YSK’nın gerekçeli kararı-1

250 sayfalık kararda karşı oy veren 4 üyenin de gerekçesi bulunuyor. Şahsen, oturup altlarını çizerek “İptal edilsin” oyunu verenlerin de “İptal edilmesin” diyenlerin de gerekçelerini anlamaya çalıştım. Eminim hukukçular çok daha ayrıntılı değerlendirme yapacaklardır. Ancak bir gazeteci olarak tabloyu ve sorularımı sizlerle paylaşmak isterim. Bunu yaparken kendi aldığım notlar üzerinden ve başlıklar halinde yazacağım.

YSK NEDEN İPTAL ETTİ?

YSK, iptali sandık kurulu başkanlarının kanuni zorunluluğa rağmen kamu görevlilerinden belirlenmemesi ve sayım döküm cetvellerindeki usulsüzlüğe, yani imzasız olmalarına dayandırdı.

Tek tek gideceğiz...

SANDIK KURULU ÜYELERİ VE BAŞKANLARI

- AK Parti: Sandık kurulları kanuna aykırı şekilde oluşturuldu. 19 bin 623 üye kamu görevlisi değil, KHK ile ihraç edilen isimler başkan yapıldı.

- YSK:

- Seçimi iptal etme nedeni.

- İlçe seçim kurulları sandık kurullarını oluştururken, başkanı belirlerken kanuna uymamış. Kanuna uymamasının da hukuken kabul edilebilir bir sebebi yok.

- Çünkü İstanbul seçmeni, 31 bin 186 sandıkta oy kullandı.

Bu sandıklarda bir başkan, bir kamu görevlisi asil üye, bir kamu görevlisi yedek üye bulunması gerekiyor.

Toplamda 93 bin 558 kamu görevlisine ihtiyaç var.

İstanbul’da 220 bin kamu görevlisi var.

YSK diyor ki “Fazlası ile kamu görevlisi var, kanuna uymamanın gerekçesi yok.”

- Karşı oylar: Karşı oy veren 4 üye, bu gerekçe ile seçimin iptal edilmesini hukuken uygun bulmuyor. Nedenlerine gelince:

- Sandık başkanları ilçe seçim kurulu huzurunda kamu görevlileri arasından kura ile belirlenir. Bunların tümünde AK Partili ve CHP’li üyeler de görev yapmaktadır.

- 7 kişilik sandık kurulunun 5 üyesi, siyasi partilerin bildirdiği isimlerden oluşur. Sandık kurulu başkanının, sandık kurulunun siyasi partili üyesinin huzurunda bu denli yanlı davranmaya cesaret edemeyeceği değerlendirilmektedir.

- Sandık kurullarının usulsüz oluşması tam kanunsuzluk halini oluşturmaz.

- Sandık kurulunun oluşumunda bir hata var ise bunun sorumluluğu seçmene yüklenemez.

- Sandık kurulu başkanının kamu görevlisi olmaması seçmene yüklenecek bir kusur değildir.

MERAK ETTİĞİM KONULAR

- İstanbul’da ihtiyaçtan fazla kamu görevlisi var ise kanuna göre ilgili mülki idare amirlerine ve ilçe seçim kurullarına önceden bu konu soruldu mu? Neden önden bir denetim ya da kontrol yapılmadı?

- Bu konuda ilgili bakanlık ya da bakanlıklar bundan sonra ne yapacak?

- Madem tüm siyasi parti temsilcileri “oradaydı”, kimse “Ne oluyor” diye sormadı mı?

- Terör nedeniyle ciddi badireler atlatmış bir ülkede, halen kamudaki FETÖ’cülerin temizliği sürerken sandık kurullarındaki mekanizmayı bu açıdan kontrol etmek kimsenin aklına gelmedi mi?

- Başkan ve üyesi usulsüz atandığı belirtilen 754 sandıkta, o üyeler hangi usulsüzlüklere neden olmuştur? Somut deliller var mı?

SANDIK KURULU BAŞVURULARINDA SON TARİH TARTIŞMASI

Sandık kurulunun oluşturulmasıyla ilgili son başvuru tarihi 2 Mart 2019’du. Peki neden kimse itiraz etmedi?

- YSK: Kanuna aykırı şekilde oluşturulan sandık kurullarının oluşumuna karşı 2 Mart 2019’da itiraz süresi doldu. Ancak partiler talep ettikleri halde listeler verilmedi. Siyasi partiler bu konudaki itiraz hakkını etkili bir şekilde kullanamadı.

Karşı oylarda itirazda son tarihin 2 Mart 2019 olduğuna dikkat çekiliyor.

MERAK ETTİĞİM KONU

- Siyasi partilere listeleri vermesi gereken kimdi? YSK mı, ilçe seçim kurulları mı? Kararda eleştirilen bu durumdan kim sorumlu ve ne yapılacak?

- Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde sandık kurullarında belediye çalışanlarının görev yapması nedeniyle sandık kurullarına itiraz edildi. YSK, sandık kurullarına ilişkin itirazların, seçim takvimine göre 2 Mart’ta karara bağlandığını belirterek başvuruyu reddetti. Neden? Bursa’da siyasi partiler itiraz hakkını etkili bir şekilde kullanabilmiş miydi, onlara sandık kurulları listeleri verilmiş miydi?

MUHALEFETİN 24 HAZİRAN HATIRLATMASI

Muhalefet partileri benzer olayların 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimleri’nde de meydana gelmiş olabileceğini hatırlatarak, o seçimlerin de iptalini istemişlerdi. YSK bir anlamda bu isteğe de yanıt verdi.

- YSK: 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı ve vekil seçimine ilişkin sandık kurulu başkanlarının kanuna aykırı belirlendiği yönünde bir itiraz gelmediği için kurulumuzca bu konuda bir değerlendirme yapılmamıştır. 31 Mart’ta böyle bir itiraz önümüze ilk defa geldi. Bu konuda bir emsal kararımız yok.

Yani YSK diyor ki “İtiraz etseydiniz o zaman da bakardık...” O dönem itiraz olmadığı için bu tartışma bir anlamda kapanmış oldu.

Sandık kurulları ile ilgili gerekçeli kararda yer alanlar, karşı oydaki itirazlar ve benim aklımdaki soruları sizlerle paylaştım. Gelecek haftaki yazımızda YSK’nın diğer gerekçesini, sayım döküm cetvelleri ile ilgili konuyu değerlendirmeye çalışacağız.