Cezanın yüzde 97’si verginin yüzde 65’i silindi

2012 yılında vergi incelemesi sonucu kesilen vergi cezalarının; Koordinasyon Uzlaşma Komisyonu tarafından, yüzde 97’si kaldırıldı yani silindi.
Vergilerin de, yüzde 65’i silindi.
Merkezi Uzlaşma Komisyonu’nda ise cezaların yüzde 87’si, vergilerin ise yüzde 65’i silindi.

UZLAŞMA NE?

Bir vergi ve ceza kesildiğinde, şahıs ya da şirketin mahkemede dava açma yoluna gitmeden, “Tamam ben bu vergi ve cezayı ödeyeceğim. Uzlaşma yolu ile pazarlık yapıp, belli bir kısmını kaldırmanızı istiyorum” anlamında başvuruda bulunmasını, idarenin de “Şu gün şu saatte gel. Karşılıklı pazarlık yapalım” demesini ifade ediyor.
Bu pazarlıkta, cezaların neredeyse tamamı, verginin de belli bir kısmı kaldırılıyor. Uzlaşılan yani kalan vergi ve cezanın vadesinde ödenmemesi, uzlaşmayı geçersiz kılmıyor.

İKİ AYRI UZLAŞMA VAR

Uzlaşma olayında; “tarhiyat öncesi” ve “tarhiyat sonrası” diye adlandırılan iki ayrı yöntem var. Bunlardan birinciyi talep eden, diğerini edemiyor. Ayrıca, belli bir sınırı aşan ve 3 milyon liraya kadar olan uzlaşmalar “Koordinasyon Uzlaşma Komisyonu”nun, 3 milyonu aşan vergi ve cezalar ise “Merkezi Uzlaşma Komisyonu”nun görev alanına giriyor.
Merkezi Uzlaşma Komisyonu; Gelir İdaresi Başkanı, başkan yardımcısı ve bir daire başkanının katılımıyla toplanıyor. Mükellef veya temsilcisi ile karşılıklı pazarlık yapılıyor.

İNDİRİMİN ANLAMI

Uzlaşmadaki indirimlere bakıp: “Demek ki uzlaşma olayında cezalar sıfırlanıyor ya da sıfıra yakın indiriliyor. Vergilerin de yarıdan fazlası hatta yüksek rakamlarda üçte ikisi kaldırılıyor” diye düşünmek doğru olmaz.
Tablodaki indirimler, yapılan indirimlerin ortalamasını gösteriyor. Bu da şu anlama geliyor;
- Cezaların, genellikle tamamına yakın kısmı kaldırılıyor.
- Vergilerde ise, dosyalar tek tek inceleniyor. Dosyanın durumuna göre, bazılarında vergide yüzde 3-5 ya da yüzde 10 indirim yapılıyor. Bazılarında da mükellefin haklı olma durumuna göre, yüzde 50-60 hatta yüzde 90-95 indirim yapılıyor. Sıfırlama bile olabiliyor.
Uzlaşma görüşmeleri öncesinde, vergiler ve kesilen cezalar yönünden, dosyalar dikkatle inceleniyor. Maliye Bakanlığı’ndaki Merkezi Uzlaşma Komisyonu toplantılarında da, uzlaşma görüşmeleri öncesinde komisyonca; ilgili birimden (örneğin KDV şubesinden), dosya hakkında görüş ya da bilgi notu alınıyor.
Buna göre, vergi inceleme raporunda ciddi eksiklikler olması ve mükellefin uzlaşmayıp, dava açma yoluna gitmesi halinde, vergi ve cezanın tamamının veya tamamına yakın bir kısmının kalkabileceği sonucuna varılması halinde, uzlaşma görüşmelerinde vergi ve cezada yüksek indirim yapılıyor. Aksi halde, özellikle vergide sembolik, cezada ise yüksek bir indirim yapılıyor.

DALDAKİ VE ELDEKİ KUŞ

Uzlaşma görüşmelerinin amacı “Eldeki bir kuş, daldaki iki kuştan iyidir” felsefesine dayanıyor. Bu arada iyi niyetli mükellefler de korunuyor.
İdare, uzlaşma yolu ile belli bir indirim yaparken, dava açılması halinde, belki de hiç tahsil edemeyeceği vergi ve cezayı, kısmen dahi olsa tahsil etmiş oluyor. Mükellefin haklılık payına göre yüksek indirim (istisnai durumlarda sıfıra indirme) yoluna gidiliyor. Haksız olanlara da “Arkadaş gel bir miktar indirim yapalım, sen bunu öde. Yoksa yargıda kaybeder tamamını ödersin” diye uygun bir üslupla, mükellef lehine uyarıda bulunuluyor.
Görüldüğü gibi, yüksek tutardaki vergi ve cezalar için vergi mahkemesinde dava açmadan “uzlaşma” yolunu denemekte yarar var.