48.55). Bu durumda geçen pazar günü İstanbul’da ‘cumhur ittifakı’ toplamının 28 Haziran 2018 seçiminde aldığı toplam oyun 490 bin kadar altında kaldığı anlaşılıyor.

Ankara’daki tablo da şöyle şekilleniyor. Başkentte 28 Haziran 2018 seçiminde AK Parti 1 milyon 379 bin 20 (yüzde 40.08), MHP ise 456 bin 434 oy almıştı (yüzde 13.26). Toplam 1 milyon 835 bin 454 ediyor (Yüzde 53.34). ‘Cumhur ittifakı’nın adayı Mehmet Özhaseki’nin geçen pazar günü aldığı oy ise 1 milyon 537 bin 694 çıkmıştır. Burada geçen yıla kıyasla 300 bine yaklaşan bir gerileme söz konusudur.

Yazının başında belirttiğim gibi kayıpların hangi partide ne oranda yaşandığını kesinlik içinde ölçmek güçtür. Ayrıca her ilde farklı dinamikler de yaşanabilir. Her halükârda, genel bir saptama olarak 31 Mart’ta AK Parti açısından düşündürücü bir tablonun ortaya çıktığını söyleyebiliriz.