Erdoğan-Trump görüşmesine dair

Görüşmenin ana başlıkları S-400’ler, güvenli bölge ve iki ülke arasındaki ticaretti. Cumhurbaşkanı Erdoğan da telefon görüşmesine ilişkin önemli bilgileri geçen cumartesi akşamı Kanal D-CNN Türk ortak canlı yayınında anlattı. Hem Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın o geceki açıklamalarından, hem de kaynaklarımla yaptığım görüşmelerden hareketle telefon görüşmesinin ayrıntılarını değerlendireceğiz. 

Erdoğan-Trump görüşmesinden ve hatta Türkiye-İran-Rusya Soçi zirvesinden önce, ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayarak ABD Başkanı Trump’ın “Türkiye, Rusya’dan S-400 alımından vazgeçsin” isteğini iletmişti. Erdoğan ise bunun “mümkün olmadığını” söyleyerek, “Bu iş bitti” demiş, üstelik ABD’nin “tehdit” mesajlarından rahatsızlığını dile getirmişti.

O görüşmeden sonra konu, Trump-Erdoğan telefon görüşmesinde de ana gündemdi. Ankara görüşmeye hazırlıklı girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Patriot’larla ilgili süreci, hava savunma sistemine duyulan ihtiyacı, Türkiye’nin aradığı kriterleri anlattı. Erdoğan bu konuda Trump’a söylediklerini canlı yayında da paylaştı. Cumhurbaşkanı yaptığı açıklamada “Sizin döneminizin değil, Obama döneminin getirdiği neticedir. O zaman biz talep ettik. Obama Kongre’de bunu halledebilseydi bu noktaya gelmeyecektik. Kendisi de ‘Çok haklısınız’ dedi” ifadelerini kullandı.

Bunu bir adım daha öteye taşıyacak olursak, edindiğim bilgiye göre Trump telefon görüşmesinde Erdoğan’ı dinledikten sonra, Obama dönemini açık bir ifade ile suçluyor. Türkiye’nin ihtiyacını ve neden bu adımı attığını anladığını belirtiyor. Sonra da konuya ilişkin neler yapılacağını ortaya koymak için çalışma talimatı vereceğini söylüyor.

İki ülke arasında liderlerin yürüttükleri sürecin yanında, hem ilgili bakanlar hem de kurumlar arasında yürüyen süreçler var. Liderler gündemi belirliyor ya da bir konuda çalışma yapılmasına karar veriyor. Ardından ilgili isimler o konuya ilişkin görüşmeye başlıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Sayın Trump ile görüşmelerimizde netice alabiliyoruz. Geçmişte bunlar yoktu” sözleriyle anlattığı süreç yukarıda bahsettiğim şekilde yürütülüyor.

İki ülke arasında halihazırda önemli ve sorunlu alanlar var. ABD yönetiminden Türkiye’nin tezlerine çok uzak, hatta tam karşısında duranlar, Trump’ı Suriye’den çekilme kararından vazgeçirmeye çalışanlar olduğu malum. Tam da bu sebepler nedeniyle Ankara, Erdoğan-Trump arasındaki diyaloğu ve liderlerin koordinasyon için görevlendirdikleri isimlerin düzenli görüşmelerini önemli buluyor.

Çekilme, güvenli bölge gibi hemen sonuçlanması beklenmeyen konular açısından iki liderin yüz yüze ve heyetler arası yapacakları görüşme de birçok başlıkta belirleyici olacaktır.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Trump beni ABD’ye davet etti. ‘Önce ben sizi bekliyorum’ dedim” sözleriyle telefon görüşmesinin en dikkat çeken detayını paylaştı. Trump’a Türkiye daveti Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın arasında da görüşüldü.

Trump mı Türkiye’ye gelecek yoksa Erdoğan mı ABD’ye gidecek belli değil. Ancak çekilme sürecinin koordinasyonundan sorumlu iki isim belli ki görüşmeyi programlayacaklar. Tarih ise Cumhurbaşkanı’nın açıklamasından hareketle 31 Mart, yani yerel seçimler sonrası. Nerede ve hangi tarihte olursa olsun, hem iki ülkenin hem de bölge ülkelerinin yakından ve dikkatle takip edeceği bir görüşme olacak.