İslam ile asker arasındaki denge

Büyük şok çünkü Butto, radikal İslamcılarla ordunun şiddet sarmalı arasına sıkışan Pakistan için belki de son şanstı.

Pakistan, nükleer bomba sahibi tek Müslüman ülke. Benazir Butto’nun öldürülmesiyle birlikte, zaten tırmanışta olan istikrarsızlığın nereye varacağını kestirmek çok zor.

Pakistan’daki intihar saldırıları bu yıl, 2004-06’daki saldırıların toplamını geçti.

Afganistan sınırındaki Veziristan özerk bölgesi, radikal İslamcıların denetiminde.

Pakistan Hükümeti’nin suçladığı Paştun aşiret reisi Beytullah Mehsud’un bölgede ilan ettiği "İslam emirliği" Taliban ve El Kaide için güvenli bölge.

160 milyonluk ülkede 13 bine yakın medrese var.

Butto, ülkeye döndükten sonra Devlet Başkanı Müşerref’in darbeciliğine karşı mücadele etti, ama onun Taliban ve radikal İslamcılara karşı politikalarını destekleyeceğini de açıkladı.

Butto ve Müşerref ittifakı, Pakistan’ı içinde bulunduğu kırılgan durumdan çıkartacak olan en iyi senaryo gibi görülebilirdi.

Ama bu senaryoyu, olgunlaşmadan hayata geçirmeye çalışmanın iyi sonuç vermeyeceği de ihtimaller arasındaydı. Washington buna pek önem vermeden zorladı. Filistin Devlet Başkanı Abbas’ın seçimler için zorlanması gibi.

***

AŞİRETLER ve değişik kökenden yoksul insanların ülkesi Pakistan’ın bugünkü belirsizliğinin esas nedeni sahip olduğu stratejik önem.

Haritaya baktığınızda, Pakistan’ın Orta Asya ile Ortadoğu arasında geçiş noktası olduğunu bu iki bölgeyi bağladığını görürsünüz.

Doğuda enerji yollarının stratejik geçiş noktası olan Pakistan, ilk "Büyük Oyun"un olduğu gibi bugünkü "Büyük Oyun"un da talihsiz aktörlerindendir.

Pakistan’ın bütünlüğünün koruyucusu esas olarak ordusu. Bu ordunun tarihi Türkiye’den geçtiği için Pakistan açısından Türkiye her zaman yakın dost, hatta "komşu" olarak kabul edilir.

Pakistan’daki Büyükelçimiz Engin Soysal, "Pakistan Türkiye’yi çok yakını olarak görüyor. Belki de bizim onu hissettiğimizden çok daha yakın" diyor. Cumhurbaşkanı Gül’ün bu ay başındaki ziyaretine sadece iktidar değil, muhalefetin verdiği önemi anlatırken Türkiye’nin buradaki konumunun "istisnai" olduğunu vurguluyor.

Bu, Pakistan’daki gelişmelerin bizi her zaman olduğu gibi önümüzdeki dönemde de etkileyeceği anlamına geliyor.

***

TÜRKİYE ve Pakistan’ın iki kutuplu dünyada "Batı" için oynadığı rol, radikal İslam’ın baş düşman edildiği tek kutuplu dünyada da sürüyor.

Bir zamanlar Sovyetler Birliği’ne karşı ABD tarafından desteklenen radikal İslamcılığa karşı Türkiye ve Pakistan’a yeniden roller biçiliyor.

Butto ülkesine ABD’nin ısrarıyla dönmedi mi?

Babası üçüncü dünyacı yani bağımsızlıkçı politikaları, Çin ile yakınlaşması ve nükleer bomba projeleri nedeniyle, ABD destekli askeri darbede devrilip idam edilen Benazir, İslamcılara karşı ulusal ittifak için Washington’un umudu olmadı mı?

Bunu kader değil, büyük güç pragmatizmi olarak hep akılda tutmalı.

Butto’nun ölümü ile Pakistan’ın radikal İslam ve ordu arasındaki sıkışıklığı daha da derinleşti.

Bu sıkışıklığın nasıl aşılabileceği, 2008 gündeminin öncelikli maddeleri arasında yer alacak.