Kur faturası bütçeye kesilmeye başladı

Bu yılın başlarında KHK ile çıkarılan “kamu idarelerine olan borçların ödenmesinde 2 Ocak 2017 tarihli kurun kullanılabilmesi” hükmü uygulanıyor. Buna göre kamuya döviz borcu olanlar, bir süredir, borç ödeme dönemi geldiğinde, 2 Ocak 2017 tarihindeki 3.5338 TL’lik dolar kurundan ödeme yapıyorlar.

683 sayılı Kararname’nin 6. maddesiyle, tüm kamu idareleri ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, KİT’ler ve ortaklıkları, özelleştirme programındaki kuruluşlar, kamu kontrolündeki işletmeci kuruluşlar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ve sermayesinde doğrudan veya dolaylı kamu payı olan anonim ortaklıklara borcu olanlara bu kuru kullanabilme imkânı getirildi. Kapsama Başbakanlık, Hazine, Milli Savunma Bakanlığı gibi tüm genel idarelerin yanı sıra Özelleştirme İdaresi, Karayolları Genel Müdürlüğü gibi özel bütçeli kuruluşlar da giriyor. Kararname uyarınca bu genel imkan tanınırken İdare’ye bu çerçevede inisiyatif kullanma hakkı veriliyor.

Bu imkânın bir süredir kullanıldığı, aralık ayında Özelleştirme idaresine borç geri ödeme taksiti gelenlerin bunu kullanmaya hazırlandıkları belirtiliyor. Bunun için İdare’nin gereken inisiyatifi kullanması şimdiden talep edilmeye başlamış.

Yetkililer, Özelleştirme İdaresi’ne özellikle elektrik üretim özelleştirmeleri nedeniyle kalan borçlarda aralık ayının taksit dönemi olduğunu, yani gelecek ay borçluların cari dolar kuru yerine 3.53 TL’den taksit ödemesi yapacaklarını söylediler.

Aralık ayında dolar kuru ne olacak bilinmiyor ama bu imkân sayesinde borçlular kamuya borçlarını öderken dolar başına 35-40 kuruş tasarruf etmiş olacaklar. Bir milyar dolar civarında tahmin edilen bir ödeme taksiti bulunduğu belirtiliyor.

KAÇ FARKLI KUR GÖRECEĞİZ?

Kurlardaki artış devam ettikçe, çeşitli kesimlerden gelen “bize farklı kur uygulayın” taleplerinin devam etmesi kaçınılmaz olacak. Hükümet, şimdiye kadar birkaç farklı kur uygulamasına gittiği, yani bunu yol haline getirdiği için, artık bu taleplerin önü açılmış görünüyor. Bundan sonra kaç farklı kur uygulaması göreceğiz, daha kimlere bu imkân verilecek, açıkçası şimdiden kestirilemiyor.

“Katlı kur” da denen, bu farklı kur uygulamalarının piyasa işleyişine ters olduğu çok açık. Bununla birlikte bir kesime, örneğin döviz borçlularına ayrıcalık tanındığı için, en azından aynı işi borçlanmadan yapanlara karşı, haksız rekabet yaratan, adaletsiz bir uygulama.

Her farklı kur uygulaması, devletin hesaplarına, bütçeye ek bir yük anlamına da geliyor. Örneğin bu imkân nedeniyle 3.53 TL, reeskont kredilerinde 3.70 TL’lik kurlar uygulanmaya başladı. Merkez Bankası bugünden itibaren bankalara farklı kur fırsatı verecek uygulamaya başlıyor. 3 milyar dolarlık küçük bir hacimle başlıyor, bazı bilançoların makyajlanması için bir imkan olacak ama farklı kur uygulamasını kuvvetlendirmiş olacak. Doğrudan bütçeye zarar yazmasa bile, bu uygulama Merkez Bankası karını azaltacağı için, bütçeye dolaylı olumsuz etki yapacak.

Kurların asıl büyük faturası ise bütçe dengelerinde görülecek. OVP ve bütçede baz alınan kur tahminlerinin çoktan aşıldığını göz önünde tutarsak, şimdiden bu bütçenin tutmayacağı konuşulmaya başladı. Bu algının istikrara ve beklentilere ne kadar olumsuz etki yapacağını yakında görmeye başlarız.