İlçe seçim kurulu başkanı siz olsaydınız ne yapardınız?

Bu alıntı Fatih 1. İlçe Seçim Kurulu’nun, YSK’nın sandık kurullarına kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerin atandığına ilişkin iddialarla ilgili yazısına gönderdiği yanıtta yer alıyor. Yazışmanın içeriğini ‘birinci çoğul şahıs’ üzerinden aktarırsak, diyor ki Fatih İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı:

1- İlçemizde üç seçim kurulu görev yapıyor. Toplam 843 sandık var.

2- Mülki idare amiri (Fatih Kaymakamı) ve diğer kamu kurumlarından gelen kamu görevlilerini kapsayan liste Fatih ilçesindeki toplam sandık sayısını karşılamadı.

3- Mülki idare amirliğince gönderilen listedeki isimlerin birçoğu Fatih ilçesi ya da il sınırları dışında ikamet etmekteydi.

4- Ayrıca, sandık kurulu başkanı ya da üyesi olarak atanan kamu görevlileri yoğun bir şekilde mazeret bildirdikleri için sandık kurulları oluşturulamayacaktı.

5- (Biz de eksikleri) 298 sayılı kanunun ‘23/son’ maddesi gereğince ilçe sınırları içinde bulunan özel okullar, devlet okullarında görevli ücretli öğretmenlik yapan kişilerden, bankalardan ve görev almak için bize müracaat edip görev almalarında engel olmadığı teşkil edilen kişilerden belirledik.

Son maddedeki “23/son maddesi” göndermesine şimdilik mim koyalım.

*

Fatih’ten gelen bu yanıtın işaret ettiği durum, İstanbul’daki 39 ilçede görev yapan seçim kurulu başkanlıklarının azımsanmayacak bir bölümünün YSK’ya gönderdiği yazılarda sıkça tekrarlanan bir tema olarak karşımıza çıkıyor.

İlçe seçim kurullarının sandık kurullarına başkan ve üye olarak kamu görevlisi seçerken yaşadıkları sıkıntıyı göstermek açısından Beyoğlu 1. İlçe Seçim Kurulu’nun YSK’ya verdiği yanıttan da ilginç bir alıntı yapabiliriz (Gerekçe sayfa 40).

Bu yazıya göre, ilçe seçim kurulu “Beyoğlu Kaymakamlığı tarafından gönderilen listede yer alan personelin sandık kurulu teşekkülü için yeterli olmadığını” tespit ediyor.

Bunun üzerine ilçedeki kamu kurumlarına yazı yazıp (başka ilçelerde çalışan ancak) Beyoğlu ilçesinde ikamet eden personel bilgilerini istiyor.

Gelen yanıtlardan yeterli sayıda ‘ilçede ikamet eden personel’ bulunmayınca, kurul başkanlığı bu kez toplam 13 bankaya yazı yazarak sandık kurulları için isim istiyor. Bunlar arasında Ziraat Bankası gibi kamu bankası konumunda olanlar da var, İş Bankası, Garanti, Yapı Kredi, Denizbank gibi bu statüde olmayanlar da... Kuveyt Türk Bankası ile Albaraka Türk Katılım Bankası da var sandık kurulları için isim istenen listede.

*

YSK’nın iptal gerekçesinin temeli, bazı sandık kurulu başkanlıklarına bu şekilde kamu görevlisi unvanı taşımayan personelin görevlendirilmiş olmasıdır. YSK, ilçe seçim kurullarından gelen yazılar üzerinden yaptığı incelemede toplam 31 bin 124 sandıktan 754’ünde kurul başkanlarının kamu görevlisi olmadığını saptamıştır.

298 sayılı Seçim Kanunu’nda geçen yıl mart ayında yapılan bir değişiklikle sandık kurulu başkanlarının kamu görevlisi olması kuralı getirilirken, ilçe seçim kurullarının bu görevlendirmeyi kaymakamların göndereceği -o ilçede görev yapan tüm kamu görevlilerine- ilişkin liste üzerinden şekillendirilmesi öngörülmüştü.

İlçe seçim kurulu, biri başkan olmak üzere toplam yedi üyeden oluşuyor. Başkan ve bir üye (kaymakamın gönderdiği) ilçede görev yapan kamu görevlileri listesinden kura ile seçiliyor. Diğer beş üye ise son genel seçimde o ilçede en çok oy almış beş siyasi partinin gönderdikleri temsilciler oluyor.

Her sandıkta bir başkan ve bir üye olmak üzere iki kamu görevlisi var. Yasanın 22’nci maddesi, sandık kurulu başkanının seçimini düzenlerken kaymakamlık listesi yetersiz kalırsa ne yapılması gerektiği konusunda bir düzenleme getirmiyor. Ancak seçim günü ‘başkan’ sandığa gelmezse, yerine A) diğer kamu görevlisi üye, o da yoksa B) en yaşlı (siyasi parti temsilcisi) üyenin başkanlığı üstleneceğini belirtiyor.

*

Yasanın bir sonraki 23’üncü maddesi ise sanndık kurulunun başkan dışındaki diğer üyelerinin ve bu çerçevede ‘kamu görevlisi üye’nin durumu ele alıyor. Bu maddede sandık kurulunun oluşumunda ‘açık bulunması’ hali için bir düzenleme getirilmiş. Diyor ki 23’üncü maddenin altıncı fıkrasının son bendi:

“Üyeliklerin bu şekilde doldurulması mümkün olmazsa, eksikler, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından, o çevrede bulunan ve sandık kurulunda görev verilmesinde sakınca olmayan kimseler tarafından doldurulur”.

Görüleceği gibi 23’üncü madde, kuruldaki ‘kamu görevlisi üye’ için pekâlâ dışarıdan görevlendirme yapılmasına açık bir dille izin veriyor.

YSK’ya gönderilen yanıtlara bakıldığında, birçok ilçede seçim kurullarının, sandık başkanlıklarının doldurulamadığı durumlarda da seçim yasasının 23’üncü maddesinin bu hükmü üzerinden hareket ettikleri anlaşılıyor.

Gerekçe metninde 16 ilçenin seçim kurullarının YSK’ya yanıtlarında “23’üncü maddenin ilgili fıkrasına”doğrudan atıf yaptıkları görülüyor.

Şimdi yazının başlığındaki soruya yanıtı siz verin ve YSK’nın iptal kararını bir de bu açıdan değerlendirin.