Hatırlanması gerekli bir şair

Türk şiirinin bazı adlarının eserlerini antolojiler dışında bulup okuma imkânı yoktur. Oysa edebiyat tarihini bir bütün olarak ele almazsak, günümüz şiirinin tam anlamıyla anlaşılabileceğini sanmıyorum.

Ahmet Oktay’ın hazırladığı ‘Kayıp Şairler’ dizisine Ömer Bedrettin Uşaklı’yı hazırlayacaktım, diziye son verilince o çalışmalarım yayımlanmadı.
İnci Enginün’ün hazırladığı, ‘Bütün Şiirleri’nin toplandığı ‘Yayla Dumanı’nı görünce, kendi kitabım yayımlanmış kadar sevindim. Adeta ben hazırlamışım gibi bir duyguya kapıldım. Böyle bir unutuluşu hatırlattığı için İnci Enginün’e teşekkür borçluyum.

‘Sunuş’tan, onun şiirimizdeki yeri ve esin kaynakları konusundaki tespitleri okuyalım:
“Bütün şiirlerinde halk edebiyatı geleneğinden bol bol yararlanmış olan Ömer Bedrettin’in de, devrinin bütün şairleri gibi Yahya Kemal Beyatlı ve bilhassa Ahmet Haşim’in tesirinde kaldığı görülmektedir. Onun şiirleri üzerinde durulmaya değer kılan taraf, çok temiz bir dil ile memleket coğrafyasını ve insanını işlemesidir. Bu ülkeyi kurtaran Mehmetçik, onun sevgilisi, ailesi ve büyük kurtarıcı Atatürk, Ömer Bedrettin’in şiirlerinde işlediği şahıslardır. Ömer Bedrettin, şiirlerinde yalnızlık, gurbet duygusu, sonsuzluk hasretinden söz ederken, onun, vatanının her taşına tutkun olduğu da hissedilir. Bestelenmiş şiirleri hâlâ dilden dile gezen Ömer Bedrettin de birçok yazarımız gibi ancak antolojilere giren şiirleriyle yaşamaktadır.”

Cenap Şahabettin eleştirisi
Kitaptaki sıralama şöyle:
Yayla Dumanı
Sarıkız Mermerleri
Deniz Sarhoşları
Kitaplarına Girmemiş Şiirleri
Çevirileri
Ömer Bedrettin’in Makaleleri ve Edebiyat Görüşünü Açıklayan Anket Cevapları

Şiirlerinden önce ‘Ömer Bedrettin’in Makaleleri ve Edebiyat Görüşünü Açıklayan Anket Cevapları’nı okudum. Şiire bir bütüncül anlayışla yaklaşması, kendi şiiri ve Türk şiiri üzerine söyledikleri ilgimi çekti.
Düşüncelerinin, eleştirilerinin bazı bölümleri bugün için de tartışma gündeminde yer alabilir. Makaleleri ve anket cevapları, şiir ve şair üzerine görüşlerini edebiyat tarihi bağlamında yorumladığını göstermektedir.
Yazılarının, cevaplarının bazılarını özetleyeceğim.

‘Gene Vezin Meselesi’nde Cenap Şahabettin’in, dilin arılaşması ve hece vezni hakkında yazdıklarını eleştiriyor. Onun yeniyi, yeniliği, genç kuşak edebiyatçıları küçümsediği anlamını çıkarıyor. Örnekler veriyor:
“Başta Yunus Emre olduğu halde birçok halk ve tekke şairleriyle Rıza Tevfik, Faruk Nafiz, Orhan Seyfi, Kemalettin Kamu gibi kudretli şairlerimizin hece vezniyle yazılmış öyle şiirleri vardır ki uzun ve kısa heceleri arasında riyazî bir ıttırat ve münavebe olmadığı halde, onların ahengi şahikasına yükselmiştir.”
En büyük
romancımız kim?
‘Garip İntibalar’, Hüseyin Cahit Bey’e cevabıdır. Bu cevapta hem Hüseyin Cahit’in genç kuşağa karşı tavrını hem de kitabına yaptığı eleştirileri cevaplandırmaktadır.
Edremit Kaymakamı iken sorulara verdiği cevaplar, şair ve yazar seçimini göstermektedir. Ona göre Divan Edebiyatı içinde bir seçim yaptığında Fuzuli adı öne çıkmaktadır. Çağdaşlardan “Büyük şairimiz ortaya çıkana kadar” diyerek Abdülhak Hamid’in adını vermektedir. “En büyük romancımız elbette Halit Ziya’dır” diyor. Kadın muharrirlerimiz olarak da Halide Edib, Halide Nusret, Suat Derviş’in adlarını veriyor.
Yaşadığı dönemde, şiir üzerine yazıları, anketlere verilen cevaplarını okuyunca, onun şiir üzerine yazılarını okumanın gerekli olduğu kanısına vardım.

Şiirlerini kimlere ithaf etmiş: Ahmet Haşim, Reşat Nuri Güntekin, Ahmet Kutsi Tecer, Cemal Yeşil, Mükrimin Halil, Aka Gündüz, Faruk Nafiz Çamlıbel...
‘Sarıkız Mermerleri’nden bazı dizeleri seçtim:
- Afrodit, saltanatlar sürmüş mavi tepende
- Eteğinde Aşil’den ses veren Trova’lar...
- İlyad’ı çamlarının dibinde yazmış Homer
Lesbos’tan akşamları seyretmiş seni Bodler...
Barbaros, göklerinde tanımış ülkerini

Cumhuriyet’in iyi, inançlı bir şairini okuyun.
Bu tür kitapların özellikle genç kuşak için yararını belirtmeliyim.