Divan Edebiyatı’nın üç büyükleri

Bir kez daha anımsatalım; Divan Edebiyatı’nı bilmeden özellikle Türk şiirini anlamak mümkün değildir.

Bugünün herhangi bir şairinin tadına varmak için Divan şiirini mutlaka okumalısınız.

Dil engelini ortaya atmayın, sözlüklere bakın, öğrenin. Ayrıca Divan Edebiyatı antolojilerinin çoğunda bugünün diline çevrilmiş metinler vardır.

Cevdet Kudret’in hazırladığı ‘Divan şiirinde Üç Büyükler: Fuzuli - Baki - Nedim’ kitabı, yazdığımız bu gerekçeyle de önem kazanıyor.

Cevdet Kudret, roman, hikâye, tiyatro, deneme, inceleme alanlarında ürün vermiştir.

Abdurrahman Nisari takma adıyla hazırladığı lise edebiyat kitapları, bu alanda seçkin bir yer alır. Ben onu okudum.

Sık sık yazılarımda, ‘Hayatı-Sanatı-Eserleri’ tarzındaki kitapların, gerek lise öğrencileri gerek edebiyat meraklıları için temel başvuru kaynakları arasında yer aldığını belirtirim.

Kitabın başındaki yazı, bu tür kitapların önemini vurguluyor. Tamamen katıldığım bir açıklama:

“Büyüklüğü belli sayıya, belli adlara indirgemek öğrenen için kolaylıktır. Cevdet Kudret, divan şiirinin üç büyükleri için Fuzuli, Nedim, Baki’yi seçmiş. Halk şiirinin üç büyükleri de Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Karacaoğlan. Bazen bir kitabın niteliğini tanıtırken hafif küçümser bir edayla, Hayatı, Sanatı, Eserleri türünden bir kitap işte deriz. Oysa birçok ön bilgiyi, ilk zevk unsurlarını ordan aldığımızı unuturuz. Hele birtakım zor konuları yalın bir dille yazan, bize ileten bu kitapların ilerki okumalarımızı nasıl yönlendirdiğini unuturuz.”

Yıllar önceki yazımdan bir bölümü aldım:

“Cevdet Kudret’in altı ciltlik ‘Hayatı, Sanatı, Eserleri’ kitapları, genç kuşağa unutulmuş ama anımsanması gereken ustaları öğretiyor. Divan ve halk şairlerinin üç büyüğünü okuyun, kitaplığınıza gerekli altı kitap. Zaman zaman açarsınız sayfalarını, Türk şiirinin en iyi dizelerini bulursunuz sayfalar arasında.”

Fuzuli bölümü aşağıdaki dizeyle başlıyor:

“Ben Âşıkam hemîşe sözüm âşıkaanedir.”

Hayatı, sanatı, eserleri üzerine bilgiden sonra şiirleri ve örnekler izliyor:

Kaside (Naat)

Gazeller

Musammatlar

Rubailer

Mesnevi (Leylî vü Mecnun)

Seçilmiş Parçalar

Nesir

Şikâyetname

Baki bölümünün ilk sayfasında ünlü iki dizesi var:

“Bu devr içinde benim pâdişâh-ı mülk-i sühan

Bana sunuldu kasîde bana verildi gazel.”

(Bu devirde söz ülkesinin padişahı benim

 Kaside bana sunuldu, gazel bana verildi.)

Bölümdeki yazılar şöyle sıralanıyor:

Kaside (Bahariye)

Terkib-i Bend (Mersiye)

Gazeller

Seçilmiş Parçalar

Nedim bölümünün içeriği:

Kasideler

Gazeller

Müstezat

Şarkılar

Türkü

Seçilmiş parçalar

Nesir

Sahâifü’l- Ahbâr.

Bütün şiirlerin karşısında bugünün diline çevirisini bulacaksınız.

Kitabın birkaç açıdan edebiyat bilgisini, zevkini geliştireceğinden kuşkunuz olmasın.

Divan Edebiyatı’nın usta şairlerinin şiirlerini, bugünkü karşılıklarıyla okuyacaksınız, sözlük dağarcığınızı zenginleştireceksiniz, Divan Edebiyatı hakkında genel bilgi edineceksiniz.