3 milyar Euro’nun ne kadarını Türk KOBİ’ler alacak?

Avrupa’dan seçilmiş yaklaşık 30 jüri, elemeden geçmiş 130 şirketten para yatırılacakları seçiyor. Bu model ilk kez deneniyor ve bu yıl ilk kez şirketlerle yüz yüze iletişim kurulacak. Avrupa Birliği Komisyonu kabine başkanı ve ekipleri ile Avrupa girişimcilik ekosistemini ve H2020 programını konuşma fırsatımız oldu.

AVRUPA’DA EKOSİSTEM
Avrupa girişim ekosistemi hâlâ Amerika kadar büyük ve gelişmiş değil. Amerika’nın 1939’da başlaması ve birçok inovasyon dalgası geçirmesi nedeniyle aslında bu durum pek de şaşırtıcı değil. Avrupa, ilk olarak Skype ve MySQL gibi başarı hikayeleri yarattı. 2012’den sonra ise gelişim hızlandı.

Öne çıkan teknoloji merkezleri dediğimizde Londra, Berlin, Paris, Stockholm’u sayabiliriz. İngiltere 195 bin aktif katılımcısı ile ilk sırada. Türkiye ise yaklaşık 25 bin aktif üyesi ile 9’uncu.

Ekosistemin güçlü tarafı derin teknoloji şirketleri. Amerika ile karşılaştırıldığında her yıl doktorasını yapan kişi sayısı iki kat daha fazla.
Yatırım miktarlarında Avrupa hâlâ Amerika’ya göre çok geride. Türkiye ise Avrupa’ya kıyasla Gayri Safi Milli Hasıla başına düşen yatırıma göre en geride yer alan ülke konumunda.

Geçtiğimiz yıl toplam 3 bin 500 yatırım gerçekleşirken toplam 19 milyar dolar yatırıldı. 2017’de 41 unicorn -1 milyar dolar üzerinde değerlemeye ulaşmış girişim vardı.

TÜRKİYE’DEKİ KOBİ’LERİN YERİ
Horizon 2020, Avrupa’nın 2014-2020 arasında geçerli 80 milyar Euro’luk en büyük Araştırma ve İnovasyon programı. AB’nin bu program ile amacı teknolojik olarak dünyanın en iyilerinden olmak, ekonomik büyümeyi arttırmak ve iş yaratmak. Programın altında özellikle “İnovatif bir fikrim var ve bu fikrimi dünyaya satmayı hedefliyorum” diyen KOBİ’ler için 3 milyar Euro’luk bir bütçe ayrılmış. Bu dev bütçe Türkiye de dahil olmak üzere AB üyesi tüm ülkelerin erişimine açık. Hibelere ek olarak projelerin ticarileşmesine yönelik koçluk ve finansmana erişim destekleri de var. Türkiye’den her yıl birçok KOBİ başvuruyor. Bugüne kadar yaklaşık 6 milyon Euro’luk hibe kazanmışlar.

Program firmalara 3 fazla destek sağlıyor:
İlk fazda, KOBİ’lerin inovasyon projeleri kapsamında fizibilite çalışmaları yapmaları amacıyla 50 bin Euro destek var. Bu faza başvuru için 10 sayfalık bir iş planı hazırlanması yeterli.

İkinci fazda inovasyon projesiyle ilgili demonstrasyon, test, pilot uygulama, ölçeklendirme gibi detaylı çalışmalar yapmaları için 2.5 milyon Euro’ya kadar destek sağlanıyor. Bu, tam olarak Brüksel’de olma sebebim.

İlk iki fazın herhangi birinden destek kazanmış KOBİ’lere, üçüncü fazda eğitim, mentorluk ve finansmana erişim desteği sağlanıyor. Horizon2020 Programı’nın Türkiye temsilcisi TÜBİTAK Ulusal Koordinasyon Ofisi, KOBİ Aracı programının her aşamasında Türk firmalara rehberlik sağlıyor. Ayrıca başarılı firmalar TÜBİTAK tarafından ödüllendiriliyor.

Özetlemek gerekirse, AB bu hibeler ile şirketlerin gelişmesi için çalışıyor. Ancak, strateji eksikliği önemli bir problem. Avrupa, özellikle derin teknoloji girişimlerinde dikkat çekiyor ama teknik kurucular nedeniyle ölçeklenme ve şirket büyütmede çok büyük sorunlar yaşıyorlar. Türkiye’ye bakarsak; en aktif ekosistemlerden biriyiz ve enerjimiz yüksek. Ancak bizde de yetenek ve yatırım çok önemli problem. Yine de girişimlerin bu fırsatları kaçırmaması gerekiyor. Ben de hibe programında yönlendirici üyelerden biri olarak deneyimlerimle yardımcı olmaya devam edeceğim.