Emlak vergisi üç kat artacak

Yeni Anayasa Taslağı’nda yer alan bir düzenleme ile, belediyelere emlak vergisi başta olmak üzere, bazı vergi ve harçları "üç katına kadar artırma yetkisi" veriliyor.

OLAY NE?

Mevcut Anayasa’da, belediyeler tarafından alınan bazı vergi ve harçları artırabilme yetkisi, "Bakanlar Kurulu"na ait.

Yeni Anayasa taslağında ise, Bakanlar Kurulu’na ait bazı vergi ve harçlarla ilgili artırma yetkisi, yerel yönetimlere devrediliyor.

Buna göre, mevcut Anayasa’nın "vergi ödevi" başlıklı 73. maddesinde yer alan;

"Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kurulu’na verilebilir."

hükmüne bir ekleme yapılıyor ve;

"Mahalli idareler tarafından tarh, tahakkuk ve tahsil edilenler için ise ilgili mahalle idarenin seçimle oluşan karar organına verilebilir"

denilmek suretiyle, belediyelere önemli bir yetki veriliyor.

NE OLABİLİR?

1- Şu anda Meclis’te bekleyen "İl Özel İdareleri ve Belediye Gelirleri Kanunu Yasa Tasarısı" ile emlak vergisi oranlarının, yüzde 50 artırılması öngörülüyor.

2- Emlak Vergisi Kanunu’nun 8. ve 18. maddelerinde, Bakanlar Kurulu’nun, emlak vergisi oranlarını, yarısına kadar indirmeye ve üç katına kadar artırmaya yetkili olduğu belirtiliyor.

Yeni Anayasa Taslağı’ndaki düzenlemenin aynen yasalaşması durumunda, belediyelere de emlak vergisini yarısına kadar indirmeye ve üç katına kadar artırmaya yetki verilecek. Böyle olunca, belediyeler emlak vergisi oranlarını üç katına kadar artırabilecekler.

Vergi oranlarının çıkacak yasa ile önce yüzde 50, ardından Anayasa değişikliği sonucu, belediyelerce 3 kat yani yüzde 300 artırılması, verginin "yüzde 450" artması anlamına geliyor. Enflasyonun yüzde 7-8 olduğu ülkemizde, bu oranda vergi artışı, ortalığı karıştırır.

3- Belediyelere ayrıca; Bakanlar Kurulu’nun Çevre Temizlik Vergisi, imar harçları, bina inşaat harcı ve Belediye Gelirleri Kanunu’nun 96. maddesinde sıralanan diğer harçları artırma yetkisi verebilecek.

Verilecek yetkinin muaflık, istisna ve indirimlerle ilgili değişikliği kapsaması da olayın bir başka yönü.

MALİ ÖZERKLİK VE VERGİLER

Getirilmek istenen yeni düzenleme ile yerel yönetimlere "mali özerklik" sağlanmak isteniyor.

Yeni düzenleme, farklı oran belirlemeleri sonucu, bir yandan belediyeler arası gelir eşitsizliğine neden olurken, diğer yandan da rant kavgaları yaratabilecek. Belediye gelirlerinin denetimi, merkezden çıkartılıp, federe hale gelebilecek.

Bazıları, yeni düzenlemeyi destekleyip "Ne yani Şırnak’taki evin ya da arsanın vergisi ile Ankara ya da İstanbul’daki evin vergisi aynı mı olmalıydı?" diye soruyorlar. Hemen yanıtlayalım, mevcut sistemde de vergiler aynı değil. Şöyle ki;

1- Ankara ya da İstanbul’daki evin, vergiye esas emlak vergisi asgari değeri daha yüksek.

2- Vergi oranı da Ankara, İstanbul, İzmir gibi illerde, yüzde 100 artırımlı uygulanıyor.

Bu arada, "sıfır oranlı" emlak vergisine tabi, tek evi olan emekli, ev hanımı, özürlü gibi milyonlarca dar gelirli vatandaşın, bu avantajlarının kaldırılması ardından da yükseltilmiş emlak vergisi oranlarının uygulanması, bu kesim için adeta bir "yıkım" olur.

Olayın sosyal boyutunu da gözardı etmemek gerekiyor.