Bir din âliminin gözünden koronavirüs salgını

Bu felaketin insanlık açısından yol açtığı büyük tehdide, yarattığı sınamalara, salgına karşı çözüm arayışlarına din çerçevesinden nasıl yaklaşmak gerekir?

Eski Diyanet İşleri Başkanı Prof. Ali Bardakoğlu’nun ‘koronavirüs COVID-19’ salgınının patlak vermesinden hemen sonra daha geçen mart ayının sonunda kaleme aldığı bir yazı bu gibi sorulara yanıt vermeyi amaçlıyor.

HAYATIN ANLAMINI DÜŞÜNME İMKÂNI BULDUK

Halen İstanbul’da 29 Mayıs Üniversitesi bünyesindeki Kur’an-ı Kerim Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin (KURAMER) müdürlüğünü yapan Prof. Bardakoğlu, “Doğru, salgın kapımızın önünde veya evimizin içine kadar geldi” diyor ve ne yapılması gerektiğini şöyle anlatıyor:

“Buna kahrolmak, felaket veya komplo senaryoları üretmek ya da çaresizliğe yenik düşmek yerine, bundan sonrası için tedbirli olmak, gerekli bütün kural ve uyarılara harfiyen uymak, kul hakkı ihlali yapmamak, bilim insanlarına güvenmek, aynı zamanda da Allah’ın yardım ve desteğine el açmak ve beklemek gerekir. Bütün bu esnada hayatın anlamını bir kez daha, hem de daha içtenlikle düşünme imkânı da bulmaktayız.”

Prof. Bardakoğlu, daha sonra “Evet, dışarı çıkamıyoruz, evlerimizde, odalarımızda adeta tek başınayız” diyor ve ekliyor:

“Bu da bizim esasen bu dünyaya yalnız gelip yalnız döneceğimizi ve hep yakınımızda ve yanımızda olanın yüce Mevlâ olduğunu, diğer her şeyin bu dünya hayatının süs ve eğlencesi, meşguliyet vesilesi olduğunu görmemizi sağlıyor.”

KORONA GÜNLERİNİN YARATTIĞI FARKINDALIK

Prof. Bardakoğlu, hemen ardından insanlığın zorlu bir sınavdan geçtiği “korona günleri”nin birçok konuda yarattığı farkındalığa dikkat çekiyor, insanların normal zamanlarda önemsemedikleri değerleri yeniden keşfettiklerini belirtiyor.

“Çok önemsediğimiz ve adeta uğruna birbirimizi yediğimiz küçük ve geçici çıkarların da esasında ne kadar anlamsız olduğunu fark etme imkânı da bulduk” diyor Prof. Bardakoğlu ve konuyu insan olarak değer kazanabilmenin gereklerine getiriyor:

“Bu vesileyle Yüce Yaratan’a, doğaya, kendimize, yakın çevremize, ülkemize ve bütün insanlığa karşı sorumlu davranabildiğimiz sürece insan olarak değer taşıdığımızı anladık.”

VİRÜSE ÇAREYİ BİLİM VE AKIL ÜRETECEK

 Virüse karşı çare nerededir? Prof. Bardakoğlu, “Mikroskopla görülebilen bir virüsün dünyayı esir almasına karşı çareyi elbette bilim ve akıl üretecektir” diye yazıyor.

Eski Diyanet İşleri Başkanı, ardından üç alan arasında korunmasını gerekli gördüğü “etkileşim ve denge”ye dikkat çekiyor:

“Allah’ın yeryüzü adaleti ve rahmeti,

* İnsanın sebep-sonuç ilişkisini kavrayıp dünya işlerinde bilim ve aklın rehberliğine,

* Yaratan’la ilişkilerinde dinin verdiği metafizik ve manevi bilince,

* İnsanlar arası ilişkilerde de ahlak ve erdemin egemen olmasına,

Neticede bu alanlar arasındaki etkileşim ve dengeyi birini diğerine feda etmeksizin koruyabilmesine bağlıdır.”

Prof. Bardakoğlu, bu çerçevede dayanışma ve işbirliğinin önemini de vurguluyor:

“Bütün bunları yaparken de insan olarak aczimizi ve sınırlılığımızı unutmaksızın böylesine küresel bir sorunla ancak dayanışma ve işbirliği içinde baş edebileceğini biliyoruz.”

HEM TEDBİR ALALIM HEM HİKMET PENCERESİNDEN BAKALIM

Prof. Bardakoğlu’na göre, yaşanan olayların “maddi yönü” bilim ve akılla kavranacak ve üstesinden gelinecektir. “İlgililer onu yapar ve yapacaklardır” diyor.

Ardından her olayın bir de “İlahi hikmet açısından okunması ve ders alınması gereken hikmet ve maneviyat yönü olduğunu” vurguluyor.

Prof. Bardakoğlu, bu çerçevede “İşin kavranması gereken hikmet ve ibret yönü” üzerinde dururken, ‘din uleması’na düşen görevi “konunun diğer kısmını ehline bırakıp asıl bu noktada yoğunlaşmak” şeklinde tarif ederek, şöyle diyor:

“Yeryüzünde böbürlenerek dolaşan ve kendine tapan, özgüveni arttıkça kendini Yaratıcı’dan müstağni saymaya doğru giden insanın yüce kudret sahibini tanıması, varoluşunu anlamlı kılması, sınırlarını tanıması ve aczini kabullenmesi için bundan güzel fırsat mı var? Esasında galaksilere hikmet gözüyle bakan da, iç dünyasına ve zerrelere bakan da bu şansa sahiptir. (Kur’an-ı Kerim, 41/53). Allah gani ve müstağnidir, sizlerse fakir ve muhtaçlarsınız” (Kur’an-ı Kerîm, 35/15; 47/38; 64/6) mealindeki ayetleri bu bağlamda tekrar tekrar okumalı ve üzerinde düşünmeliyiz.”

Prof. Bardakoğlu, “Azami tedbiri almak da, olup bitene hikmet penceresinden bakmak da tabii ki bizim dini vecibemiz” diye bitiriyor.

Koronavirüs salgınının bilimin rolünü bütün dünyada ön plana çıkardığı bir dönemde uzun yıllar Diyanet İşleri Başkanlığı (2003-2010) yapmış bir din âliminin aktardığımız görüşleri, inanç-bilim ilişkisini konu alan tartışmalara dönük önemli bir perspektif getiriyor.