‘Altın’dan ne çıkacak

İRAN’a uygulanan ambargo, Reza Zarrab’ın başrolünü oynadığı “İran’ dan enerji ithalatı” ve ithalatın bedelinin altınla karşılanması nedeniyle son yıllarda öne çıkan altın ticaretindeki gariplikler devam ediyor. Türkiye’nin sürekli altın ithalatı yaptığı İsviçre’ye geçtiğimiz mart ayında 1.3 milyar dolarlık altın ihracatı yaptığının ortaya çıkması kafaları iyice karıştırdı.
Dün açıklanan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre geçtiğimiz mart ayında dış ticaret açığı, beklenenden çok daha az geldi. Bu verilere baktığımızda, en önemli nedenin İsviçre’ye yapılan yaklaşık 1.3 milyar dolarlık altın ihracatı olduğu gözüküyor. İsviçre dışındaki ülkelere sadece 300 milyon dolarlık satış yapılmış.

GERİ Mİ VERİLDİ?

Peki bu satışın kaynağı ne?. Görüşlerine başvurduğumuz TÜİK yetkilileri, gümrüklerden gelen verileri hesaba koyduklarını, bunun onlara sorulması gerektiğini söyledi. Gümrükler ise bu satırlar yazılana kadar bir yanıt vermedi.
Piyasa uzmanlarına göre en akla yatan senaryo ise şu: Geçen yıl yüklü miktarda aldığımız altının bir bölümü, İran ticareti de yavaşladığı için, mart ayında bu kez tersine döndü. Yani, altının büyük bölümünün İsviçre’den geldiğini gözönüne alırsak, İsviçre’ye martta daha önce kendisinden satın aldığımız altınları geri satmış olabiliriz. Yanısıra bireysel tüketicilerin altın satması ve bu hurda altınların işlenmek üzere İsviçre’ye gönderilmesinin de önemli rol oynamış olabileceği belirtiliyor. Çünkü küçük tasarrufçunun, geçen mart ayındaki gibi, fiyatlar yüksekken altını bozdurup sattıkları, düştüğü zaman aldıkları, bunun da dış ticarete etki yaptığı biliniyor. Yani altın fiyatlarının yükseleceği beklentisi kalmadığı için, tasarruf sahibi altını satıyor, bunun yerine de belki dövize yatırım yapıyor.
Yine de sadece küçük tasarrufçunun bu kadar hareket yaratamayacağı, İran’dan aldığımız doğalgaz-petrolün bedelini ödemek için ithal edilen altınların, şimdi geri satımının da söz konusu olabileceği belirtiliyor.
Bankacılara, fiziki olarak kendilerinin altından çıkıp başka bir yatırım aracına dönmeleri nedeniyle böyle bir hareket olup olamayacağını da sorduk. Bankacılar, Merkez Bankası’nda tuttukları munzam karşılıklar nedeniyle bulundurdukları altınların fiziki olarak getirilmediğini, yurtdışında Merkez Bankası hesaplarına geçirildiğini hatırlatarak, bankalardan kaynaklı bir hareket olmasının mümkün olmadığını söylediler.

İSVİÇRE ALTIN SATAN ÜLKE

Türkiye’nin altın ithalatı 2013 yılında bir önceki yıla kıyasla 2 kattan fazla artmış ve 350.4 tona ulaşmıştı. Bedel olarak ise ithalat yüzde 98 artışla 15.1 milyar dolara kadar çıkmıştı. 2013 yılında en fazla külçe altın ithal edilen ülke 7.6 milyar dolarla İsviçre olmuştu. Yani Türkiye geçen yıl ithal ettiği altının yarısından fazlasını İsviçre’den almıştı. İsviçre’den sonra en fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla 4.7 milyar dolarla Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve 869.3 milyon dolarlık ithalatla Avustralya izlemişti. İhracat açısından bakıldığında ise geçen yıl külçe altın ihracatı bir önceki yıla göre tutar bazında yüzde 75 azalarak 3,3 milyar dolara gerilerken, en fazla ihracat yapılan ülke 1,7 milyar dolar ile İran olmuştu. İran’ı 1 milyar dolar ile BAE, 244 milyon dolar ile Kanada izlemişti.
Uzmanlar altın ticaretinde böyle dalgalanmalar olabileceğini, hatta daha önce İsviçre ve BAE’ye böyle ihracatlar görüldüğünü ama İsviçre’ye ihracatın bu kadar büyümesinin garip bir hareket olduğunu söylüyorlar. Uzmanlar bu eğilimin önümüzdeki birkaç ay daha izlenmesi gerektiği görüşündeler.