Barzani bağımsızlık kararını donduracak mı?

Genelkurmay Başkanı Org. Hulusi Akar’ın İran’a gittiği haberini de o sırada öğrendik. Akar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan önce İran’a giderek, askeri planlamayla ilgili çalışmaları yaptı. Bağımsızlık referandumuyla tırmanan kiriz yeni bir evreye giriyor. Duyguların yerini reel politik alıyor. Ama 25 Eylül’e kadar diplomasi ön plandaydı. Referandumun gerçekleşmesiyle birlikte askeri seçenekler öne geçmiş durumda. Uluslararası meşruiyet açısından askeri planlar, Irak ordusu üzerinden planlanıyor. Ama İran ve Türkiye planlamanın her aşamasında aktif olarak devredeler.

Harekât planlarının Irak Anayasası’na göre durumu tartışmalı olan Kerkük, sınır kapıları ve havalimanlarının öncelikli olarak yapıldığı söyleniyor. Komutanlar, Meclis resepsiyonunda ser verdi sır vermedi ama krizin bir askeri müdahaleye gerek kalmadan çözülmesi için, “Alt düzeyde temaslar sürüyor” denildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, her an savaşa çıkacak bir başkomutan edasında. Savaş heveslisi değil ama burası Ortadoğu. Bu coğrafyada askeri seçenek masada olmadan diplomatik çözüm bulunmuyor.

ERDOĞAN’IN GİRİŞİMLERİ

Erdoğan, son 4 ayda dört büyük uluslararası kriz için devreye girdi.

1- Batı Şeria’da İsrail yönetiminin cuma namazı yasağı üzerine tırmanan kriz Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın devreye girmesiyle çatışmaya dönüşmeden yatıştı.

2- Katar’a ambargo kararının alınmasıyla birlikte Körfez’de patlak veren krizde Erdoğan bir an bile tereddüt etmeden Katar’ın yanında yer aldı. Büyük bir risk almasına rağmen Erdoğan, Katar krizinden başarıyla çıktı.

3- Myanmar’da Müslümanlara yönelik katliam karşısında devreye girdi. Myanmar ve Bangladeş cumhurbaşkanlarıyla yürüttüğü temaslar sonucunda kapıların açılmasını sağladı. Myanmar’daki insanlık dramını uluslararası zemine taşımayı başardı.

4- Barzani’nin bağımsızlık referandumu nedeniyle Erdoğan bu kez bölgenin liderliğini üstlendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın belirttiği gibi, referandum gerçekleştirildiğine göre yeni bir durumla karşı karşıyayız. Her ne kadar askeri seçenek ön plana çıkmış olsa da diplomasi hâlâ önceliğini koruyor.

ÇAVUŞOĞLU’NUN DEĞERLENDİRMELERİ

Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un arabuluculuk teklifini kabul eden Irak Başbakanı Haydar Ebadi ve IKBY Başkanı Mesut Barzani, perşembe günü Fransa’da bir araya gelecekler. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun aynı tarihlerdeki Fransa ziyareti de görüşmeye Türkiye etkisini gündeme getirdi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Fransa ziyaretini ve diplomatik seçenekleri konuştum. Çavuşoğlu, “Fransa Dışişleri Bakanı ile bir araya geleceğim” demekle yetindi. Çavuşoğlu’na, IKBY’ye karşı yaptırımların ne zaman devreye gireceğini sordum “Biz hâlâ iptal etmelerini bekliyoruz. Eğer durdurmazsa daha atacağımız adımlar olur” dedi. Hâlâ referandumu dondurma ihtimalini görüyor musunuz?” diye sordum. “Dondurma ihtimali var, olmalı da” karşılığını verdi. Dışişleri Bakanı’nı umutlu gördüm.

“Siz referandumdan önce hem Bağdat’a hem Erbil’e giderek arabuluculuk önerdiniz. Haklarının korunması için çaba gösterdiniz ama Barzani Türkiye’yi dinlemedi” dedim. Çavuşoğlu, “Erbil’e biz aracı olalım, garantör olalım. İstediğiniz ülkelerin isimlerini yazın, onlarla birlikte olalım dedik. Referandum yaparsanız sizi içeride de dışarıda da mahvederler dedik. PKK’yı sizin üzerinize salacaklar diye uyardık. Size en az zarar bizden gelir dedik” dedi. Ardından ekledi, “Barzani hesap hatası yaptı” Çavuşoğlu’nun bu tespiti dün The Independent’in yorumuydu.

Bağımsız Kürdistan’ın, “Gençlik hayali olduğu”nu belirten Barzani, tarihi bir adım attığı düşüncesinde, “Artık ölebilirim” diyor. Ama ambargolar devreye girmeye başladıkça Erbil’de ‘yeni Gazze olur muyuz’ kaygısı oluşmaya başladı.