Ermenistan ile sınır kapısı açılır mı

Dünkü gazetelere bakılırsa, ABD’deki Ermeni lobisi halen Washington’da temaslarını sürdüren Ermeni Patriği II. Mesrob’un bir konuşmasını engellemiş.

Yine Washington’dan gelen taze haberler, Ermeni tasarısının birkaç ay içerisinde kesinlikle Temsilciler Meclisi’nden geçeceği yolunda.

Böyle bir ortamda İstanbul’da "Türkiye ile Ermenistan sınır kapısının açılmasının sosyal ve ekonomik sonuçları" başlıklı toplantının düzenlenmiş olması anlamlı.

Toplantıyı düzenleyenler Arı Hareketi ile kısa adı AİPRG olan Uluslararası Ermeni Siyasi Araştırma Grubu.

Girişim ayrıca Türk-Ermeni İş Geliştirme Konseyi TABDC tarafından destekleniyor

Toplantıda neler konuşulduğuna geçmeden önce bir hatırlatma.

Türkiye ile Ermenistan arasındaki sınır 1993 yılından beri kapalı.

Ankara’nın Ermenistan’ın Karabağ işgalinden Erivan ile ilişkilerini kesmesinden sonra iki ülke arasında direkt temas ve ticaret yok.

Ticaret yok gibi ama esasında var.

Daha geçenlerde Fransız Haber Ajansı’nın da dikkat çektiği gibi, Ermenistan’da "Türk malı" bolluğu var.

Hatta ajansın yorumuna bakılırsa "Çoğu Ermeni için ucuz Türk malı alışveriş talebi tarihi nefretten ağır basıyor".

GÜRCİSTAN ÜZERİNDEN DOLAŞIYOR

Sınır kapısı kapalı olunca Türk malları karayolundan Gürcistan üzerinden dolaşarak Ermenistan’daki dükkanlara ulaşıyor.

Hayli masraflı bir yol olsa da çark böyle dönüyor.

AİPRG’nin araştırmacılarından Mher Baghramyan’ın sunumuna göre, Türkiye’nin Ermenistan’a ihracatı bu durumda dahi 95 bin 422 dolar tutarında.

Aynı araştırmacının rakamlarına göre, Türkiye’nin Gürcistan’a ihracatı 523 bin dolar civarında.

Yani Gürcistan örneğine baktığımızda, normal ilişkiler olsa Ermenistan ile Türkiye arasındaki ticaret potansiyeli hayli fazla.

AİPRG araştırmacıları, "sınır kapısı" açıldığı takdirde bunun iki ülke arasındaki ticareti, büyüme hızını, yabancı yatırımı, kişi başı milli geliri nasıl etkileyeceğine ilişkin çeşitli senaryolardan söz ettiler.

Son bir senaryoya göre, sınır kapısının açılması halinde Türkiye’den Ermenistan ihracat yüzde 50 oranında, Ermenistan’dan Türkiye’ye ise yüzde 38 oranında artacak.

Senaryolarda sınır illerinin üzerinde de durulmuş.

Örneğin Kars ve Van.

Sınır kapısı açıldığı takdirde Kars’ın Ermenistan’a ihracatı 10 misli, Van’ınki ise 9 misli artıyor.

SOKAKTAKİ İNSAN FAKTÖRÜ

Türkiye’de bazı sınır illerini dolaştığını belirten Baghramyan "sokaktaki insanın sınırın açılmasından yana" olduğunu söylüyor.

Bir, iki yıl önce Kars’a yaptığım ziyarette bunu ben de duymuştum.

Ekonominin canlanması için sınır kapısının açılmasını isteyenlerin sayısı az değil.

"Sınır kapısının açılmasının Ermenistan’a daha çok yarar sağlayacağı" görüşüne ise Baghramyan’ın verdiği yanıt şöyle:

"Ermenistan ekonomisi koşullara ayak uydurdu. Büyüme hızı artışta. Ermeni malları AB pazarlarında yerini buluyor. Böyle devam edebiliriz"diyor.

Baghramyan öyle diyor ama Avrupa Birliği her fırsatta "Ermenistan ile sınır açılsın" talebini dile getiriyor.

Ermeni Dışişleri Bakanı Oskanyan’ın da, sınırın açılmasına karşı soykırım meselesi için konferans önerisine sıcak bakılabileceği mesajını da hatırlatmak gerek.

Sonuçta, soykırım tasarısı Amerikan Temsilciler Meclisi’nde "eli kulağında" beklerken sınır kapısının bugünden yarına açılması beklemek hayal.

Ancak İstanbul’daki bu toplantı iki ülke arasında STK’lar aracılığıyla da olsa diyaloğun sürmesi açısından çok önemli.