Dijital trendlerde en çarpıcı değişim

Mary Meeker'ın Kleiner Perkins için hazırladığı İnternet Trendleri Raporu'nun 2018 versiyonu geçen ay yayınlandı.

Medya ve teknoloji alanlarında gidişatı grafiklerle ortaya koyan raporda öne çıkanlar şöyle:

- Dünya çağında akıllı telefon pazarının büyümesi yavaşlıyor. 2016'da yüzde 10 olan büyüme geçen yıl yüzde 3'e düştü.

- İnternet kullanıcı sayısında da büyüme dünya çapında azalıyor, yüzde 28 büyüyen Hindistan da olmasa neredeyse duracak.

- Online aramalarda metnin yerini ses almaya başlıyor. Mobil aramalarda 2016'da sesin oranı yüzde 20 iken geçen yıl yüzde 95'e çıktı.

- Netflix ABD'de ev eğlence gelirlerinin yüzde 30'unu kaptı, 10 yıl önce bu oran sıfırdı.

- E-ticaretteki büyüme hızlanıyor. Tüm perakende satışların yüzde 13’ü internet üzerinden yapılıyor.

- Serbest çalışma yaygınlaşıyor. İnternetten talep alarak iş yapanların oranı 2017’de yüzde 23’e ulaştı.

- Paylaşım ekonomisinde büyüme sürüyor. 2017’de bir başkasının aracıyla seyahat edenlerin sayısı ikiye katlandı.

- 1995'te dünyada 100 milyon bilgisayar oyuncusu varken bugün bu sayı 2.6 milyar.

- Sağlık ve fitness başta olmak üzere birçok alanda giyilebilir teknoloji ürünleri yaygınlaşıyor, ABD'de yüzde 25'e ulaştı (2016'da yüzde 12 idi).

Bunlar bir yana, 355 slayt arasında medya kuruluşlarının en çok dikkat etmesi gereken hangisi derseniz, şunu gösteririm:

Bu grafikte, ABD pazarında farklı mecralar için reklam bütçeleriyle (lacivert) insanların o mecrada harcadığı zaman (gri) arasındaki farklar görülüyor. 2011-2016 arası dönemde aynı grafiğin değişimine de bakalım:

Özetle, tüketicinin mecrada harcadığı süreye ve reklam verenin o mecraya ayırdığı bütçeye bakıldığında, kağıt ve mobil arasındaki makasın giderek kapandığı görülüyor. 

ABD pazarında kalan 7 milyar dolarlık farkın da önümüzdeki dönemde kağıttan mobile kayacağı kesin. 

Geçen yıl içerisinde Türkiye'nin en büyük beş holdinginden ikisinin reklam direktörlerine bu grafiği gösterdiğimde, ikisi de gidişatın Türkiye'de de benzer olduğunu söylemişlerdi.

Bu holdinglerden biri, grubunun birçok şirketinde 2018 bütçelerinde dijitalin ve özellikle mobilin ağırlığını artırdığını vurgulamıştı.

Holdingin tamamının 2019 itibariyle reklam bütçesinin çoğunu dijitale ayırmasını beklediğini de belirtmişti.

İçerik üreticileri ve dağıtıcıları açısından bakıldığında ise mobil denilince iki ay önce bu köşede bahsettiğim sorun bugün de önümüzde duruyor:

Mobil cihazlar "erişimi" artırırken okurun içeriğe "dikkatini" kısıtlıyor, öyleyse mobilde de insanların derinlemesine angaje olduğu içerikler nasıl yaratılabilir?

Bu durum medya için hem yeni zorlukların, hem de yeni fırsatların habercisi...

YENİ MEDYA İLETİŞİM AĞI’NDA BU HAFTA: SESLİ ASİSTANLAR

2018 İnternet Trendleri Raporu'na göre ses tanıma teknolojisi yüzde 95’lik başarıya ulaştı ve Amazon Echo üzerinden yapılan satışlar 10 milyon’dan 30 milyona çıktı.

Ben de Alexa ile çalışan Amazon Echo'dan gayet memnunum, fakat bu başarı ancak İngilizce dilinde söz konusu. 

Türkçe için doğal dil işleme uygulamaları hala çok zayıf olduğundan, Siri ve Google Assistant gibi mobil uygulamaların yanı sıra Echo gibi donanımların da Türkiye'de yaygınlaşması ABD'deki kadar hızlı olacak mı?

Gazetecilik öğrencileri, iletişimcilik profesyonelleri ve akademisyenlerle oluşturduğumuz Yeni Medya İletişim Ağı'nda bu hafta bu konuyu tartıştık. (Siz de bu bilgi paylaşım ağına katılmak isterseniz, bana bir e-posta göndermeniz yeterli: ekizilkaya@hurriyet.com.tr ) 

Gelen yorumlardan öne çıkanlar şöyle:

Bertuğ Vural: Google Translate bile geçen sene update oldu ancak iyi sonuçlar çıkarıyor. Yapay zeka kendi gelişimini sağlıyor. Mesela Siri ile reklam yapılamıyor çünkü onu bir davranışa yönlendirmeniz için bir çok davranışı tekrar etmeniz gerekiyor ki bu da imkansız. iOS 12 ile update gelecek, daha iyi kullanım öngörülüyor. Siri, yapay zeka ile en erken tanıştığımız yazılımlardan. Sesli asistan kavramı bir norm oldukça bu yazılımlar da rekabet için farklı alanlarda uzmanlaşmaya çalışıyor. Siri en büyük rakipleri Amazon Alexa ve Google Assistant’tan (veya üst nesili Google Now) çok daha eski bir yazılım. Fakat rakipleri geriden gelip onu geçmeyi başarmıştı. Siri güvenlik ve gizlilik için onlar kadar her şeyi yapamayıp bunu savunsa da pazardaki yerini güçlendirmesi gerektiğinin farkında. Siri için duyurulan Shortcuts aracıyla üçüncü parti yazılımların da Siri’ye girişinin önünü açıyor. IFTTT reçetelerini benzer şekilde kurulabilen bu kısayollar sayesinde birçok uygulamayı birleştirerek karmaşık formüller hazırlamamızı ve onu Siri’ye söyleyeceğimiz tek bir cümleyle hayata geçirmemizi sağlıyor.

Neslihan Öncül: Telefonumda Siri kullanma maceralarımı yazsam epey gülersiniz, ama gerçekten uygun olmadığını düşünüyorum dilimize. Örneğin birini aramasını söylediğimde bazen webde, bazen rehberde arıyor ama ben neyi farklı söylüyorum, inanın bilmiyorum. "Nuray Hanım'ı ara" dediğimde Miray Hanım'ı araması gibi komikliklere girmeyeyim hiç, ama uygulamaların içine giremediği için de kullanışlı bulmuyorum.

Aslan Özçakır: Ben ilk başlarda denedim ama çok memnun kalmadım.  Zaman zaman yine deniyorum, sonuç benzer.  Eğer dediklerimi çok rahat anlatabilsem düzeltmeler yapmak zorunda kalmasam kullanırım diye düşünüyorum. Sadece "Hey Siri! How is the weather today?" yeterli değil.  Belki de benim aksanımda sorun vardır. 

Elif Koç:  Ben çevirmen olarak şu kadarını söyleyebilirim, speech-to-text teknolojileri Türkçe dili için biraz zor çalışıyor, daha geliştirilmesi gerekiyor. Sondan eklemeli bir dil olduğu için. Mesela İngilizce "find a pharmacy on maps" diyor. Bizde eczane nerede, eczaneye gitmek istiyorum, eczaneyi bul, eczaneleri göster vs. Dilimiz çok modüler değil. O yüzden çok daha detaylı ve gelişmiş bir teknoloji gerekiyor. 

İlkay Dikici: Teknoloji olarak baktığımızda güzel ancak arkadaşların da dediği gibi Türkçe için biraz geliştirilmesi lazım. Yapay zeka gelişimi açısından yolun başında olsa bile bence gelişim çok hızlı olacak ve kullanım daha da yaygınlaşacak.

Gökhan Korkmaz: Amazon Alexa, Apple, Google Assistant ve benzeri kişisel asistanlara emir vermenin daha da olağan hale geleceğini düşünüyorum. Ancak sesli asistanlar pek çok işlevi yerine getiriyor olsa bile hakkımızdaki özel bilgileri ne kadar koruyorlar ve bu konuda güvenlik önlemi almamıza gerek var mı bu özel bilgiler paylaşılıyor mu bu konun tartışılması gerekir diye düşünüyorum. Evinin içinde bile otururken kapısını kilitleyen insanlar bu teknolojilere nasıl güvenebiliyor diye kendilerine soru sorması gerektiği kanaatindeyim.