Süreyi bırak kaliteye bak

Zira kronik hastalıklara yakalanarak yaşlanan bir nüfus her ülke için dayanılması güç hatta imkânsız “sağlık yükü ve giderleri” anlamına da geliyor. Bu nedenle de sadece işin ekonomisini çözmeye çalışan ülke yöneticileri değil, yaşam süresindeki bu önemli ve süregiden artışın yol açtığı kronik hastalıkları tedavi etmekte görevli benim gibi sağlık uzmanlarının da konuya daha farklı bir açıdan bakmaları zorunlu hale geliyor. Bu arada ortalama ömür süresini uzatmayı birinci görevi gibi düşünen ve kabul eden bazı sağlık uzmanları bile yaşlanan nüfus sorununa çözüm için çareler arıyor. Bana sorarsanız çare aslında önümüzde net ve açık olarak duruyor. O çarenin özeti ise tek cümleden ibaret: SÜREYİ BIRAK KALİTEYE BAK!

NET ÇÖZÜM

SÜREYE DEĞİL SAĞLIĞA ODAKLANALIM

Eğer 60’lardan 70’lerden hatta 80’ler, 90’lardan sonra bile “sadece hayatta kalmak değil, ayakta da kalmak” istiyorsak, hastane köşelerinde, poliklinik sıralarında, bakımevlerinde, sağlık sorunlarımıza çare arayarak ömrümüzü tüketmekten kaçınmayı hedefliyorsak mevcut sağlık stratejilerimizde önemli bazı değişiklikleri şimdi, hemen, hiç beklemeden yapmamız ve “hastalık tedavisine odaklı mevcut tıp” yanında “sağlığı koruma odaklı geleneksel tıbba” da yeniden dönmek zorundayız. Bu işin ilk adımının da “doğru yaşam tarzı seçimleri” olduğunu unutmamalıyız. Araştırmalar sağlıklı yaşam ve yaşlanma ile uzun, formda ve fit dinamik bir ömür sürebilme ikilisini bir arada yürütebilmenin net ve açık çözümünün herhangi bir yaşta ama mümkün olduğu kadar da erken bir dönemde yapabileceğimiz yaşam tarzı tercihlerinde olduğunu gösteriyor. Aynı araştırmalar bir kişinin hem sağlıklı hem de uzun ömürlü olma şansını yakalamasının “sadece yüzde 20’sinin genetik olarak belirlendiğini”, buna karşılık neredeyse “yüzde 80’inin ise büyük ölçüde beslenme, egzersiz, uyku ve benzeri yaşam tarzı faktörlerine bağlı olduğunu” gösteriyor.

BİR UYARI

YANLIŞLARDAN VAZGEÇİN

Bilimsel araştırmalar “4 temel sağlıksız yaşam tarzı davranışı” kabul edilen “sigara ve alkol içmek, aşırı kırmızı et tüketmek ve obeziteden” kaçınmanın ortalama 14 yıllık sağlıklı bir ömür süresi artışıyla ilişkili olduğunu gösteriyor. Yaşam tarzı değişimlerinin ömrümüzün süresi ve kalitesi üzerindeki olumlu etkileri gösteren araştırmaları bir sonraki yazımda size “YENİ YIL TAVSİYELERİ” olarak özetleyeceğim. Şimdilik şu bilgiyle yetinelim: “Yaşam tarzı optimizasyonu” ile “sağlıklı yaşam ve yaşlanma optimizasyonu” sağlıklı bir ömür sürmenin ileri yaşlarda bile ayakta ve hayatta kalmanın en etkili belirleyicisi, esas karar vericisidir. “Fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlık” için hiçbir ilaç ya da doğal takviye yaşam tarzı değişimlerindeki faydaları sağlayamaz ve kopyalayamaz. Bilimsel veriler yaşam tarzı değişikliklerinin yaşlanmaya bağlı ölümlerin neredeyse yüzde 90’ını oluşturan kalp damar hastalıkları, kanserler, şeker hastalığı, hipertansiyon, Alzheimer, Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıkların etkilerini de tersine çevirebileceğini gösteriyor. Özetle yeni yıl hazırlıklarını yaparken ilk işimizin yaşam tarzımızdaki yanlışları detokslamak ve “iyi, doğru ve yeni” yaşam tarzı değişimlerine odaklanma olacağı anlaşılıyor. Umalım ki 2025’te bu değişimlere hepimiz kararlı bir şekilde başlayabilelim.

HATIRLATMA 1

GLÜTEN HASSASİYETİ İÇİN İLK 10 İŞARET

Aşırı glüten yükü sadece bağırsaklarımızı değil, daha pek çok doku ve organımızı rahatsız edebiliyor. Sadece “çölyak hastalığı”na değil, “glüten duyarlılığı” ile farklı pek çok sağlık sorununa sebep olabiliyor. Glütene duyarlılığın ilk onunda şu işaretler var.

BİR: Hazımsızlık, şişkinlik

İKİ: Gaz ve karın ağrısı

ÜÇ: Halsizlik ve yorgunluk

DÖRT: Kokulu ve süregelen ishal

BEŞ: Kas ve eklem ağrıları

ALTI: Tekrarlayan aft atakları, ağız yaraları

YEDİ: Dilde ağrılı şişme

SEKİZ: İştahsızlık ve kilo kaybı

DOKUZ: Depresif bir ruh hali

ON: Bulantı ve mide ağrıları

HATIRLATMA 2

POTASYUM EKSİLİNCE NELER OLUYOR

İLK 5

BİR: Cilt kuruluğu

İKİ: Yorgunluk

ÜÇ: İshal veya kabızlık

DÖRT: Kas ağrıları

BEŞ: Sıvı birikimi / ödem

İKİNCİ 5

BİR: Sinirlilik

İKİ: Terleme

ÜÇ: Kalp atımında düzensizlik

DÖRT: Bulantı-kusma

BEŞ: Tansiyon düşüklüğü