Akdeniz mutfağı mı? Kolesterol  hapı mı?

 Temelde 4-5 vazgeçilmezi var: Bu mutfakta, “zeytinyağı” ve “zeytinyağlılar” ağırlıktadır. Katı yağ tüketimi çok az ve sadece tereyağı ile sınırlıdır. Sebzesi bol, yeşillikleri, otları, sebzeleri inanılmaz yoğunluktadır. Bu nedenle de salataları, zeytinyağlı sebze yemekleri saymakla bitmez. Mühim bir avantajı da “bakliyat”ları pas geçmeyip ciddiye almasıdır. Bezelyesiz, baklasız, mercimeksiz, barbunyasız bir Akdeniz mutfağı düşünülemez. Ve tabii ki işin içinde deniz olunca o mutfak balıksız olmaz. Balıkların en lezzetlileri, en sağlıklılarını da Akdeniz mutfağında bulursunuz. Mühim özelliklerinden biri de kırmızı et tüketimini ılımlı tutması, süt ürünlerine de –özellikle yoğurdun, peynirin- sık ve bol yer vermesidir. Bu muhteşem mutfağın daha pek çok detayı var ama şimdilik bu kadar bilgi ve övgü yeterli.

Peki, neden bu mutfak sadece “lezzetli” değil de aynı zamanda çok “sağlıklı?” Sorunun yanıtı net ve açık: İçindeki yağlar, protein ve karbonhidratlar sağlıklı da ondan. Çorbaları da salataları, mezeleri, ana yemekleri, hatta tatlıları da tıka basa posa, vitamin, mineral ve antioksidan dolu da ondan!

Özeti şu: Bellek dostu en iyi mutfak hangisi? Kalp dostu en iyi mutfak nerede? Kansere engel olabilecek en güçlü mutfak hangi bölgede? Bütün bu soruların yanıtı sadece tek bir sözcükte saklı: Akdeniz’de! 2016’da İTALYA’da yapılan ve önemli bir uluslararası kongrede tebliğ edilen mühim bir çalışma ile yeniden ve bir kez daha teyit edildi ki Akdeniz mutfağı dünyanın en sağlıklı mutfağı. O büyük araştırmada “kolesterol hapları mı, Akdeniz mutfağı mı kalbi daha iyi korur?” sorusuna yanıt arandığını ve doğru yanıtın “Akdeniz mutfağı” olarak çıktığını söylersem ne demek istediğimi daha iyi anlayacaksınız. KOLESTEROL HAPLARINDAN uzak durmak istiyorsanız evinizde Akdeniz mutfağına yer açın.

İKİ SORU/İKİ YANIT

SORU 1: NEDEN DENİZ TUZU

DOKU ve hücrelerde gelişebilecek asit yükünü tampone edebilen alkali elementlerden daha zengin de ondan. Mineral yapısı daha güçlü, “iz element” yoğunluğu diğer tuzlardan çok daha fazla da ondan. Özellikle magnezyum zengini olması çok mühim bir ayrıntı da ondan (Magnezyum sağlığımız için “olmazsa olmaz!” anahtar bir mineral. 300’den fazla enzimin “orkestra şefi”, en azından “baş kemancısı” o! Ve son 50 yılda magnezyum eksikliği –tıpkı omega-3 yağ asidi, probiyotik, D vitamini, potasyum, alkali güç eksikliği- gibi sağlığımızı tehdit eden en önemli “görünmez tehdit”lerden biri oldu).

SORU 2: NEDEN ELMA SİRKESİ

ELMA sirkesi benim gıdasal detoks favorilerimden biri. Nedeni şu: Diğer sirkeler de iyidir, hoştur, sağlıklıdır ama onlar asetik asit içerikleri nedeniyle asit oluşturmaya eğilimlidir. Elma sirkesi ise farklı olarak bol miktarda “alkali yapıcı” bir mucizeyi, “malik asit”i içerir. Bir yerlerden aldığım şu eski bir tarifi kullanıyorum: Bir bardak magnezyum zengini ılık suya bir yemek kaşığı elma sirkesi ve bir çay kaşığı bal ekleyip sabah aç karna içerek güne başlamak! Sanırım doğru yoldayım…

ÜZÜCÜ

KENDİNİZE DE İYİ BAKIN!

CANIMI bir konuda sizi de uyarmak istedim, hoş görün! Konu şu: Çoğumuz arabalarımıza kendimizden daha fazla önem verip daha çok özen gösteriyoruz. “Olur mu hocam!?” diye itiraz etmeyin, durum gerçekte böyle. Örnek mi? Buyurun… Arabamıza yakıt alırken dikkat ediyor, örneğin dizel otoya benzin, benzinle çalışan cipe dizel yakıt koymuyoruz. Ama sıra kendi yakıtımıza gelince iş değişiyor! Midemizi bir çöp kutusu, bedenimizi bir çöplük kadar özensiz kullanıyoruz. “Herkes için zararlı” olduğu iyi bilinen yakıtları –yani otolar için el altından satılan 10 numara yağlar gibi toksik yakıtları- gözünün yaşına bile bakmadan (cips, gofret, kolalı içecek) tıkınıp duruyoruz. Bedenimizin glütene tepkisi varsa ciddiye almıyor, ekmeğe, böreğe, kurabiyeye yükleniyoruz.Arabalarımızın yıllık kontrol ve bakımlarını da hiç aksatmıyoruz. Sıra kendimize geldiğinde ise bir bahanesini bulup ya ıskalıyor ya da erteliyoruz.

Arabalarımızı sigorta ederken ödediğimiz yüklü faturalara hiç bakmıyor, rakamları hiç önemsemiyoruz. Sıra sağlık sigortasına geldiğinde ise “ipliğe un seriyor”, bu güvenceyi de “pas geçiyoruz!” Peki ayıp olmuyor mu? Oluyor. Yanlış olmuyor mu? Oluyor…

CİLT DOSTU İLK 5 BESİN

- Omega-3 zengini yağlı balıklar. En değerlisi ilave olarak bol astaksantin içeren yaban somonu.

- Zeytinyağı ve zeytin. Özellikle soğuk sıkım sızma zeytinyağı.

- Vitamin C, E ve sağlıklı yağ zengini avokado.

- Likopen, beta karoten ve lutein deposu domates ve ev yapımı salça.

- Tıka basa kateşin yüklü, sıfır kalorili yeşil çay

KİLO KAYBINI DESTEKLEYEN 10 BASİT ÖNERİ

- Kahvaltıda proteini tercih et

- Lokmalarını uzun uzun çiğne

- Porsiyonlarını küçült

- Acıya (biber)ve baharatlara yüklen

- Akşam öğününü hafiflet

- Yemekten önce su iç

- Her gün mutlaka yürü

- Şekerli şeyleri yiyip-içme

- Yeşil çayı tercih et

- Sebze dostu ol

İYİ BİLGİ

KORTİZOLÜ KONTROL ETMEK NEDEN ÇOK ÖNEMLİ?

KORTİZOL yaşamsal bir hormon. Böbreküstü bezlerinde üretiliyor. “Stres Hormonu” olarak da biliniyor. Akut bir tehlike sinyali aldığımızda onun sayesinde bazı “stres tepkileri” vererek paçamızı kurtarıyoruz. Ne var ki KORTİZOL için de –tıpkı insülin için olduğu gibi- bir çeşit “azı karar, çoğu zarar” durumu var. Aşırı ve sürekli kortizol üretimi bazı sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Kısacası sağlığını düşünenlerin iyi bir kortizol yöneticisi olması da gerekiyor.

NOT ALIN

KORTİZOLÜN FAZLASI NELER YAPIYOR?

- Tansiyonu yükseltiyor.

- Kan şekerini zıplatıyor.

- Kalp hızını arttırıp çarpıntıya yol açıyor.

- İştahı tetikleyip kilo aldırıyor.

- Belleği ve konsantrasyon kabiliyetini azaltıyor.

- Bağışıklığı baskılayıp enfeksiyonlara zemin hazırlıyor.

- Kronik bir yorgunluk sebebi olabiliyor.

- Uykuyu baltalıyor, uyku kalitesini bozuyor.

- Kas ağrısı ve kramplarını tetikleyip fibromiyaljiye zemin hazırlıyor.

- Ruhsal dengeyi bozup depresyonu davet edebiliyor.

İYİ BİLGİ

YÜKSELEN KORTİZOL NASIL AZALTILACAK?

- Ruhsal gevşeme çalışmalarına başlanacak.

- Düzenli egzersiz yapılacak.

- Uyku kalitesi iyileştirilecek.

- Eğlenceli bir yaşam tarzı oluşturulacak.

- Sosyal ağ genişletilecek.

- Manevi yaşam güçlendirilecek.

- Beslenme alışkanlıkları iyileştirilecek.