Dikkat, salgında ölüm sayıları sonbahardaki ikinci dalganın üzerine çıktı
Koronavirüs salgınının 2020 mart ayında patlak vermesinden sonra geçen bir buçuk yıl içinde pandeminin ülkemizdeki seyrini bu köşede grafiklerin de yardımıyla belli aralıklarla değerlendirmeye çalıştım. Buna karşılık, geçen mart ve nisan aylarında yaşanan üçüncü dalganın mayıs ayından itibaren sönümlenmeye başlaması ve aşılamanın hız kazanması sonucu salgının gidişatını geride bıraktığımız yaz aylarında kısmen uzaktan izledim.
Yazın ilk yarısında salgının seyrindeki düşme eğilimi önemli ölçüde devam etti. Gelgelelim, temmuz ayının ikinci yarısından, özellikle de kurban bayramından sonra vakaların bir kez daha yükselmesiyle birlikte, salgının yeni bir dalgası kendisini göstermeye başladı.
Sağlık Bakanlığı’nın açıklamakta olduğu günlük veriler üzerinden salgının seyrindeki yönelişlerle ilgili şu gözlemleri belirtebiliriz.
VAKA SAYISI İKİNCİ DALGANIN BİRAZ ALTINDA
Aşılamada kat edilen bütün mesafeye karşılık, salgın vaka ve vefat sayıları itibarıyla geçen kasım-aralık aylarında yaşadığımız ikinci dalganın pik yaptığı düzeyin bazı noktalarda altında, bazı noktalarda üstünde bir hatta seyrediyor. Bu, kuşkusuz kaygı verici bir durum.
Bu genel saptamayı rakamlarla göstermeye çalışalım ve önce vaka sayılarına bakalım. Geçen temmuz ayının ortasından bu yana vakalarda gözlenen belirgin artışa karşılık, rakamlar yine de geçen kasım-aralık döneminin biraz altında görünüyor.
İkinci dalgada en yüksek haftalık vaka toplamı 30 Kasım-6 Aralık arasında 220 bin 667 olarak ortaya çıkmıştı. Geçen 2-8 Ağustos haftasında toplam vaka sayısı 170 bin 605’e geldikten sonra haftalık 130 bin sayısına doğru inişe geçti. Ancak vaka sayıları geçen hafta yeniden yükselmeye başladı ve toplam 151 bin 173’e çıktı.
ANCAK ÖLÜM SAYILARI GEÇEN İKİNCİ DALGANIN ÜSTÜNDE
Tam burada çok düşündürücü bir noktaya dikkat çekelim. Vaka sayılarında belli iniş çıkışlar gözlense de, COVID-19’dan ölen vatandaşlarımızın sayısı bu hareketlerden etkilenmeden düzenli bir şekilde yükselmeye devam ediyor. Ağustos ayının ilk haftasında toplam 768 vatandaşımız vefat ederken, geçen hafta bu toplam 1.893’e çıktı. Bir ay içinde 2.5 kata yakın bir artış söz konusu vefatlarda.
Geçen sonbaharda girdiğimiz ikinci dalgada bir günde kaydedilen en yüksek vefat sayısı 23 Aralık tarihinde 259 kayıpla kayda geçmişti. Geçen hafta 1 Eylül günü bir günde 290 kayıp açıklandı. Yani ikinci dalganın ölümlerdeki en yüksek günlük noktası 1 Eylül’de geçilmiş oldu.
Altını çizmemiz gereken kaygı verici bir durum, son bir haftadır günlük vefat sayılarının 270-280 aralığında seyretmesidir. Bu ayın ilk sekiz gününün verilerine bakmak vefat sayılarının ciddiyetini göstermek bakımından yeteri kadar uyarıcı olmalıdır: 1 Eylül: 290, 2 Eylül: 282, 3 Eylül: 276, 4 Eylül: 278, 5 Eylül: 269, 6 Eylül: 271, 7 Eylül: 274, 8 Eylül: 262.
NİSAN AYINDA GÜNLÜK VAKALAR 60 BİNİ GEÇMİŞTİ
Bununla birlikte, geçen mart-nisan aylarındaki üçüncü dalganın verileriyle yapacağımız bir karşılaştırma, girilen son dalganın hem vaka hem ölüm sayıları itibarıyla o dönemin altında olduğunu gösteriyor.
Üçüncü dalgada günlük vakalar bir ara nisan ayının ortasında 60 bin eşiğinin de üzerine çıkmıştı. Örneğin en yüksek vaka sayısı 16 Nisan’da 63 bin 82 olarak kaydedilmişti. En yüksek günlük vefat sayısı ise 30 Nisan’da 394 olarak açıklanmıştı.
ARTIK DÖRDÜNCÜ DALGANIN İÇİNDEYİZ
Burada üstünde durulması gereken husus, son dönemde özellikle temmuz ortası ve bayramdan itibaren vakaların genellikle günlük 20 bin eşiğinde bir çizgiye yerleşmiş görünmesidir. Vakalar ağustos ayının ortasından itibaren bir ara günlük 17 bin-19 bin aralığına inse de, 1 Eylül’den itibaren yeniden 20 binin üstüne çıkmış ve bu çizgide yerleşmiştir.
Sonuçta, neredeyse bir buçuk aya yaklaşan bir süre zarfında vaka sayılarında bir kilitlenmenin ortaya çıktığını söylemek mümkündür. Vefatlarda da artış yönelişine dikkat çektik. Adını koymak gerekirse, artık dördüncü bir dalganın içinde seyrettiğimizi belirtmeliyiz.
Toplumda hedef kitlenin yüzde 62.8’inin iki doz aşılanmış, birinci doz aşı oranın yüzde 81’e çıkmış olmasına karşılık, böyle bir durumun yaşanmakta oluşu her bakımdan düşündürücüdür.
Bu tablonun gerisinde virüsün yeni varyantlarının daha şiddetli, daha ölümcül bir şekilde seyretmesi, önemli bir faktör olarak vurgulanabilir.
Vakalarda yüksek bir eşikte gözlenen kilitlenmenin ve vefatlardaki artışın okulların geçen pazartesi günü açılmasından ne şekilde etkileneceği, önümüzdeki günlerin en kritik sorusu olacaktır. Üstelik bundan önceki dalgalarda olduğu gibi sert kapanma önlemleri de söz konusu değildir.
