Köle miyim sana ben?

“Çalışmak zaten köleliktir” diyecek olanlara şahsen katılırım ama konuyu bu felsefi yaklaşımın ötesine taşıyarak ve hakikaten kölelik şartlarında çalışmayı kastettiğimi vurgulayarak bir daha sorayım:

“Köle şartlarında çalışacak çocuk işçi aradığını ilan edene rastladınız mı hiç?”

“Olur mu öyle şey, yasa var, hukuk var, denetim mekanizmaları var. Bu çağda ayan beyan köle aramaya cesaret edilebilir mi?” diyecek olanları daha geçtiğimiz günlerde Gaziantep’ten gelen bir haberi hatırlamaya davet edeyim.

Gaziantep’te bir dondurmacı, dükkânının vitrinine “Okula gitmeyen 14-16 yaşlarında eleman alınacaktır” şeklinde bir ilan yapıştırmıştı.

Merak edip ilan için dükkânı arayanlar çalışma şartlarını öğrendi: “İzin günü yok. Yazın sabah 10.00’da mesai başlar, gece 12.00’de biter. Kışın sabah 10.00 akşam 10.00. İş durumuna göre kışın bir gün izin olabilir, o da belki...”

Yasalarımız 14 yaşını dolduran çocukların haftada 35 saat mesai süresini aşmayacak şekilde çalıştırılmasına izin veriyor maalesef.

Ama Gaziantep’teki pişkin dondurmacı günde 1 saat yemek izni verdiği düşünülse bile 91 saat çalıştıracağı bir köleyi vitrine ilan asarak arayabiliyor.

Bu haber üzerine pişkin dondurmacının kapısını çalan, “Kardeşim ne yapıyorsun sen?” diyen çıkmış mıdır acaba? Çıktıysa da haberlere yansımamış...

Türkiye “kölelik endeksinde” durumu parlak olmayan ülkeler arasında fakat modern kölelik Türkiye’ye özgü bir problem değil.

Dün bazı gazetelere yansıyan haberi okumuş olabilirsiniz. Birleşmiş Miletler Özel Raportörü Urmila Bhoola, BM’nin İnsan Hakları Konseyi’nin 42’nci oturumuna modern kölelik ile ilgili hazırladığı raporu sundu.

Rapor dünyada 40 milyondan fazla insanın köleleştirildiğine ve kurbanların dörtte birinin çocuk olduğuna işaret ediyordu.

Aralarında büyük şirketlerin de bulunduğu sermaye cephesi ve bir şekilde rantı uğruna soruna değil uzaklara bakmayı tercih eden devletler asıl sorumlular olduğu için çağrısını da o tarafa yapıyor rapor: “Devletlerin ve şirketlerin artık köleliği sona erdirmek için harekete geçmesi gerekiyor” dedi.

Çalışmaya zorlanan, borçla çalıştırılan, borcu belalı bir miras gibi yüklenerek ödemek için kuşaktan kuşağa köle hayatına, fuhşa zorlanan, istismar edilen 40 milyondan fazla insanla yaşıyoruz bu dünyada ve açıkçası kılımızı bile kıpırdatmıyoruz.

Kölelik “hesapta” 19’uncu yüzyıldan itibaren 20’nci yüzyılın başlarına kadar geçen süreçte kademeli şekilde silindi dünyadan. Hayır efendim, silinmiş filan değil.

Aynayı kendimize tutalım mı? Türkiye’de Küresel Kölelik Endeksi (GSI) verilerine göre 2018’de 509 bin modern köle yaşıyor.

Savaşlar, kıtlık, kuraklık, zorunlu göç modern kölecilerin ekmeğine yağ sürüyor, bal sürüyor ve devletler ve sermaye ve biz “köle olmayanlar” seyretmekle yetiniyoruz.

Ayıptır, günahtır...