Alzheimer’ın 10 işareti

Yaşı 70’i geçen herkes “Bende de böyle bir tehdit var mı?” sorusuna yanıt arıyor. Bu yöndeki tereddütlere de daha önce yayınlanmış bir yazımızdaki 10 işaret yol gösterici olabiliyor. İsterseniz gelin o işaretleri yeniden bir hatırlamaya çalışalım. Buyurun...
Not: ABD, Alzheimer’s Association National Office’ten yararlanılmıştır. 

Bellek kaybınızın tipini iyi izleyin

Bellekteki bozulmanın en erken işareti son zamanlarda öğrenilen “yeni bilgilerin unutulması”dır.
Randevuların, isimlerin ya da telefon numaralarının zaman zaman unutulması bir ölçüye kadar normaldir. Alzheimer hastaları ise böyle şeyleri daha sık unuturlar ve daha sonra da hatırlamazlar.

Günlük işlerinizi yaparken zorlanıyor musunuz?

Alzheimer hastalığı ile ilişkili bellek kaybı yaşayanlar, normal şartlarda gün içinde nasıl yapılacağını düşünmeden yaptığımız olağan şeyleri -sıradan günlük aktiviteleri- yapmada bile zorluk çekerler.
Alzheimer hastası basit bir yemeğin nasıl hazırlanacağını bilemez, zamanla ev işlerini yapamaz hale gelir.

Konuşmanızda güçlükler oluşuyor mu?

Bazen herkes doğru sözcüğü bulmakta zorlanabilir. Alzheimer hastası ise en basit sözcükleri bile unutabilir veya o sözcüklerin yerine çok anlamsız olanlarını yerleştirebilir.
Konuşmasını yersiz ve anlamsız zamanda değiştirebilir ya da anlaşılması çok güç şeyler söyleyip yazabilir. Örneğin; diş fırçası için “ağzım için kullandığım şey” yakıştırmasını yapabilir.

Zaman ve yer kavramının karıştırılması önemli bir belirtidir 

Bazen “o gün haftanın hangi günü” olduğunu veya “şimdi nereye gideceğinizi” unutmanız normaldir. Ancak Alzheimer hastaları kendi yaşadıkları
sokağı, nerede olduklarını ve oraya nasıl geldiklerini de unutabilirler, evlerine nasıl döneceklerini hatırlamazlar.

Yargılama, karar verme yeteneğinizde değişim oldu mu?

Hiç kimse her zaman mükemmel karar verici veya yargılayıcı değildir. Alzheimer hastalarında kararlar ve yargılar dramatik bir hale gelebilir. Hastalar ılık bir günde birkaç tane hırka ya da kazağı giyebilirler.
Çok soğuk bir havada sadece tek bir tişörtle sokağa çıkabilirler.
Para harcarken doğru kararlar veremezler.
Marketlere, evlerine gelen tamircilere veya ürünlere gereğinden fazla veya az para verebilirler.

Düşünme sisteminizde sorunlar var mı?

İşler çok yoğun olduğunda notlarınızı hatırlamak ve dengelemek sizin için de oldukça zorlaşabilir. Ancak Alzheimer hastaları bu notların neler olduğunu değil, ne işe yaradıklarını da unutabilirler.

Eşyaların yerlerini şaşırma sık görülen bir işaret

Anahtar ya da cüzdanımızı hepimiz zaman zaman yanlış yerlere koyup unutabiliriz. Ancak Alzheimer hastaları eşyalarını oldukça farklı ve anlamsız yerlere koyabilirler: Buzdolabına ütüyü, şekerliğin içine kol saatini koyup unutabilirler.

Ruh hali ve davranış değişikliklerine dikkat!

İnsanlar zaman zaman üzgün ya da mutsuz olabilirler. Ancak bir Alzheimer hastası, hiçbir neden yokken aniden ruh dalgalanmaları gösterebilir.
Sakinken birden sinirlenip sonra da gözyaşları dökebilirler.

Kişilik değişiklikleri başladı mı?

İnsanların yaşla birlikte bazı kişilik değişimleri yaşamaları normaldir. Ancak bir Alzheimer hastasının kişiliği çok hızlı ve çok fazla değişebilir. Oldukça karmaşık, şüpheci, korkak ya da aile üyelerinin yardımına muhtaç olabilirler.

Girişimcilik yeteneğiniz azaldı mı?

Ev işlerinden, iş aktivitelerinden ya da sosyal zorunluluklardan bazen kaçmak doğaldır. Ancak Alzheimer hastası çok pasif hale gelip, saatlerce televizyon karşısında oturabilir, normalden fazla uyuyabilir ya da günlük aktiviteleri yapmak istemeyebilir.

Yaşasın Hayat! usulü kimçi tarifi

MALZEMELER

1 adet Çin lahanası, yarım demet taze soğan (orta kalınlıkta doğranmış), 1 adet havuç (jülyen doğranmış), 1 adet beyaz turp (jülyen doğranmış), dörtte bir demet su teresi (orta kalınlıkta doğranmış), 7 çorba kaşığı deniz tuzu.

SOSU İÇİN

250 ml su, 1 çorba kaşığı tam buğday unu, 1 çorba kaşığı stevia tatlandırıcı, 5 diş sarımsak, dörtte bir ince kıyılmış taze zencefil, dörtte bir orta boy soğan, 2 tatlı kaşığı pul biber, 1 tatlı kaşığı zerdeçal.

Çin lahanasını ikiye bölün ve yapraklarını ayırıp üzerlerine deniz tuzu serpin. Tuzlanan yaprakları her yarım saatte bir ters düz edip ortalama dört saat boyunca tuzda bekletin.
Kimçi sosu için tencerede su, un ve tatlandırıcıyı kaynatın. Kıvam kazandıktan sonra soğuması için bekletin.
Soğan, sarımsak, taze zencefili püre haline getirip zerdeçal ve pul biberi de ekleyin.
Hazırladığınız bu sosla doğranmış sebzeleri karıştırın. Tuzda bekleyen lahanayı yıkayın ve suyunu sıkın.
Karışımın içerisine yapraklarını ayırarak lahanayı ekleyin.
Cam kavanozda oda sıcaklığında, güneş görmeyen ortamda kapağın ağzını çok sıkmadan 2 gün bekletin.
Sonrasında buzdolabında ağzını sıkıca kapatarak saklayabilirsiniz.
· Dyt. Yasemin BECEREN