K. Irak ve İsrail gazı birlikte değerlendirilmeli

Özetle; enerji Türkiye için, vatandaşların ödediği vergiler yani bütçesi için, ülke ekonomisinin büyümesi, iş yaratılması, işsizliğin azaltılması için giderek daha fazla üzerinde durulması gereken bir unsur. Hükümet de bu önemi bildiği için son dönemde K. Irak’taki enerji kaynaklarını değerlendirmek için harekete geçti. Ancak bu öylesine büyük bir oyun ki; istediğini yapmak hiç de kolay olmuyor. Çünkü Türkiye gibi bütün ülkeler için de enerji aynı derecede öneme sahip...

Bu köşede, K. Irak enerji kaynaklarının değerlendirilmesinin önemine, sadece transit bir ülke olarak kalmamamız gerektiğine çok değindim. K. Irak yönetimi ile Türkiye’nin resmi olarak açıklanamasa da, bir çerçeve anlaşması yaptığını duyuyoruz. Bu anlaşmanın kapsamlı olduğunu, kuyularda ortaklıktan, boru hattına oradan ayrıcalıklı fiyatla alıma kadar uzanan bir dizi unsurun bu çerçeve anlaşma içinde yer aldığını da tahmin ediyoruz. Ancak özellikle ABD’nin muhalefeti nedeniyle Türkiye somut adımı bir türlü atamıyor.

Bu konuda ABD’nin öne sürdüğü argüman ise Irak merkezi yönetimine rağmen Türkiye’nin K. Irak’la anlaşmaya girmemesi gerektiği, anlaşmanın İran’ın da etkisiyle bölgede büyük çatışma ve ayrışmalara yol açabileceği şeklinde.Türkiye bu argümanı çürütmeye çalışıyor ama ikna edemiyor. ABD bu konuda çok ısrarlı; ABD büyükelçisi Riccardione, yeni hükümetle çatışma yaşamasına rağmen TV’lere çıkıp, bu anlaşmanın karşısındaki tezlerini savunuyor...

Türkiye’nin ABD’nin direncini Exxon, Chevron gibi yine K. Irak’ta iş yapmaya çalışan şirketlerle anlaşarak çözmesi mümkün mü, Obama ile bu şirketlerin arası ne kadar iyi, iyi ise Türkiye ile ortak mı çalışırlar yoksa Türkiye’nin etkinliğini azaltmak için mi lobilerini kullanırlar, tüm bunlar tartışılan konular... Görünen o ki; Türkiye haklı olarak bu yönde çaba sarfetmeye devam edecek...

KÜRESEL OYUNCU OLMAK İÇİN…

Hükümet çabasında haklı ama bunu yaparken bence çifte standart kullanmaması gerekiyor. Yani K. Irak’taki enerji kaynakları fırsatını kullanmak isterken, aynı derecede önemli örneğin İsrail gazı fırsatını da kullanmalı. Bilindiği gibi İsrail kendi deniz sahasında ciddi rezerve sahip gaz kaynakları buldu, bu da yetmedi Kıbrıs açıklarında Rum kesimi ile birlikte aramalara başladı. Aynı gaz sahasının jeolojik olarak Kıbrıs’a kadar gittiği söyleniyor ve şimdi bu rezerv araştırılıyor.

Başından beri İsrail ve ABD’liler, çıkarılacak gazın dünya pazarına Türkiye üzerinden çıkması gerektiğini söylüyorlar. Daha geçen hafta İsrail gazını deniz altından bir boru hattıyla Türkiye’ye taşıma projesine ilişkin soruları yanıtlayan Enerji Bakanı Yıldız, “Başbakan’ın belirttiği şartlar yerine gelmeden İsrail’le projeye başlanamayacağını” söylemiş. Bu şartlar da Mavi Marmara olayı nedeniyle Türkiye’nin ileri sürdüğü, bilinen şartlar...

Enerji oyununun büyük ve acımasız bir oyun olduğunu, duygusallığa yer olmadığını, her şeyin ulusal çıkarlar, ülke refahını artırmak ve çocuklarımızın geleceği için uzun vadeli planlanması gerektiğini hep söylüyoruz. Sizin enerjide atacağınız tüm iyileştirici adımların başta Rusya ve İran olmak üzere, bölge ülkelerinin direnciyle karşılaşacağını da biliyoruz. Buna şimdi ABD de eklendi...

Müttefikiniz ABD’nin büyük direncine rağmen K. Irak’ta nasıl ısrarlı iseniz İsrail gazında da aynı rasyonel tavrı göstermek zorundasınız. Belki de ABD’yi K. Irak için ikna etmeye çalışırken İsrail gazını koz olarak bile kullanabilirsiniz...

İsrail gazına ortak olmaktan, ucuza gaz teminine kadar bir çok önemli fırsat da, bence pazarlığa açık masada duruyor. Ayrıca, ancak iki gazın örneğin Ceyhan’da birleşmesiyle siz küresel anlamda bir enerji oyuncusu olabilme fırsatını yakalayabilirsiniz...

Kişilerin duygusal davranma, hamaset yapma lüksü olabilir, birilerine küsebilirler ama ülkeyi yöneten kişilerin böyle bir lüksü olamaz...