Bir ekonomi cahili ile Ekonomi Bakanı’nın yüzde 13 polemiği
BU hafta “Şirket Sırları” sayfasını önemli bir iç sorun tartışmasına bırakıyorum.
Olay şu:
***
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci geçen hafta önemli bir iddiada bulundu.
Dedi ki:
“Eğer dış ticaretimizin yüzde 13’ünü milli paramızla yaparsak, dış ticaret açığı sorunumuz kalmaz...”
***
Ben de buna karşı şunu yazdım:
“Sayın Bakan ben ekonomi aptalıyım. Lütfen beni aydınlatınız.”
Üç sorum var.
***
- BİR: Yüzde 13 rakamını nasıl buldunuz?
***
- İKİ: Amerika bütün dış ticaretini milli parası olan dolar üzerinden yapıyor. Öyleyse niye onun da dış ticaret açığı var?
***
- ÜÇ: Konuşmanızda şöyle bir şey söylediniz:
“Yeni bir dünya kurulacaksa Türkiye yeni dünyayı kuran ülkelerden olur.”
***
İtirazım şuydu:
“Türkiye bu yeni dünyayı, Suriye’de, Mısır’da, Libya’da, Yemen’de kurduğu gibi mi kurmaya kalkacak?”
***
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci Denizli Belediye Başkanlığı döneminden beri tanıdığım ve çok takdir ettiğim bir siyasetçidir.
***
Onun ne kadar medeni bir insan olduğunu, kayınpederim CHP’li Hüdai Oral’ın ölümü sırasında gösterdiği kadirşinaslık ve insanlığı dolayısıyla da çok iyi biliyorum.
***
Bugün sayfamı, Türk ekonomisi bakımından önemli gördüğüm bu konuya ayırıyorum.
Eminim ekonominin uzmanları da ilgiyle okuyacaklardır.
‘DIŞ TİCARETİN YÜZDE 5’İNİ MİLLİ PARAYLA YAPIYORUZ’
- “Sayın Ertuğrul Özkök, 17 Ocak 2017 günü yazınızda ‘Dış ticaretimizin yüzde 13’ünün milli parayla yapılması halinde cari açık sorunumuz kalmaz’ şeklinde yazınız.
Öncelikle yanlış veya eksik anlaşılma ihtimaline karşı aklınıza takılan bu konuyu dile getirerek beni uyardığınız için teşekkür ediyorum.
‘SORUN OLMAKTAN ÇIKAR, SORUN KALMAZ DEMEK ANLAMINA GELMEZ’
- “Tam sözüm; ‘Milli paralarla yapılması halinde cari açık sorun olmaktan çıkar’ şeklindeydi.
Sorun olmaktan çıkar ile sorunumuz kalmaz oldukça farklı anlamlar içerir.”
***
- “Ticaret yaptığımız ülkeler ile ticaretimizi milli parayla yapmak üzere anlaşma yapılması halinde ticaret her iki ülkenin milli paraları ile yapıldığından dolayı milli paraları demeye özenle dikkat ederim.”
***
- “Bu anlaşmanın sonucunda süreçte iki ülkenin milli paraları yaklaşık olarak eşit orana yakın kullanılır.”
‘CARİ AÇIĞIN MİLLİ GELİRE ORANI 2016’DA DÜŞECEK’
- “Cari açığımızın milli gelire oranı 2015’te yüzde 4.4, 2016’da ise bu oranın biraz altında olacaktır.
Yaklaşık olarak 29 milyar dolar seviyesindedir.
Cari açığı asıl problem haline getiren bu açığı finanse edebilme kabiliyetidir.”
***
- “Finans piyasalarında rahatlık dönemlerinde finansman kolay ve ucuz, zor zamanlarda zor ve pahalıdır, ayrıca mecburen döviz ve dış finans piyasalarında borçlanma seçeneği tektir.
Çünkü dış ticaretimiz yüzde 100’e yakın oranda yabancı para ile yapılıyordu.
Son yıllarda gayretlerimizle yüzde 5 seviyelerinde milli paralarla yapar hale geldik.”
‘YÜZDE 13 RAKAMINI NASIL BULDUM ONU DA ANLATAYIM’
- “Şimdi gelelim neden yüzde 13 oranına...”
- “Türkiye’nin dış ticaret hacmi;
İthalat+ihracat+hizmet ihracatı+hizmet ithalatı+serbest bölgeler ihracatı+serbest bölge ithalatı+bavul ticareti=448 milyar dolar
- Yüzde 13=58.2 milyar dolar.”
- “Yukarıda bahsettiğim gibi iki ülke milli paraları eşit kullanıldığı varsayımı ile;
58.2:2=29 milyar dolar (Yukarıda arz ettiğim gibi cari açığımız 29 milyar dolardır) Türk Lirası ile dış ticaret yapılabilmesi durumudur.”
***
- “Bu hal cari açığın yabancı para yerine TL ile finanse edilebilmesi imkânı yaratır.
Yani sizin de bahsettiğiniz üzere Türkiye, ABD gibi kendi parasını kullanarak TL ile borçlanarak cari açığını finanse ederek yabancı para ve yabancı finans piyasalarına ihtiyaç duymaz.
Diğer bir deyişle TL’nin 29 milyar dolarlık kısmı rezerv para özelliği kazanır.
***
- “Bu yöntemin diğer bir sonucu ticaret yapan ülkeler birbirine daha ticari olarak daha bağlı hale gelir.”
‘TÜRKİYE YENİ DÜNYAYI KURAN ÜLKE OLUR MU’
- “Diğer bir başlık altında ‘Yeni bir dünya kurulacaksa Türkiye yeni dünyayı kuran ülkelerden olur’ sözümüze eleştirilerinizi anlatmam için uzun bir sohbet imkânımız olmasını diliyorum.”
***
- “Bir cümleyle, yeni dünyayı kuran ve çizen kalem, ekonomi ve bilgiyi kontrol eden ülkelerin elindedir diyerek...
Selam ve saygılarımla
Nihat Zeybekci”
BU TEKNİK HESAPLAR BENİ AŞAR, YORUMU UZMANINA BIRAKIYORUM
Ben ekonomist değilim.
Teknik hesapların yorumunu uzmanlara bırakıyorum.
Ancak şunu da söyleyebilirim.
Sayın Bakan, “Yeni bir dünya kurulacaksa Türkiye yeni dünyayı kuran ülkelerden olur” cümlesiyle şunu kastettiğini söylüyor:
“Yeni dünyayı kuran ve çizen kalem, ekonomi ve bilgiyi kontrol eden ülkelerin elindedir.”
***
Tabii ki bu yoruma ben de katılıyorum.
Ama böyle bir yorumdan “dünyayı kuracak ülke” olarak “Türkiye” çıkıyor deniyorsa, bence bu da yoruma çok açık bir cümle.
Ama ben de Sayın Bakan’a bu nezih cevabı ve tartışma üslubu için teşekkür ediyorum.
