Nobel’e yürüyen ekonomist

KOÇ Üniversitesi’nin bu yıl ikincisi verdiği “Rahmi M. Koç Bilim Madalyası”, makroekonomik büyüme ve kalkınma, çalışma ekonomisi ve siyasi ekonomiye “çığır açan” katkıları nedeniyle MİT profesörlerinden Daron Acemoğlu’na verildi. Türkiye’de doğup büyüyen, liseden itibaren ekonomik büyümeyle sosyal ve siyasi faktörler arasındaki ilişkiyi araştırmaya başlayan Prof. Acemoğlu dünyanın sayılı ekonomistleri arasında.

Yoksulluk, eşitsizlik çalışmalarıyla 2015 Nobel Ekonomi ödülünün sahibi olan Angus Deaton’ın, “Tarihi modelleyecek kadar matematiği  de iyi biliyor” dediği bir isim.

“Rahmi M. Koç Bilim Madalyası” nın ilki geçtiğimiz yıl aynı yerde, Rahmi Koç Müzesi’nde düzenlenen törende, Popular Science’ın “Dünyanın en parlak 10 bilim insanı” arasında gösterdiği, Kaliforniya Üniversitesi’nden 36 yaşındaki genç bilim insanı Prof. Dr. Aydoğan Özcan’a verilmişti.

AYDINLIK BİR DÜNYA İÇİN

Koç Üniversitesi Rektörü Umran İnan’ın dikkat çektiği gibi, madalya Türkiye’nin yetiştirdiği, yurtiçinde ya da dışında evrensel bilgi birikimine katkıda bulunmuş, 50 yaşını aşmamış bilim insanlarına veriliyor.

Vehbi Koç Vakfı ödülü, eğitim, sağlık, kültür alanlarına verilirken bu madalya fen, mühendislik, tıp, ekonomi, sosyal bilimler, hukuk gibi geniş bir yelpazede sahiplerini buluyor. Müzedeki törene dönersek, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Koç konuşmasında Acemoğlu’nu “müreffeh ve aydınlık bir dünyanın oluşumuna önemli katkıda bulunmuş bir bilim insanı” olarak tarif ediyor.

İKİ KONUDA ÇALIŞIR

Rahmi Koç’un elinden ödülünü alan Acemoğlu, “Bu madalyanın benim için büyük anlamı var çünkü Koç Üniversitesi Türkiye’nin dünya akademik bilimine açılan en önemli pencerelerinden biri” diyor.

Halen üzerinde çalıştığı iki ana konuyu ise şöyle açıklıyor: “Bunlardan birincisi kurumsal yapıların gelişimi ve bunun refaha, büyümeye etkisi. İkincisi teknolojinin ekonomi üzerindeki etkisi”. Teknoloji meselesini son 25 yıldır irdelediğini belirten Acemoğlu “Otomasyonun ne zaman üretkenliği, ne zaman ücretleri arttırdığını, iş gücüne etkisini anlamaya çalışıyorum” diyor. “Aynı şekilde teknolojinin daha verimli kullanılması için kurumların, eğitim sisteminin ve başka faktörlerin nasıl değişmesi gerektiğini de araştırıyorum” diye ekliyor. Acemoğlu, Rahmi Koç Müzesi’nde ilk kez “Ulusların Çöküşü” kitabını birlikte kaleme aldıkları James Robinson ile son yazdıkları, devlet ile toplum adasındaki ilişkiyi inceledikleri  kitabı da anlatıyor. Son kitabının çıkış noktası, yoksulluk, eşitsizlik  kadar önemli çünkü şiddet, baskı, korku, mülteci krizi  gibi şeylerde devletin rolünü mercek altına alıyor.

BATI’DAN UZAKLAŞMA NEDEN TEHLİKELİ

TÜRKİYE’ye yaptığı ziyaretlerde daha önce sohbet imkânı bulduğum Daron Acemoğlu ile müzedeki tören öncesi yine konuştuk. Fırsatını bulmuşken dünyanın en önemli ekonomistlerden birine dünyanın ve Türkiye’nin durumunu sorduk elbette. ABD’nin Trump yönetimiyle tarihinin en büyük krizini yaşadığını belirten Acemoğlu, otoriter rejimlerin güçlenmesi nedeniyle dünyanın için “karanlık bir dönemden” geçtiğini söylüyor. “Son 20 yıldır gördüğümüz hızlı küreselleşme ve teknolojik gelişme herkese fayda getirmedi” diyor. Türkiye’nin ise sağlıklı büyümediğine dikkat çekerek “Genç ve dinamik nüfusuyla  üretkenliği hızla arttırması gerekir” diye konuşuyor. Son dönemlerde Batı ile yaşanan sorunlara da değinerek “ Türkiye’nin Batı’dan uzaklaşması tehlikeli. Zira potansiyelini geliştirmesi için sürekli teknolojik olarak yenilenmesi gerekiyor. Gelişmiş teknoloji ve Ar-Ge Batı’da. Türkiye’deki Ar-Ge Batı’dan beslenecek. Ar-Ge’yi birebir alsın demiyorum. Kendi ihtiyacı doğrultusunda Batı’dan Ar-Ge’yi alıp geliştirecek. Bunun için Batı ile sürekli bir alış veriş gerekli” diyor. Türkiye’nin kurumsal gelişmesi için de Batı ile yakın olması gerektiğinin altını çiziyor.

DÜNYANIN EN İYİLERİ ARASINDAYIZ

RAHMİ Koç Müzesi’nde düzenlenen 2017 yılı Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası Ödül Töreni’ne, Koç Ailesi üyeleri, bilim ve akademi çevreleri, iş dünyasının önde gelen isimleri ve basın mensuplarının yanı sıra çok sayıda davetli katıldı. Törende konuşan, Koç Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı ve Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç,  dünya çapında ses getiren ve diğer araştırmacılara ilham veren çalışmaları nedeniyle Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nu kutladığını belirterek, “Bundan sonraki çalışmalarında da büyük başarılarla adından söz ettireceğine yürekten inanıyorum” dedi. Koç konuşmasına şöyle devam etti:  “Önümüzdeki sene, 25’inci yılını kutlayacak olan Koç Üniversitesi 7 fakülte, 19 araştırma merkezi, 5 araştırma ve eğitim forumu, 132 laboratuvar ve Koç Üniversitesi Araştırma Hastanesi ile Türkiye’nin en önemli eğitim ve araştırma kurumlarından biri haline geldi. Umuyorum 50. kuruluş yılında da, kendi coğrafyamızda ve dünyanın geri kalanında üniversitemizin gerçekleştirdiği başarılı çalışmalardan bahsetmek üzere yine bir araya gelebiliriz. Bu vesileyle, üniversitemiz mütevelli heyet başkanlığı görevi boyunca bilime olan inancı ve açık görüşlülüğü nedeniyle Rahmi M. Koç’a ve onun bu güçlü gayretine üstün çalışmalarıyla destek veren akademik ve idari kadromuza bir kez daha teşekkür ediyorum.”

ACEMOĞLU KİMDİR?

1967 İstanbul doğumlu. Galatasaray Lisesi’nde okuyan Acemoğlu ekonomi, siyaset ve tarihe ilgi duymaya ve okumaya başladı. Dönem noktası babası Kevork Acemoğlu’nu 1988’de, eğitimci ve şair annesi İrma Acemoğlu’nu da 1991’de kaybetmesi oldu. İngiltere’nin York Üniversitesi’ne giren Acemoğlu, yüksek lisans ve doktora derecelerini de  London School of Economics’te yaptı.