Çukurova Kitap Fuarı ve Altan Öymen’in ‘01 Adana’sı

Adana’da açılan Çukurova Kitap Fuarı, yarın saat 19.00’da kapanıyor. Son iki gün yazarlar kitaplarını imzalayacak, söyleşiler yapılacak. Fuara yaklaşık 500 yazarın katıldığı açıklanmıştı. İlk gün açılışına katılım, geçen yıla göre yüzde 25 arttı. Listeye baktığınızda, Türk edebiyatının ünlü adlarının; edebiyat, sanat dışındaki kitapların yazarlarının da imza günlerine geldiğini görürsünüz.

Bu yıl sergilenen bir kitap, Çukurova Kitap Fuarı’nda bir özgünlük yarattı. Altan Öymen ve Tan Oral’ın ‘01 Adana-80’li Yıllarda Adana’ (Doğan Kitap) kitabı yıllar önceki Adana’yı anlatıyor. Altan Öymen’in yazılarını Tan Oral’ın çizgileri bezemiş. İlk sayfada Tan Oral’ın ‘Acılı Adana’ yazısı ve karikatürü yer alıyor.

36 yıl sonra, işte yine Adana

Yaşar Kemal’in, Sakıp Sabancı’nın, Turgut Yeğenağa’nın, İbrahim Tekin’in, Mehmet Can’ın ve Tan Oral’ın Adana’sı... Halka açık İncirlik’ten ‘ara terminal’ yoluyla Adana şehrine geliş... Adana büyük bir şehir mi büyük bir köy mü?..

Tan Oral kitap için ne diyor? “Askeri yönetim ülkenin tadını kaçırmış, siyasilere de siyaseti yasaklamıştı. Gazetem bir çare aradı ve buldu. Yasaklı siyasetçi ve gazeteci Altan Öymen, Çukurova bölgesinde röportaj yapacak, ben de bunu çizgileyecektim. Birlikte Adana’ya uçtuk. Bu röportajın kitaplaşıp yayımlanması hep istendi, hep konuşuldu. Derken aradan geçen 36 yıl sonra, işte yine Adana. Gittik, baktık. Kebapların lezzeti aynı nefasette, çocukların neşesi yerinde, esnafın gönlü gani; kent ise kaçınılmaz olarak büyümüş, kat çıkmış, yükselmiş.”

Altan Öymen’in ‘Kitabın Hikâyesi’ yazısı hem bu röportajın nasıl ve niçin yapıldığını hem de 12 Eylül darbesi ortamında basının durumunu irdeliyor. Yazı şöyle başlıyor: “Bu kitap, geçen yüzyılın 1981 yılında Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan bir röportaj dizisinin kitabı. Yazarı benim. Çizeri, karikatür sanatımızın usta ismi, değerli gazeteci dostum Tan Oral.”

5 üzerinden 4 yıldız

Bir kaynak kitap

Olayları yaşayan, darbe günlerinin tanıklığını yapan Öymen’in kitabın başındaki yazısı, yalnız o günün Adana’sını anlatmıyor; 12 Eylül darbesinin siyasetteki, basındaki özgürlük kısıtlamalarının tarihçesini aktarıyor. Siyasi mevkilerde bulunan bir gazetecinin bu yazısı gerçekten tarihimizden önemli bir bölümü dile getiriyor. Tanınmış Adanalılara, “Adana deyince aklınıza ne gelir?” diye sormuş Öymen. İşte yanıtları:

Yaşar Kemal: Deniz gibi bir ova.
Kemal Satır: Gençliğim.
İbrahim Tekin: Tarım.
Mehmet Can: Yaşar Kemal.
Turgut Yeğenağa: Teksas.
Sakıp Sabancı: Kaliforniya.

Adana’nın mitolojideki yerini de, tarihini de bu kitapta bulacaksınız. Öymen’in kitabı bir kaynak niteliği taşıyor. Zamanın ünlülerinin, bürokratlarının neler düşündüğü, Adana’yı nasıl anlattıkları bana çok ilgi çekici geldi. Dikkatle okuduğum bir bölüm de ‘Adana ilinin 1981’deki protokol listesi’.

TÜYAP’ın Çukurova Kitap Fuarı’ndan alınması gereken kitaplardan biri. Adana ve çevresinde yaşayanların hafta sonunu burada geçireceğinden kuşkum yok.