Dünyanın en değerli istatistiği: ‘İlk 10’dayız’

Kütüphanem Kobo’ya müthiş bir alışveriş yaptım.

Hasan Âli Yücel’in dünya klasikleri dizisini indirdim.

Karamazov Kardeşler’den, Shakespeare’e, Turgenyev’den Maupassant’ya...

Onlarca kitap bir anda iPad’imdeydi.

Büyük raflar, görkemli duvarlar, kalın ciltler, 20’nci yüzyılda mı kalıyor?

Ama hâlâ “klasik” diye bir şey var ki...

İşte bir kitabın girişinde rastladım ona.

Hasan Âli Yücel’in Türk aydınlanması için başlattığı o müthiş çeviri devrimi.

Kitabın giriş bölümüne bu aydınlanma eylemini şöyle yazmış:

“Hümanizma ruhunun ilk anlayış ve duyuş merhalesi, insan varlığının en müşahhas şekilde ifadesi olan sanat eserlerinin benimsenmesiyle başlar. Sanat şubeleri içinde edebiyat, bu ifadenin zihin unsurları en zengin olanıdır. Bunun içindir ki bir milletin, diğer milletler edebiyatını kendi dilinde, daha doğrusu kendi idrakinde tekrar etmesi; zekâ ve anlama kudretini o eserler nispetinde artırması, canlandırması ve yeniden yaratmasıdır. İşte tercüme faaliyetini, biz, bu bakımdan ehemmiyetli buluyoruz...

Maarif Vekili 

Hasan Âli Yücel...”

Bu giriş yazısı bence Türk yayıncılığı için bir başucu klasiği olmalıdır.

O yüzden merak ettim.

Acaba 80 yıl sonra hangi noktadayız?

Celal Bayar kabinesinin genç Milli Eğitim Bakanı Yücel bir de çeviri bürosu kuruyor.

Büroya bakın.

Başında Nurullah Ataç var.

Sabahattin Ali, Enver Ziya Karal o büroda çalışır. 

Geldik mi bugüne?

Ülkelerin, gelişmişlik istatistiğini, “milli gelir” “ihracat-ithalat dengesi”, “cari açık” gibi rakamlarla ölçerken.

Bence çok daha önemli bir istatistik var.

O ülkede acaba yılda kaç kitap yayımlanıyor.

Kültür Bakanlığı’ndan aldığım veriler şöyle:

- 2016 yılında 674.360.850 adet kitap üretilmiştir (Bu kitaplardan Milli Eğitim Bakanlığı’nca dağıtımı yapılan ders kitapları ve Açık Öğretim Fakültesi kitapları dışında kalan 404.129.328’ine bandrol alınmıştır).

- Uluslararası Yayıncılar Birliği’nin (International Publishers Association-IPA) küresel yayıncılık verilerine göre (2015 yılı sonunda açıklanan veriler) Türkiye yayıncılık sektörü yaklaşık 2.5 milyar dolarlık pazar büyüklüğü ile dünyanın 11. büyüğüdür. Tahsis edilen ISBN sayısına göre ise Türkiye dünyada 10. sıradadır.

E-KİTAP GERÇEĞİ

“İnternet gazeteciliği yükseliyor, kâğıt ölüyor mu” tartışmasını yıllardır yaşıyoruz.

“hürriyet.com.tr” yi yönettiğim 5 yıl boyunca kâğıtla dijital arasındaki bu “ölüm kalım tartışması”nı hep izledim.

Peki gerçekten kâğıt ölüyor mu?

Şimdilik hayır...

Türkiye’de 2016 yılında üretilen kitapların yüzde 1’i bile e-kitaba dönüşmüş durumda gözükmüyor.

Türkiye yayıncılığının dünyanın ilk 10’unda olmasına çok sevindim.

Türkiye’nin “zihin cephesi”ndeki eşsiz kahramanlarından Hasan Âli Yücel’i rahmetle anıyorum...