Tarafsız yargı

Somut dosya bilgisine dayanan eleştirileri saygıyla karşılarım. Bu eleştirileri hem hukuk kültürümüzün gelişmesi hem yargı üzerinde kamuoyu denetiminin gerçekleşmesi bakımından çok da yararlı bulurum. Fakat haklarında tahliye, tutuklama, mahkûmiyet veya beraat kararı verilen sanıkların dosya durumuyla ilgili hiçbir somut bilgiye dayanmadan mahkeme ve hâkimlerin genel kavramlarla suçlanmasını da bir hukukçu olarak doğru bulmuyorum.
Düşünün, aynı “gizli el”, mesela genelde suçlanan HSYK, hem 28 Şubatçıları kurtarmak hem diğer sanıkları mahkûm etmek için çalışıyor olabilir mi?!

ADALETİN ÖLÇÜSÜ

Yaşamakta olduğumuz korkunç siyasi kutuplaşma mahkemelere de siyasi gözle bakmamıza yol açtığı gibi, bu kutuplaşmanın savcı ve hâkimleri hiç etkilemiyor olmasını düşünmek de saflık olur. İşte bu noktada AİHM çok büyük bir önem kazanıyor: Hem davalarda son başvuru makamı olduğu için hem evrensel hukukun hürriyet ve adalet prensiplerini üreten bir içtihat makamı olduğu için...
İşte Balyoz davası kararları için Anayasa Mahkemesi’ne “bireysel başvuru”lar yapılıyor. Anayasa Mahkemesi neye göre karar verecek? AİHM’nin “adil yargılanma hakkı” içtihatlarına göre... Son merci yine AİHM olacak, ondan sonrası yok tabii. Çağımızda adil yargılanmanın ölçüsü AİHM içtihatlarıdır.
AİHM içtihatlarının mahkemelerimizde geçerli olup olmaması ne kadar önemli, görüyorsunuz.

AİHM’DE TÜRKÇE

Dün AİHM’de çok önemli bir tören vardı: AİHM’nin HUDOC adlı resmi internet sitesine girdiğinizde artık İngilizce ve Fransızcayla birlikte üçüncü resmi dil olarak Türkçeyi bulacaksınız. Türkiye’yle ilgili bütün AİHM kararlarının ve içtihat niteliğindeki diğer bütün kararların resmi Türkçe tercümesini HUDOC’ta okuyup indirebileceksiniz.
Kolay olmadı bu. İki yıl süreyle personel, altyapı ve elektronik çalışması yapıldı. AİHM de Türkiye’nin bu konudaki performansını uygun buldu.
Artık hâkim ve savcılarımız AİHM kararlarını kitaplardan aramayacak, bakanlıktan tercüme istemeyecekler. HUDOC’a girip doğrudan Türkçe metinlere ulaşacaklar.
Bunun için büyük çaba göstererek sonuç alan Adalet Bakanı Sadullah Ergin’i hukukçu kimliğimle kutluyorum.

EVRENSEL HUKUKA UYUM

Yargının tarafsızlığı konusunda topluma güven vermesi hayati derecede dönemlidir, yoksa kavgalarımız bitmez, gittikçe kızışır! Yargı, AİHM içtihatlarına uyduğu sürece tarafsızlığı konusunda güven kazanacaktır. Bunun uzun yolunu kısaltmak için bir süredir düzenlemeler yapılıyor: Yeni iç hukuk yolları oluşturuldu, “Tazminat Komisyonları” kuruldu, Anayasa Mahkemesi’ne “bireysel başvuru” getirildi. 629 hâkim ve savcı, mesleki eğitim için AİHM’ye gönderildi...
AİHM’ye Türkiye’den başvuru sayısı, 16.900 gibi utanç verici bir sayıdan bu iki düzenlemeyle on ayda 12.450’ye indi.
HSYK, hâkim ve savcıların terfiinde, yaptıkları işlemlerin AİHM hukukuna uygunluğunu dikkate almaya başladı.
Artık Anayasa Mahkemesi’nin, Yargıtay’ın ve Danıştay’ın kararlarında AİHM içtihatlarına referans yapıldığını eskisine göre daha çok görüyoruz.
Elbette yol uzun, daha alınacak önemli bir mesafe var. Bu yeni hukuk kültürünün gelişmesi için kamuoyu bilgilendirilmeli, evrensel hukuka uyum konusunda atılan her adım takdir ve teşvik edilmelidir.