İnsanlık için oyun bitti mi?

(Bkz. Yeni kuşak gazetecinin galaksi rehberi )

O dönemde yapay zekanın en az 2024'e kadar insan zekasını yenemeyeceği tahmin ediliyordu. 

Ama dün büyük bir sürpriz yaşandı. Google tarafından geliştirilen AlphaGo yazılımı, günümüzün en önemli Go oyuncularından Lee Sedol'ü üst üste üçüncü kez yenip beş maçlık seriyi kazanmayı garantiledi.

(Bkz. Google'ın yapay zekası Go efsanesini yendi )

1997'de de IBM'in ürettiği Deep Blue adlı bilgisayarın satranç şampiyonu Garry Kasparov'u yenmesinden beri yapay zeka ve insanlık tarihinde ikinci büyük dönüm noktasını aşmış olduk.

Üstelik yapay zekanın insanı Go'da yenmesi, satrançta yenmesinden çok daha önemli bir aşama.

* * *

2014'teki yazımda da alıntıladığım Şibumi'nin kurgusal anti-kahramanı Nicholai Hel'in belirttiği gibi, satranç muhasebeyse, Go felsefedir.

Satranç özünde bir hesap oyunu ve daha küçük bir tahtada, daha az hamle olasılığına sahip. 

Bilgisayarlar tüm olasılıkları hesaplayıp en doğru stratejiyi ortaya koyacak işlemci gücüne daha çabuk ulaştılar.
Go'da ise kainattaki atom sayısından daha fazla olasılık var.

Bu yüzden bu oyunda uzun vadeli stratejiler tasarlamak, bir hesap-kitap işinin ötesinde, bir tür içgörü gerektiriyor.

İşte, Go'da bilgisayarın insanı daha yıllarca yenemeyeceği inancı, öncelikle bu içgörünün makinelerde var olmamasına dayanıyordu.

Peki dün yapay zeka nasıl galip geldi?

* * *

AlphaGo'nun başarısının sırrı, DeepBlue'nun aksine salt olasılık hesabı yapmak yerine, oyun içinde yaşadıklarındaki ders alan, verileri "insan gibi" değerlendiren, adeta "içgörüye" sahip bir tasarıma sahip olmasında.

Yine de yazılımın yaratıcıları Go oyununu, karmaşıklığı nedeniyle "yapay zekanın Everest Dağı" diye nitelemiş ve gayet alçakgönüllü bir tahminle Lee karşısında zorlanacağını belirtmişlerdi.

Peki Lee'nin "kötü bir gününe denk geldiği" söylenebilir mi? 

Zor, çünkü Güney Koreli Go efsanesi tam anlamıyla sürklase oldu. Üçüncü maçın sonunda yapay zeka karşısında ne kadar aciz kaldığını, "Hiç bu kadar zorlanmamıştım. Yeteneklerim yetmedi" diyerek kendisi de itiraf etti.

* * *

Lee bugünkü maçı kazanıp bir tür teselli ikramiyesine kavuştu. Ama yapay zekanın beklenenden çok erken gelen bu zaferiyle birlikte artık şu gerçeğe alışmalıyız:

 
Akıllı makineler, tahminimimizden çok daha hızlı gelişiyor ve insan zekasının artık onlarla aşık atamayacağı bir noktaya ilerliyoruz. 

AlphaGo gibi yazılımlar, insanlık için parlak, müreffeh bir geleceğin parçası olabilecekleri gibi, bir gün herkese kabusu da yaşatabilirler. Sadece işlerimiz değil, can ve mal güvenliğimiz de tehlikeye girebilir.

Stephen Hawking'den Elon Musk'a bir dizi büyük beynin bu yöndeki uyarılarına kulak vermek gerekiyor: Yapay zekanın gelişim sürecinde, genetikte olduğu gibi yasal ve etik çerçeve hızla çizilmeli.

Şu artık bilimkurgu değil, gerçek: İnsanlık için oyun bitti, şimdi yapay zekayı nasıl kontrol edeceğimizi düşünme zamanı.

Emre Kızılkaya'nın Twitter hesabı https://twitter.com/ekizilkaya ve email adresi ekizilkaya@hurriyet.com.tr