Bu kez İstanbul’un sahil şeridi muhalefette

İstanbul’da geçen pazar günü tekrarlanan büyükşehir belediye başkanlığı seçiminin yarattığı en çarpıcı sonuçlardan biri herhalde İstanbul’un Karadeniz ve Marmara’daki sahil şeridinin büyük ölçüde muhalefet adayı Ekrem İmamoğlu’nun kazandığı bir alana dönüşmesi oldu.

Boğaz’ın her iki yakası da dahil olmak üzere sahile kıyısı olan 22 ilçeden 20’sinde ‘millet ittifakı’ üstünlük sağlarken, AK Parti adayı Binali Yıldırım’ın kazandığı ilçeler içinde yalnızca ikisinin denize çıkışı var. Bunlar Karadeniz’e kıyısı olan Arnavutköy ile Marmara Denizi’ne açılan Pendik.

39 İLÇEDEN 28’İNDE İMAMOĞLU ÖNDE ÇIKTI

23 Haziran günü İstanbul’da sandıkta ortaya çıkan sonucu ilçeler bazında tahlil ederken önce şu ana saptamayı yapmamız gerekiyor. CHP, İstanbul’da belediyelerinde yönetimde olduğu 14 ilçede durumunu korurken, buna ek olarak AK Parti’nin yönetimindeki 13 ilçede de sayıca üstünlük İmamoğlu cephesine geçmiştir (Bahçelievler, Bayrampaşa, Beykoz, Beyoğlu, Çatalca, Çekmeköy, Eyüpsultan, Fatih, Sancaktepe, Şile, Tuzla, Üsküdar ve Zeytinburnu). Ayrıca, İstanbul’da MHP’nin kontrolündeki tek belediye olan Silivri’de de 23 Haziran’da sandıkta yarışı İmamoğlu önde bitirmiştir.

AK Parti adayı Binali Yıldırım’ın muhalefet adayından daha çok oy aldığı yalnızca şu 11 ilçe kalmıştır: Arnavutköy, Bağcılar, Başakşehir, Esenler, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kağıthane, Pendik, Sultanbeyli, Sultangazi ve Ümraniye...

KATILIMIN GERİLEDİĞİ İLÇELER AK PARTİ AĞIRLIKLI

Seçim sonucunu değerlendirirken katılım faktörünü özellikle ele almalıyız. Geçen pazar günü İstanbul’da oy veren seçmen sayısı 31 Mart’a kıyasla 59 bin 977 artarak 8 milyon 925 bine gelmiştir. Oran olarak katılım yüzde 83.86’dan 84.43’e çıkmıştır.

Geçen pazar günü katılım 39 ilçenin 12’sinde gerilerken, 27 ilçede artış göstermiştir. Katılım oranının düştüğü 12 ilçenin 9’unda belediyeler AK Parti’nin yönetimindedir (Arnavutköy, Beykoz, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Sancaktepe, Sultanbeyli, Şile ve Tuzla). Bu durumdaki 2 ilçede (Büyükçekmece, Esenyurt) CHP’li başkanlar var. Belediyenin MHP’de olduğu Silivri ilçesinde de katılım gerilemiştir.

Burada yapacağımız bir gözlem, katılım oranının gerilediği merkezlerin ağırlıklı olarak AK Parti’nin güçlü olduğu ilçeler olmasıdır. Bu yöneliş AK Parti seçmeninin bir bölümünün sandıktan uzaklaşma eğiliminin 23 Haziran’da da sürdüğü şeklinde okunabilir. Öne sürebileceğimiz bir başka gözlem, katılımdaki düşüşün şehir merkezinden çevreye doğru uzaklaştıkça daha belirginleşmesidir. AK Parti en sert düşüşü Şile (-2.24 puan) ve Arnavutköy (-2.16 puan) ilçelerinde yaşamıştır.

CHP CEPHESİNDE KATILIM ARTTI

Buna karşılık, katılım oranlarındaki kayda değer artışlar daha çok şehir merkezinde ve CHP’nin yönetimindeki ilçelerde gözlemlenmiştir. En yüksek artış oranı 4.44 puanla Beşiktaş’ta kaydedilmiştir. 31 Mart’a kıyasla katılım oranı bu ilçede yüzde 81.50’den 85.94’e yükselmiştir. Kadıköy’deki artış oranı da 3.24 puandır. Bu da 31 Mart’a kıyasla 12 binin üzerinde bir ek seçmen kitlesi anlamına geliyor. Bu oranlar 31 Mart’ta sandığa gitmeyen CHP’li seçmenlerin bu kez oy kullandıkları şeklinde yorumlanabilir.

Altını çizmemiz gereken bir diğer nokta geçersiz oyların durumudur. Dört ayrı pusulayla oy kullanılan 31 Mart seçiminde İstanbul’da 315 binin üstünde geçersiz oy çıkmıştı. 23 Haziran’da ise geçersiz oy toplamı 178 bin 599’a düştü. Yani 136 bin 649 seçmenin oyu bu kez hesaba katılmış oldu. Bu da seçim denklemi analiz edilirken sayıca yabana atılmayacak bir oy miktarı.

YILDIRIM’IN OYUNUN GERİLEMEDİĞİ İLÇE YOK

‘Cumhur ittifakı’yla ilgili ana saptama, 31 Mart’ta 4 milyon 156 bin olan oyunun (yüzde 48.60) bu kez
3 milyon 935 bine (yüzde 44.99) düşmüş olması, yani 220 binlik bir gerilemenin ortaya çıkmasıdır. Bu düşüşün dikkat çekici yönü, AK Parti adayının oy oranının 39 ilçenin tümünde de gerilemesidir. Sadece iki ilçede oran bazında olmasa bile seçmen sayısı itibarıyla artış olmuştur. 31 Mart’a kıyasla Binali Yıldırım’ın oyu sayı bazında Sultangazi’de 635, Sultanbeyli’de ise 43 artmıştır. Ancak her iki ilçede CHP oylarındaki artış daha yüksek olduğundan AK Parti adayı oran olarak küçük miktarlarda da olsa yine gerilemiştir.

AK Parti cephesinde en yüksek oy düşüş oranının kaydedildiği ilçeler arasında Şile (7.25 puan), Çatalca (6.98), Büyükçekmece (6.54), Silivri (5.96) ve Avcılar (5.28) göze çarpıyor. 220 binlik kayıp 39 ilçe üzerinden ortalamaya vurulduğunda, genelde her ilçede ortalama 5 bin 650 oy kaybedildiği gibi bir sonuç şekilleniyor. İlçelere oran değil oy sayısı hesabıyla tek tek baktığımızda, en çok kayıp 17 bin oyla Küçükçekmece’de yaşanmıştır. Düşüş, Esenyurt’ta yaklaşık 15 bin, Avcılar’da yaklaşık 11 bin, Kartal’da 10 bin dolayındadır. Üsküdar’da 10 bine yakın bir oy kaybı olmuştur.

İMAMOĞLU HER İLÇEDE YUKARI DOĞRU ÇIKTI

Diğer cepheye baktığımızda, İmamoğlu’nun 39 ilçenin tümünde oy oranını arttırma başarısı gösterdiğini görüyoruz. CHP adayı en yüksek artış oranını yüzde 10.09 puanla Adalar’da kaydetmiştir. Ardından 8.54 puanla Şile, 8.23 puanla Silivri geliyor. Diğer yüksek oy artışı sağlanan ilçeler de şöyle sıralanabilir: Çatalca (7.99), Şişli (7.4), Büyükçekmece (6.54), Bakırköy (6.47), Küçükçekmece (6.40), Avcılar (6.37), Sarıyer (6.21), Bayrampaşa (6.17), Zeytinburnu (6.04) Kağıthane (6.01).

İmamoğlu’nun en başarılı olduğu bu ilçelerin bir bölümü geleneksel olarak CHP’nin, bir bölümü ise AK Parti’nin oy deposu olan merkezlerdir.

Bu arada 39 ilçenin 27’sinde İmamoğlu’nun artış oranı yüzde olarak 5 puanın üzerindedir. 5 puanın altında kalanlar genellikle AK Parti’nin güçlü olduğu ilçelerdir. İmamoğlu, en düşük artış oranını 2.99 puanla Sultanbeyli ve 3.37 ile Sultangazi’de kaydetmiştir. Ancak oran düşük olsa da AK Parti’nin kalelerinde yukarı doğru bir çıkış yakalayabilmiştir.

10 İLÇENİN HER BİRİNDE 20 BİNİN ÜSTÜNDE ARTIŞ

Bütün bu artışlar yan yana geldiğinde, toplamda İmamoğlu’nun 31 Mart'a kıyasla sandıkta 572 bin 282 oyluk bir artış gerçekleştirebilmesini mümkün kılmıştır. İmamoğlu’nun 31 Mart’ta 4 milyon 169 bin olan oyu geçen pazar günü 4 milyon 741 bine yükselmiştir. Oran değil oy sayısı üzerinden yaklaşırsak, 572 bin oya en yüksek katkının 32 binin üstünde bir artışla Küçükçekmece’den kaynaklandığını vurgulamalıyız. İmamoğlu, AK Parti’nin oy depoları olan Ümraniye’de 25 bin, Bağcılar’da 23 bine yakın oy artışı sağlamıştır. Bu sayı Üsküdar’da da 23 binin üzerindedir.

Çarpıcı bir nokta, İmamoğlu’nun İstanbul’un 39 ilçesinin 30’unun her birinde sayıca 10 bin oyun üstünde artışlar sağlamış olmasıdır. Bunlar içinde 10 ilçede oy artışı her birinde 20 binin de üstüne çıkmıştır. İmamoğlu, yalnızca 9 ilçede 10 bin oyun altında kalmıştır.