Tabuları yıkan fotoğraf İstanbul’da
İtalya’da da olay yaratan eserin yaratıcısı Şükran Moral anlatıyor: "Çağdaş sanat tarihinde Hazreti İsa pozunda fotoğraf çektirme cesaretini bulan ilk kadınım. Çektiğim ıstırabı, kendimi Hazreti İsa ile özleştirerek anlatmak istedim."
Santralİstanbul’da Modern ve Ötesi sergisini Şükran Moral ile geziyoruz.
İtalya’da yaşayan "video, video enstalasyon ve performans" sanatçısı Şükran Moral’ı tanıyıp yolunu kesenler çıkıyor. Elini sıkıyor, kutluyor.
![/images/100/0x0/55eb0d59f018fbb8f8a7e9f2]()
İstanbul’a bir başka soluk getiren Santralİstanbul’un dördüncü katında sanatçının önemli bir çalışması var.
Aslında sanat yaşamının önemli birkaç eseri bir arada. Bazıları daha önce Bienal nedeniyle İstanbul’a gelmiş.
Bir tanesi İtalya’nın çeşitli kentlerini, Avrupa’yı, New York’u gezmiş. İlk kez İstanbul’da.
ÜÇ YILLIK ISTIRAP
Şükran Moral’ın tüm tabuları yıkan bir çalışması. Çarmıha gerilmiş Hazreti İsa pozunda sanatçının kendi fotoğrafı. Son derece etkileyici bir fotoğraf.
Öyle ki, işadamı Ömer Koç onu görür görmez koleksiyonuna dahil etmiş.
Bir kadın neden kendini Hazreti İsa gibi hisseder?
Neden öyle bir fotoğraf çekme ihtiyacı duyar?
"Çağdaş sanat tarihinde Hazreti İsa pozunda fotoğraf çektirme cesaretini bulan ilk kadınım" diyor Moral.
Anlatmaya başlıyor: 1989’da yerleştiği İtalya’daki zor günlerini, yalnızlığını, dilini ve kültürü bilmediği bir ülkede nasıl ayakta kalmayı başardığını.
1994’te, Roma Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğrenci iken saçma sapan bürokratik bir nedenden ötürü sınır dışı edilmesine karar veriliyor.
"Sanatımı kabul ettirmeye çalışırken bir anda İtalyanlar sınır dışı kararını burnuma dayadı. Müthiş bir şoktu."
Şükran Moral üç yıl boyunca kaçak yaşıyor. "Üç yıl boyunca hayatın duruyor. İtalyanlar seni ’yok’ sayıyor çünkü. Türkiye’ye gelemiyorum. Gelsem bir daha İtalya’ya dönemem. Üniversiteyi bitiremem..."
Neticede açtığı davayı üç yıl sonra kazanıyor.
Ama bu arada kaçak yaşadığı üç yıl onu derinden sarsıyor. "Çektiğim ıstırabı, kendimi Hazreti İsa ile özleştirerek anlatmak istedim. Bu aynı zamanda koyu Katolik İtalya’ya da bir başkaldırı. Kendimi onların Allah’ının yerine koyuyorum."
Müslüman bir kadının Hazreti İsa pozuna girmiş olması ise hikayenin bir başka ilginç boyutu.
Şükran Moral ile konuşurken Santralİstanbul’u gezen bir Amerikalı geliyor cep telefonuyla fotoğrafın resmini çekiyor.
Sanatçının çalışmasına ilgi büyük.
Moral, 1994’te böyle bir çalışma yapmış ama din temasını hep işlemiş.
En son Milano’da BND Galerisi’nde geçen mayıs ayında açılan kişisel sergisi yine aynı tema üzerine.
İZLEYİCİLERE DİZ ÇÖKTÜRDÜ
"O sergimde Hazreti Muhammed ile Hazreti İsa’yı yanaklarından öpüştürdüm" diye anlatıyor.
Ama sergide şöyle bir yöntem izlemiş.
"Galeriye gelen izleyiciler çalışmamı diz çökerek, bir küçük delikten izleyebildiler".
Niye izleyicilerine diz çöktürmüş?
"İnanıyorum ki, din adına dünyada ne yaşanıyorsa bu bizim suçumuz. Bu yüzden diz çöktürerek bir anlamda cezalandırdım izleyicileri" diyor.
Şükran Moral ile ilgili iki yıl önceki yazımda şöyle demişim:
"Savaş, kadının durumu, din, göç Şükran Moral’ın alanları. Herkesin alanı aslında. Ama o örtüyü kaldırıp altına bakıyor. Herkese baktırıyor. Düşündürüyor..."
Bugün de aynı şeyi söylüyorum.
İtalya’da yaşayan "video, video enstalasyon ve performans" sanatçısı Şükran Moral’ı tanıyıp yolunu kesenler çıkıyor. Elini sıkıyor, kutluyor.
İstanbul’a bir başka soluk getiren Santralİstanbul’un dördüncü katında sanatçının önemli bir çalışması var.
Aslında sanat yaşamının önemli birkaç eseri bir arada. Bazıları daha önce Bienal nedeniyle İstanbul’a gelmiş.
Bir tanesi İtalya’nın çeşitli kentlerini, Avrupa’yı, New York’u gezmiş. İlk kez İstanbul’da.
ÜÇ YILLIK ISTIRAP
Şükran Moral’ın tüm tabuları yıkan bir çalışması. Çarmıha gerilmiş Hazreti İsa pozunda sanatçının kendi fotoğrafı. Son derece etkileyici bir fotoğraf.
Öyle ki, işadamı Ömer Koç onu görür görmez koleksiyonuna dahil etmiş.
Bir kadın neden kendini Hazreti İsa gibi hisseder?
Neden öyle bir fotoğraf çekme ihtiyacı duyar?
"Çağdaş sanat tarihinde Hazreti İsa pozunda fotoğraf çektirme cesaretini bulan ilk kadınım" diyor Moral.
Anlatmaya başlıyor: 1989’da yerleştiği İtalya’daki zor günlerini, yalnızlığını, dilini ve kültürü bilmediği bir ülkede nasıl ayakta kalmayı başardığını.
1994’te, Roma Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğrenci iken saçma sapan bürokratik bir nedenden ötürü sınır dışı edilmesine karar veriliyor.
"Sanatımı kabul ettirmeye çalışırken bir anda İtalyanlar sınır dışı kararını burnuma dayadı. Müthiş bir şoktu."
Şükran Moral üç yıl boyunca kaçak yaşıyor. "Üç yıl boyunca hayatın duruyor. İtalyanlar seni ’yok’ sayıyor çünkü. Türkiye’ye gelemiyorum. Gelsem bir daha İtalya’ya dönemem. Üniversiteyi bitiremem..."
Neticede açtığı davayı üç yıl sonra kazanıyor.
Ama bu arada kaçak yaşadığı üç yıl onu derinden sarsıyor. "Çektiğim ıstırabı, kendimi Hazreti İsa ile özleştirerek anlatmak istedim. Bu aynı zamanda koyu Katolik İtalya’ya da bir başkaldırı. Kendimi onların Allah’ının yerine koyuyorum."
Müslüman bir kadının Hazreti İsa pozuna girmiş olması ise hikayenin bir başka ilginç boyutu.
Şükran Moral ile konuşurken Santralİstanbul’u gezen bir Amerikalı geliyor cep telefonuyla fotoğrafın resmini çekiyor.
Sanatçının çalışmasına ilgi büyük.
Moral, 1994’te böyle bir çalışma yapmış ama din temasını hep işlemiş.
En son Milano’da BND Galerisi’nde geçen mayıs ayında açılan kişisel sergisi yine aynı tema üzerine.
İZLEYİCİLERE DİZ ÇÖKTÜRDÜ
"O sergimde Hazreti Muhammed ile Hazreti İsa’yı yanaklarından öpüştürdüm" diye anlatıyor.
Ama sergide şöyle bir yöntem izlemiş.
"Galeriye gelen izleyiciler çalışmamı diz çökerek, bir küçük delikten izleyebildiler".
Niye izleyicilerine diz çöktürmüş?
"İnanıyorum ki, din adına dünyada ne yaşanıyorsa bu bizim suçumuz. Bu yüzden diz çöktürerek bir anlamda cezalandırdım izleyicileri" diyor.
Şükran Moral ile ilgili iki yıl önceki yazımda şöyle demişim:
"Savaş, kadının durumu, din, göç Şükran Moral’ın alanları. Herkesin alanı aslında. Ama o örtüyü kaldırıp altına bakıyor. Herkese baktırıyor. Düşündürüyor..."
Bugün de aynı şeyi söylüyorum.
