Saz eserlerini dinlemek

OMAR’ın “Mümkün Mertebe”-Osmanlı’dan Günümüze Müziğimizde Yenileşme CD’sini birkaç kez üst üste dinledim.

Bu besteler müzik tarihimizin serüvenini bize dinleterek öğretmesi, anımsatması bakımından da önemli. CD hakkında bilgi edinirseniz, bir kere dinlersiniz:

“Mümkün Mertebe”-Osmanlı’dan Günümüze Müziğimizde Yenileşme.

Bu CD’de yer alan eserler, OMAR’ın yaz okulunda işlenen temel konu etrafında düşünülerek oluşturulmuş bir bütündür. Bu ses kayıtlarıyla, 19. yüzyılın geleneğe daha bağlı ve bazen de direnen müzik yapısının estirdiği rüzgârı, Tanzimat’ın ikili düşünce yapısının yansımalarını ve düpedüz modernleşme denebilecek değişimleri barındıran eserleri bir arada sunmayı hedefledik. Aslında bu çerçeve etrafında sunulabilecek çok daha fazla eser olduğunu, burada değişimi “Mümkün Mertebe” hissettirebilecek bir özetin hedeflendiğini belirtmek isteriz.

“Osmanlı’dan Günümüze Müziğimizde Yenileşme” konusunu eksene aldığımız OMAR 5. Uluslararası Yaz Okulu kapsamında hazırlanan bu çalışmada yaz okulumuzda ders veren, ülkemizin yetiştirdiği en önemli sazendeler yer aldılar. Bu ses kayıtları, İÜ OMAR’ın T.C. Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen “Tarihi Türk Müziği Araştırmaları ve Multimedya Arşivi (OMARŞİV)” projesi kapsamında kültür hizmeti olarak hazırlanmıştır.

Eserleri seslendirilen besteciler:

Dede Efendi

Zeki Ahmet Ağa

İsmail Hakkı Bey

Şerif Muhittin Targan

Tanburi Cemil Bey

Nuri Halil Poyraz

Gavsi Baykara

Münir Mazhar Kamsoy

Kemal Emin Bara

Mustafa Sunar

Refik Fersan

Mes’ud Cemil Bey

Yavuz Özüstün

La-Edri

İcracılar:

Hasan Esen (klasik kemençe)

Sadreddin Özçimi (ney)

Özer Özel (tanbur)

1. İhsan Özer (kanun)

Mutlu Torun (ut)

Fahrettin Yarkın (bendir, daire)

‘MÜNTEHABÂT’TA YER ALANLAR

ESERLER İÜ Omar Türk Müziği İcra Heyeti tarafından seslendirilmiştir.

Müntehabât notalarının muhtevasına hızlıca göz gezdirdiğimizde Osmanlı’nın son dönem toplumsal yapısının ve tarihimizin görece hızlı devinen periyodunun yansıdığı şaşırtıcı zenginlikte bir içerikle karşı karşıya kalırız. Önemi şöyle vurgulanmaktadır:

İskender Yayınları’nın en yaygın bilinen bölümünün Müntehabat başlığıyla yayınlanmış olan küçük boy yaprak notalar olduğunu söyleyebiliriz. “Seçilmiş eserler, seçki” anlamına gelen bu kelime, o dönem müzik yayınlarında sıkça karşımıza çıkmakla birlikte günümüzde yalnızca ele aldığımız nota serisini temsil etmektedir. Çok sayıda baskı yapmış ve ayrıca katalogla listelenmiş olan Müntehabat notalarının birçoğu bestekârının fotoğrafıyla süslenmiştir.

Şamlı İskender’in yayınlarına bakıldığında çok çeşitli ve karışık nota neşredildiği, hatta bazı notaların numaralarının birbirine karıştığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte Müntehabat dizisi birkaç baskı yaparak düzenli olarak neşredilmiştir. Yayınevinin ürünlerinin ve başka yayınların, hatta müzik aletlerinin satıldığı kurum olan “Şam Mağazası”nın çeşitli yayınlarında sürekli kendi ürünlerinin ilan ve fihristleri de sık sık yer almıştır. Ayrıca İskender Kutmani’nin münhasıran birkaç kez yayımlayarak kendi yayınlarının tümünün içeriklerini listeler halinde verdiği kataloglarının genel başlığı da Müntehabat-ı Musıki’dir. Şamlı İskender’in Müntehabat notalarını yayımlamaya başladığı dönem, içine Batı kültürünün, müziğinin teori ve estetiğinin katıldığı, yerli müziğin farklı ifade biçimleri kullanmaya başladığı, formların başkalaştığı bir zaman aralığıdır. Büyük usullerle bestelenmiş beste ve semailerin oluşturduğu klasik takımlarla başlayan fasılların yerini, ağırdan yürüğe sıralanmış şarkı fasıllarının aldığı, başta kantolar olmak üzere daha popüler ve gündelik örneklerin hızla yayıldığı bir süreçten söz ediyoruz. O nedenle bu notalara, farklı toplumsal okumaların da yapılabileceği bir kaynak gözüyle de bakmak gerekir kanısındayız.

*

OMAR’ın bu iki CD’si Türk müziği tarihinin önemli kayıtlarıdır.

...........................................................

Başvuru için:

osmanlımuzigi.istanbul.edu.tr

omarsiv.istanbul.edu.tr