Dijital İpek Yolu ve Türkiye – 3

Askeri ve kültürel tarafları da olan, Avrasya için kilit bir oluşum. Çin yeniden önem kazanmaya başlayan Avrasya oluşumunda da siber gücü elinde bulundurarak, global süper güç olma yolunda ilerliyor.

2015 yılından önce ABD, Kanada ve Almanya’da hem kamu hem de özel organizasyonlara Çin kökenli siber saldırılar yoğundu. Obama yönetimi bu siber saldırılara son vermek için Çin yönetimi ile yaptığı uzun görüşmeler sonunda, 2015 yılında karşılıklı siber saldırıları durdurma konusunda bir anlaşma imzaladı. Aynı anlaşmaya Kanada, Almanya ve İngiltere de katılmıştı. Bu anlaşmanın imzalanmasının ardından siber saldırılar yavaşladı. Ancak birçok Çin uzmanı bu yavaşlamanın sebebinin imzalanan anlaşmadan ziyade, Çin ordusunun siber güçlerinde yeni bir yapılanmaya gidiyor olması olduğuna işaret ediyor. Bu yeni yapılanma ile birlikte teknoloji ve sanayi casusluğunun da şimdi ordu bünyesindeki daha sofistike ekiplerle gerçekleştirileceği yönünde duyumlarımız var.

Geçen hafta bahsettiğimiz gibi Çin küresel Internet standartlarının belirlenmesi konusunda güçlü söz hakkına sahip olmak için çaba harcıyor. Bu sadece Birleşmiş Milletler veya diğer uluslararası toplantılardaki girişimlerinden de ibaret değil. Çin’in Wuzhen şehrinde düzenlenen Dünya İnternet Konferansına geçtiğimiz yıllarda Apple ve Google liderleri de dahil olmak üzere tüm küresel teknoloji liderleri katıldı.

Çin Bir Kuşak Bir Yol (BKBY) projesine bugüne kadar 50 milyar dolar harcadı. Projenin toplam maliyetinin 900 Milyar dolar olması bekleniyor. Bu proje Çin ve Avrupa’yı bir araya getiriyor. Bu bağlantı sadece kara ve deniz yollarından ibaret olmayacak. Dijital İpek Yolu fiber optik altyapı, mobil ağlar, veri merkezleri ve akıllı şehirler üzerine inşa ediliyor.

Burada altını çizmemiz gereken önemli noktalardan biri bu teknoloji atılımlarına ve BKBY projesine devlet liderlik yaparken, Çinli sanayi birlikleri ve Çinli teknoloji devleri heyecanla yeni projeler başlatıyor. Çinli teknoloji devleri Dijital İpek Yolu vizyonu üzerinde çalışan kaliteli takımlar kurdular bile.

Örneğin Alibaba Dijital İpek Yolu yatırımları çerçevesinde Pakistanlı e-ticaret şirketi Daraz’ı satın almıştı. Daha sonra Türkiye’de indirim e-ticaret sitesi Trendyol’u satın aldı. Malezya ve Tayland devletleri ile anlaşarak serbest ticaret bölgesi oluşturdu. 

Öte yandan küresel telekomünikasyon devi Çinli ZTE BKBY projesi kapsamında 64 ülkede operasyonlara sahip. Geçen hafta belirttiğimiz gibi Türkiye’nin en nadide ARGE şirketi NETAŞ’ın da yüzde 48,04’üne sahip.

En son teknoloji trendler için Çin’e bakmak gerekiyor.
 
Bugün mobil ödemeler gibi en hızlı gelişen trendleri gözlemlemek için Çinli şirketlere bakmak gerekiyor. 2018 itibarıyla WeChat 1 Milyar kullanıcıya sahip oldu.  WeChat Çin kökenli bir mesajlaşma sosyal medya ve mobil ödeme platformu.  WeChat’de gerçekleştirilen alışverişlerin yüzde 74’ünün kredi kartı veya nakit ile değil, dijital para ile yapıldığını görüyoruz. WeChat’in önümüzdeki iki yıl boyunca yüzde 68 büyümesi bekleniyor. ABD veya AB’de mobil ödemeler konusunda böyle bir yaygınlık söz konusu değil. Biliyorsunuz Facebook veya diğer sosyal platformlarda mobil ödeme hala mümkün değil. Çin mobil ödemeler konusunda dünyaya örnek teşkil ediyor.

Öte yandan mobil ödemelerin yaygınlaşması, dijital para ve blokzinciri teknolojilerinin önünü açıyor. Çin’de gözlemlenen mobil ödemeler ve akabinde yükselen blokzinciri trendinin, Dijital İpek Yolu ile de hızla Avrasya bölgesinde yaygınlaştığını gözlemleyeceğiz önümüzdeki yıllarda.

BKBY geleneksel bir altyapı projesi değil; bir dijital altyapı projesi. BKBY blockzincir teknolojisi ile yaratılacak inovatif altyapıyı Çin’den çıkmış en ilgi çekici blokzinciri platform projelerinden birini resmi partner yaparak ekosistemine çekti.  MATRIX AI adındaki bu proje hem blokzinciri, hem de yapay zekâ teknolojilerini bir araya getiren dünyanın en iyi üniversitelerinden Tsinghua Üniversitesinden Steve Deng’in başlattığı bir platform projesi. Matrix AI, yapay zekâyı kullanarak blokzinciri teknolojine getirdiği yeniliklerle ilaç sanayiinden, oyun sektörüne birçok endüstriyel alanda kullanılabilecek. Bu proje Dijital İpek Yolunun teknoloji altyapısını kuran projelerden biri olarak dikkatimizi çekiyor.

Bir Kuşak Bir Yol projesi ile olan partnerliği Matrix AI takımının yarattığı blokzinciri altyapısının yeni teknolojilere odaklanmış Çin devlet yönetimi tarafından ne kadar ciddiye alındığını göstermiyor mu?

MATRIX AI teknolojisini anlatan videoyu burada izleyebilirsiniz: