31 Mart Yerel Seçimi öncesi Bursa ve Balıkesir... Bursa’da CHP AK Parti’ye meydan okuyor, ancak aradaki fark çok açık

Ancak bu yerel seçimlerde Bursa’ya özel bir ilgi belirmiş durumda. Bunun nedeni, 1999 seçiminden bu yana -dört seçim kazanıp- yirmi yıldır Nilüfer ilçesinin değişmez belediye başkanı olan CHP’li Mustafa Bozbey’in bu kez büyükşehir belediye başkanlığına talip olması.

Bursa’da Nilüfer ilçesinin durumu, Çankaya ilçesinin Ankara’daki konumuna benziyor. Türkiye’nin en gelişmiş ilçelerinden biri Nilüfer. İnsani Gelişme Vakfı’nın 2017 yılındaki araştırmasında ‘insani gelişme endeksi’nde Türkiye’nin ilçeleri arasındaki sıralamada beşinci ilçe çıktı. Nilüfer’de seçmenin çoğunluğu CHP’ye oy veriyor. Bozbey, 2014’te oyların yüzde 54.27’sini almıştı. Ancak Bursa’da yerel yönetimlerde toplam 17 ilçeden yalnızca 2’sinin (diğeri Mudanya) CHP’de olduğunu, kalan 15 ilçeyi AK Parti’nin yönettiğini unutmayalım.

Sonuçta Bozbey, Bursa’daki popülaritesine dayanarak, bu çerçevede diğer partilerin seçmenlerinden de oy alacağını hesaplayarak büyük bir iddia ortaya koyuyor bu seçimde. CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu da geçen hafta Bursa’ya giderek Bozbey’e kuvvetli bir destek verdi. Kılıçdaroğlu’nun miting için Bursa’ya bir kez daha gidecek olması CHP’nin Bursa’daki seçime ciddi bir şekilde asıldığını gösteriyor.

İşsizlik, diğer ekonomik koşullar, adayların kampanyalarının etkisi gibi kuşkusuz sandığa yansıyabilecek faktörlerden bağımsız olarak, yalnızca önde gelen siyasi partilerin bu ilde seçim sandıklarında aldıkları oy oranları üzerinden beliren güç dengesine baktığımızda şu gözlemleri yapabiliriz.

AK Parti, olağanüstü koşullarda gerçekleşen 1 Kasım 2015 seçimindeki yüzde 53.96 oranı istisna alınırsa, Bursa’da genelde yüzde 45 bandında seyrediyor ve dolayısıyla tabanda önemli bir üstünlüğe sahip görünüyor. Partisinin tabanını tutabilmesi ve İYİ Parti nedeniyle küçülmüş olan MHP tabanından anlamlı bir desteği yanına çekebilmesi halinde AK Parti adayı, mevcut büyükşehir başkanı Alinur Aktaş’ın işi kolaylaşacaktır. Aktaş 2017’de Recep Altepe’nin görevden çekilmesi sonrası yerine gelmişti.

CHP ise Bursa’da genellikle yüzde 25 bandında gitmekle birlikte son seçimde HDP ve İYİ Parti’ye oy kaptırmış durumda. Ancak giden oyların 31 Mart’ta Bozbey’e yöneleceği tahmin edilebilir.

MHP, 24 Haziran 2018 seçiminde İYİ Parti nedeniyle zemin kaybına uğrayarak Bursa’da yüzde 10 bandına indi. Bursa’da siyasetin yeni aktörü ise son seçimde yüzde 12.70’lik oranıyla sahneye çıkan İYİ Parti.

Bursa’daki geçen yılki Cumhurbaşkanlığı seçiminde AK Parti ve MHP kitlesinin de kuvvetli bir desteğiyle Recep Tayyip Erdoğan’ın oyunu 1 milyonun üzerine çıkarabilmiş olması, ‘cumhur ittifakı’nın iki ortağı arasında Bursa’da bir işbirliği kalıbının işlediğini gösterdi.

Bu sayısal denklemden bakıldığında, CHP adayı Bozbey açısından partisine ek olarak İYİ Parti’nin ve ayrıca HDP’nin muhtemel desteğinin yeterli olmayacağı aşikâr. Bozbey’in kazanabilmesi için AK Parti ve MHP seçmenlerinden kendisine doğru Bursa ölçeğinde sayıca büyük bir oy kaymasını tetikleyebilmesi gerekiyor. Bunun pek kolay görünmediğini teslim etmeliyiz. Yine de Bozbey’in ortaya koyduğu iddianın Bursa’daki yerel seçime rekabet ve canlılık getirdiği söylenebilir.

BALIKESİR’DE SEÇİM ÇEKİŞMELİ GEÇECEK

Bu ayın sonunda yapılacak yerel seçimlerin en çekişmeli yarışlarından biri Marmara Bölgesi’nin büyük illeri arasında yer alan Balıkesir’de geçecek. Bu seçimi çekişmeli kılan hadise, Balıkesir’in eski MHP’li belediye başkanı İsmail Ok’un bu kez İYİ Parti’den ‘millet ittifakı’nın ortak adayı olarak seçmenin karşısına çıkıyor olması.

İsmail Ok’un adaylığının Balıkesir seçimine getirdiği rekabetin boyutunu açıklamak için önce 2009 yılında yapılan Balıkesir yerel seçime dönelim. Bu seçimde kimya öğretmeni MHP adayı Ok, oyların yüzde 41.10’unu alarak sandıktan birinci çıkmıştı. 2014 yılında Balıkesir büyükşehir statüsünü kazanmıştı. MHP, 2014 yerel seçiminde de Ok’u büyükşehir belediye başkanlığına aday göstermişti.

Bu seçimin önemi AK Parti adayı Ahmet Edip Uğur’un oyların yüzde 39.74’ünü alarak belediye başkanı seçilmesine karşılık, İsmail Ok’un CHP adayını da geride bırakarak ikinci gelmesiydi yüzde 31.62 oyla. CHP oylarının yüzde 25.30’a düşmesi, Ok’un CHP tabanından da oy alabilme yeteneğine sahip olduğunu ortaya koymuştu. Aynı seçimde CHP belediye meclisi sandığında yüzde 30.35 oy almıştı.

Bunu izleyen dönemde İsmail Ok 7 Haziran 2015 seçiminde MHP’den TBMM’ye girdi, 1 Kasım 2015’te yeniden seçildi. Ok, daha sonra parti içi muhalefete katılarak İYİ Parti’ye geçti ve geçen yıl Balıkesir’den üçüncü kez milletvekili seçildi.

Yerel seçim öncesinde ‘millet ittifakı’ bünyesindeki müzakereler çerçevesinde CHP’nin büyükşehir belediye başkan adaylığında İYİ Parti’ye bıraktığı 10 ilden biri Balıkesir oldu. Bu adımı atarken kendi adayı milletvekili Ahmet Akın’ı yarıştan çeken CHP genel merkezinin bu jesti Balıkesir CHP örgütünün tepkisine yol açtı.

AK Parti cephesine gelince, 2017 yılında bazı belediyelerde yapılan kapsamlı parti operasyonunda görevden ayrılmaya davet edilen başkanlardan biri de AK Parti’nin Balıkesir’deki Belediye Başkanı Ahmet Edip Uğur oldu. Yerine Altıeylül ilçesi belediye başkanı Zekai Kafaoğlu seçildi. Ancak AK Parti 2019 yerel seçiminde Kafaoğlu yerine Balıkesir il merkezindeki Karesi ilçesinin Belediye Başkanı Yücel Yılmaz’ı aday gösterdi.

MHP, İyi Parti’nin kuruluşu ve Ok’un bu partiye geçişiyle birlikte 2018 seçiminde neredeyse yarı yarıya bir oy kaybına uğradı Balıkesir’de. 2017 referandumunda Balıkesir’den ‘hayır’ oyu çıkmasında MHP tabanının önemli bir kesiminin sandıkta bu cepheye yönelmesinin de rol oynadığı söylenebilir. Buna karşılık son Cumhurbaşkanlığı seçiminde sandıkta şekillenen oranlar, MHP’de kalan seçmenin ‘cumhur ittifakı’ adayı Recep Tayyip Erdoğan’ı desteklediğine işaret ediyor.

Seçim sonucunu etkileyebilecek diğer bütün faktörleri bir tarafa koyup salt 2018 genel seçimi sonuçlarını baz alarak yapacağımız bir Balıkesir tahlili millet ve cumhur ittifakları arasındaki makasın çok açık olmadığını gösteriyor.

AK Parti-MHP ikilisinden oluşan ‘cumhur ittifakı’, yüzde 49’luk bir toplama yaklaşıyor. Buna karşılık, ‘millet ittifakı’ndaki CHP+İYİ Parti toplamı yüzde 46 dolayında. Bu durumda Balıkesir’de yüzde 4’e yaklaşan HDP oyları da stratejik bir önem kazanıyor.

Kâğıt üstündeki bu oy toplamlarının sandığa blok bir şekilde yansıyıp yansımayacağını bugünden tahmin edemeyiz. Ama Balıkesir’de nefes kesici bir seçimin yaşanacağı aşikâr.