O hepimiz için iyi bir şey yapmaya çalışıyordu...

Kuzey Buz Denizi’ndeki buzulların erimesini tespit etmek ve petrol aramalarını protesto etmek için. O gemideki insanların şiddetle alakasız, güzel insanlar olduğuna bizzat tanığım. Ben de bir Greenpeace destekçisiyim. Zaten o kadar az güzel şey kaldı ki bu dünyada, bu insanlar, çocuklarımızın geleceği için, dünyanın güzelliklerini koruyabilmek için canla başla çalışıyorlar. Gizem de onlardan biri. Şimdi Rusya’da cezaevinde. Annesiyle ve Greenpeace’teki arkadaşlarıyla konuştum...

İsminiz?
-Tülay Akhan.
Yaşınız?
-50.
Mesleğiniz?
-Öğretmenim ben.
Kızınız ne zaman Greenpeace destekçisi oldu?
-18 yaşına girdiği gün, babasıyla birlikte. Ben de çok gurur duydum. Kızımla hep gurur duydum...
Hiç itiraz ettiniz mi?
-İtiraz değil de, en başta, ufak tefek endişelerim oldu ama “Anne, ben iyi şeyler yapmaya çalışıyorum, lütfen beni engelleme!” dedi. Haklıydı. Ve bu olay kapandı. Sonra içim rahatladı, ben de desteğimi eksik etmedim.
Hepimiz şoke olduk. Eminim siz de olmuşsunuzdur. Bu gözaltı meselesini ne zaman duydunuz?
-19 Eylül’de Greenpeace’çilerden.
Ne hissettiniz?
-Yaptıkları şey suç olmadığı için ilk duyduğumda çok endişelenmedim. Ama anneyim ben, tabii ki kalbim pır pır etti. Hâlâ ediyor. Kızım şu anda Rusya’da cezaevinde...
“Kızının orada, o gemide ne işi vardı?” diyenlere ne cevap veriyorsunuz?
-Böyle bir soruyu niye sorarlar hiç anlamıyorum! Ama haklısınız, soruyorlar... “Sizin için, torunlarınız için, daha güzel ve daha yaşanabilir bir dünya istediği için ordaydı!” diyorum.
Korkuyor musunuz?
-Her ne kadar yaptıkları eylemin suç olmadığını bilsem de, orada “korsanlık” gibi ağır bir suçlamayla tutuklu olmalarından endişe duyuyorum. Ama bu konuda Greenpeace’in profesyonel olarak çalıştığını biliyorum ve onlara güveniyorum...
Atlayıp gitmeyi düşündünüz mü hiç?
-Görüşme izni çıktığı an tabii ki gideceğiz... Bekliyoruz...
Rusya’da cezaevinde olması, ne kadar ürkütücü?
-Başka bir ülkede olması, tabii ki ürkütücü ama aldığım haberlerden, koşullarının kötü olmadığını anlıyorum. Bu da bana biraz dayanma gücü veriyor...
Tam olarak ne şartlarda olduğunu biliyor musunuz? Sizi bilgilendirdiler mi?
-Greenpeace’le de, konsoloslukla da sürekli irtibat halindeyiz. Bir de Gizem’den gelen mektuplar var. Şartlarının kötü olmadığını düşünüyorum. Gizem, St. Petersburg Başkonsolosluğu’ndan gelen bir diplomatla görüşmüş. Ona, “Annem beni çok merak etmiştir. İyiyim. Burada yemekler etli çıkıyor. Et bile yiyorum!” demiş. Gizem vejetaryen olduğu için, tabii ben buna inanmadım. Sırf biz mutlu olalım diye öyle demiştir...
Konuşabildiniz mi onunla...
-Hayır, ne yazık ki henüz hiç sesini duyamadım!
“Keşke hiç Greenpeace destekçisi olmasaydı!” diyor musunuz?
-Asla! Greenpeace gönüllüleri gerçekten güzel insanlar. Biz de kızımızın hep arkasındayız. O, kötü bir şey olmadığını bildiği için oradaydı, bu aynı zamanda bizim de düşüncemiz...
15 yıl gibi bir cezadan söz ediliyor, Allah korusun, inşallah olmaz da, böyle bir sonuç çıkarsa ne yapmayı düşünüyorsunuz?
-Bu duyarlı insanlar, hapiste kalacaksa, dünyanın gidişatıyla ilgili hepimiz çok kaygı duyalım! Böyle bir şeyi düşünmek bile istemiyorum. Siz de o gemide bulundunuz, dolayısıyla, o insanların, gemide bulunuş amaçlarını çok iyi biliyorsunuz. Yapılanın “korsanlık” olmadığını düşünüyorum. Kötü şeyleri aklıma bile getirmiyorum...
Kızınız nasıl biridir?
-Kuzum ya o benim! Öncelikle, tüm canlılara karşı çok sevgi doludur. İnanılmaz çalışkandır. Küçüklüğünden beri, çevreye karşı çok duyarlıdır. İnsan ilişkileri iyidir, aile bağları kuvvetlidir. O kadar ki, bizi üzmemek için gönderdiği mektupta, oradaki koşulları bize hep olumlu yönleriyle yazmış. Ve gerçekten çok cesurdur. Eminim ki, bu olaydan da, çok daha güçlü bir şekilde çıkacaktır. Haksızlık karşısında tavrını koyar. Gizem, son derecede basit ve sade yaşar. Aşırı tüketimden asla hoşlanmaz. Bizi de hep uyarır. Gizem’in annesi olmak büyüleyicidir, heyecan veridir. Ne zaman ne olacağını asla tahmin edemezsiniz. Bazı şeyler, benim açımdan üzücü olsa da, kızımın yüzünü gördüğüm anda tüm sıkıntılarım geçer. Çünkü yaptığı işten ne kadar gurur duyduğunu ve keyif aldığını görürüm.
Ne kadar heyecanlıydı o gemiye bineceği için...
-Çoook. Mutfakta olacağı için de heyecanlıydı. Gemide farklı ülkelerden aşçılarla çalışacak olması da onu heyecanlandırıyordu. Gözaltına alınmadan önceki son mail’inde, “Her gün farklı bir tatlı yapıyorum ve herkes çok beğeniyor” demişti. Gizem gastronomi okuyor. Bu bölümü okumak için uluslararası finansı 2’nci sınıfta bıraktı. Bu yıl mezun olacaktı. Dünyanın her yerinde çalışma olanağı olduğu için çok seviyor mesleğini...
Gizem’in çevre duyarlılığını nasıl değerlendiriyorsunuz?
-Farklı bir kuşak bu gençler. Çok daha duyarlılar. Biz de saygıyla yaklaştık Gizem’e. Onu çok özledim. Bir an evvel kızıma kavuşmak istiyorum...

Greenpeace Akdeniz iletişim Sorumlusu Gülçin Şahin
Siz de imza verin

Geçmiş olsun Gülçin, Greenpeace olarak başınıza tatsız bir şey geldi. Yaşanan tam olarak nedir?
-Seninle de gittiğimiz “Artic Sunrise” barışçıl bir şekilde, Kuzey Buz Denizi’ndeki petrol aramalarını protesto ederken geminin içindekiler gözaltına alındı. Şu anda hepsi tutuklu olarak, “korsanlıkla” yargılanıyorlar.
“Artric Sunrise” niye oradaydı? Herkes bilmeyebilir...
-Amaç, Kuzey Buz Denizi’ndeki, tehlikeli petrol aramalarını protesto etmek. Sen de biliyorsun erimenin boyutlarını, geçtiğimiz yıl birlikte gördük. Kuzey Kutbu, petrol ve kömür gibi fosil yakıtlar yüzünden hızla eriyor ve bu tüm gezegen için hayati önem taşıyor. Ama petrol şirketleri, sadece 3 yıl yetecek bir petrol rezervi için, erimeyi fırsat bilip bu hassas bölgeyi delmek istiyor.
Bu aslında ilk eylem değil...
-Tabii ki değil. Geçen sene de yaptık. Gazprom, Kuzey Kutbu’nda petrol arama faaliyetlerini sürdüren şirketlerden biri. Prirazlomnaya da, çok eski bir platform. Bu da kazaya davetiye çıkarmak demek. Daha önceki petrol sızıntılarında, mesela Meksika Körfezi’nde bölgeye nasıl bir zarar verildiğini gördük. Kuzey Kutbu’ndaki zor hava koşullarında olası bir felaketi temizlemek, kontrol etmek çok daha zor. Amacımız bu gerçeği dünyaya haykırmaktı...
Nasıl bir eylem yapıldı...
-İki eylemci, petrol platformunun kenarına çıkıp, pankart açmak istedi. Greenpeace eylemleri, bir çevre suçuna tanıklık etmek ya da bu suçu durdurmak için yapılır. Burada da amaç aynıydı.
Greenpeace şiddet yanlısı mı?
-Kesinlikle hayır! Bu konuyu özellikle vurgulamak istiyorum. Greenpeace, 42 yıllık bir organizasyon ve 42 yıldır “şiddetsizlik” temel ilkelerimizden biri.
Eylemciler tamam da, geminin geri kalanını niye gözaltına aldılar?
-Bilsek... Yapılan hiçbir şey yasal değil ki. O iki eylemciden sonra, Rus Sahil Güvenliği silahlarla Arctic Sunrise’a çıktı ve resmen silah doğrultarak herkesi gözaltına aldı. Tamamen barışçıl, kendilerine silah doğrultulduğunda ellerini havaya kaldırmış insanları gözaltına almanın mantığını anlamak mümkün değil. Dahası sahil güvenlik gemiye çıktığında, gemi Rusya’nın genişletilmiş ekonomik bölgesindeydi. Yani resmi Rus karasularının dışındaydı. Yabancı gemilerin, orada seyir özgürlüğü var. İzin almadan istedikleri yere gidebilirler. Ayrıca Rus Sahil Güvenliği’nin elinde silahlara Greenpeace gemisine izin almadan çıkması da yasal değil. Sadece korsanlık gibi birkaç durumda çıkabiliyorlar ama Greenpeace’in korsanlık yapmadığı açık. Putin bile bir açıklamasında, ‘Bu eylemcilerin korsan olmadığı belli’ dedi. Pek çok uluslararası hukuk uzmanı da, bu suçlamanın akıldışılığı konusunda hemfikir.
Gizem’in durumu ne?
-Oradaki diğer 29 kişiyle aynı durumda. Gizem gemide aşçı yardımcısı olarak görevliydi.
Haber alabiliyor musunuz?
-Henüz bizim ofisten kimse konuşamadı kendisiyle. Ama eylemcilerin suçsuzluğundan emin olduğumuz için, adaletin yerini bulacağına inancımız tam. Soruşturma tamamlanana kadar 24 Kasım’a kadar tutuklu yargılanacaklar. Mahkeme, eylemcilerin kefaletle serbest kalması talebini reddetti. İtirazlarımız devam ediyor...
Dünyadan destek yağdı mı bu defa da...
-Hem de nasıl. İmza kampanyasına 1 milyonun üzerinde insan destek verdi. Ünlü isimlerden de destek verenler oldu. Örneğin İngiltere’den Jude Law dayanışma aktivitesine katıldı.
Gizem için ne yapabiliriz?
-Basında konunun yer alması önemli. www.greenpeace.org/freeouractivists adresi üzerinden herkesi imza atmaya çağırıyoruz. Bu site üzerinden, herkes kendi ülkesindeki Rus Büyükelçisi’ne de mektup gönderebiliyor. Desteklerinizi esirgemeyin...