Bütçe ve işsizlik rakamlarında referandum etkisi

Yine dün açıklanan işsizlik rakamları da yine referandum öncesinde özel sektöre yapılan işçi alımı kampanyasının yarattığı düzelmeyi ortaya koyuyor. İki rakamı birlikte ele aldığınızda ise bütçede yaşanan gevşemeye oranla istihdamda yeterli düzelmenin yaratılamadığı bir gerçek.

Maliye Bakanı Naci Ağbal, dün haziran ayıyla birlikte ilk 6 aylık bütçe sonuçlarını açıklarken, yıl sonunda hedeflenen bütçe açığı rakamının üzerine çıkılacağını kabul etti. Haziran ayında bütçe 13.7 milyar TL açık verirken, ilk 6 aydaki açığın 25.2 milyar TL’ye ulaştığı görüldü. Geçen yılın ilk 6 ayında bütçe açığının 1.1 milyar TL fazla verdiğini göz önünde tutarsak, bu yıl bütçede meydana gelen bozulmanın boyutları da kendiliğinden ortaya çıkıyor. Bu açık aynı zamanda geçmiş yılların, ilk 6 aylık sonuçlarıyla kıyaslandığında rekor bir rakamı gösteriyor.

Maliye Bakanı Ağbal, ilk 6 ayda bütçe gelirleri yüzde 8.8 artarken vergi gelirlerinin yüzde 13.6 arttığını, bunun iyi performans olduğunu söylemiş. Bunun yanında ikinci yarıda canlanmanın bütçe gelirlerini artıracağını, vergi affından da önemli katkı beklediklerini kaydetmiş. Halbuki herkes biliyor ki; ilk 6 aydaki vergi gelirlerinin bu kadar artmasında zaten ilk kez “affın da affı” gibi bir düzenlemeye gidilmesinin katkısı büyük. Kaldı ki; ikinci yarıda vergi affından beklentinin bence yüksek olması pek yerinde değil, çünkü şimdiden 2018 yılında yeniden vergi affı geleceği konuşulmaya başladı bile.

Onun da ötesinde harcamalar o kadar yüksek ki; Bakan tersini söylese de harcama artışının yavaşlatılması zor gözüküyor. Açıklanacak 180 günlük eylem planını görünce bu konuda daha somut şeyler söylenebilir.

CANLANMA SÜRECEK HESABI

Bütçede disiplin bozulurken, dün açıklanan nisan ayı işsizlik oranı yüzde 10.5’e indi. İşsizlik oranları düşüşe geçerken, bu oran geçen yılın nisan ayına kıyasladığımızda yüzde 1.2’lik artışı temsil ediyor.

Mevsim etkilerinden arındırılmış iş gücü verilerine göre tarım dışı işsizlik nisanda, bir önceki döneme kıyasla 0.2 puan azalarak, yüzde 13.4 olarak hesaplanıyor. Marta kıyasla nisanda tarım dışı istihdam artışlarının devam ettiği gözlenirken, tarım dışı iş gücü artışlarının yavaşladığı görüldü. Buna bağlı olarak da işsizlik oranları düşüşe geçti. Mevsim etkilerinden arındırıldığında nisanda bir önceki aya kıyasla 79 bin iş gücü artışına rağmen istihdam 120 bin kişi arttı. Tarım dışı işsiz sayısı 41 bin kişi azalarak 3 milyon 492 bin kişiye indi.

Mart ve nisan aylarının Cumhurbaşkanının özel sektöre çağrı yapıp, firma bazında bizzat takip ettiği, istihdam kampanyasının sonuçlarının en etkili olduğu aylar olduğu bir gerçek. Hükümetin yaz aylarında işsizlik oranının yüzde 10’un altına indireceğiz sözü ortada duruyor ama referandum sonrası bu kadar işçi alımının artık yapılamayacağı tahmin ediliyor..

Dünkü bütçe ve işsizlik tabloları, bu yılın başından itibaren biriken sorunları öteleyip ekonominin yeniden canlandırılması, dolayısıyla referanduma olumlu etki yapması için alınan kararların sonucu ortaya çıkan tablolar. Bu rakamları rutin trendin ötesinde değerlendirmek gerektiğini, buradan yola çıkıp bir tahmin yapmanın zorluğunu hatırlatmak gerekiyor.

Sonuç olarak; bütün hesaplar canlanmanın sürdürülmesine bağlanmış görünüyor. Küresel ve yerel şartlar canlanmayı sürdürülebilir kılar mı, göreceğiz.