Doğru üretimin yolu gıda mühendisinden geçer

Tarım ve gıdanın stratejik değeri her geçen gün yükseliyor. Dolayısıyla iyi yetişmiş ziraat mühendisleri ve veteriner hekimlerin yanı sıra gıda mühendisleri de artık iş hayatında önemli rol oynamaya başladı. Bu trend devam edecek. Dünyada ve Türkiye’de tarım ve gıda sektörü büyüdükçe gıda mühendisleri bu süreçte etkin olmayı sürdürecek. Peki acaba mesleki yönden konuya baktığımızda yetkililer ne düşünüyor? Bu alanda sorunlar ve beklentiler neler? Gıda Mühendisleri Odası (GIDAMO) Ege Bölge Şube Başkanı Hülya Yılmaz ile mesleki çerçevede konuyu ele aldık... Hülya Yılmaz, “Gıda mühendisliği, gıdaların üretiminden tüketimine kadar bütün süreçlerde mesleki bilgi ve deneyimleri kullanıp en az maliyet veya kayıpla çözümler sağlayarak ürünlerin kaliteli, sağlığa uygun şekilde üretilmesi ve tüketilmesi için sorumluluk alan bir mühendislik dalı” biçiminde bir tanım yapıyor. Başka ifadeyle gıda mühendisleri, temel olarak gıda üretimi yapan firma ya da kurumlarda, hammadde alım, planlama, üretim, araştırma - geliştirme, projelendirme, depolama - sevkiyat, kalite kontrol ve standardizasyon gibi alanlarda çalışıyor. Yani meslek olarak çok geniş bir faaliyet ve sorumluluk alanı içindeler...

Temel sorunlar
Yılmaz’a göre, temel mesleki sorunların başında istihdam, özellikle de kamuda istihdamın yetersizliği geliyor. Yılmaz, “Halen ülkemizde 50 bin dolayında gıda imalat işletmesi bulunuyor. Bu sayı depo, satış gibi yerler de eklendiğinde 500 bine ulaşıyor. Bakanlık, bu denetimleri denetçi sayısı 4 bin 600 civarında görünürken, iş yoğunluğu sebebiyle sahada ancak 1500- 2000 kadar denetçiyle yürütmeye çalışıyor. Sektörde denetimlerin etkin bir şekilde yapılması halk sağlığı açısından çok önemli. Gıda denetimlerinde denetimin etkinliğinin sağlanabilmesi için, gıda mühendislerinin, hayvansal kaynaklı ürünlerde veteriner hekimlerle, bitkisel ürünlerde de ziraat mühendisleriyle birlikte çalışacağı şekilde denetim ve denetçi sayısı planlaması yapılması gerekir. Sektörün yapısına baktığımızda ‘denetçiler’in yüzde 50-60’ının gıda mühendislerinden oluşması gerekirken bu oran yüzde 20’yi geçmemekte. Ayrıca bugün Avrupa Birliği’nde daha iyi bir gıda eğitiminin nasıl yapılacağı arayışları sürer ve bu amaçla ülkemizdeki mevcut ‘gıda mühendisliği’ eğitimi incelenirken, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nedense ‘Gıda’ konusunda ülkemizde var olan bu değerli birikimi görmezden gelme konusunda ısrar ediyor. Bir diğer sorun alanı ise (aslında yukarıdaki sorunun bir ölçüde kaynağı) var olan ve sürekli yeni açılan gıda mühendisliği bölümleri. İkinci öğretimlerle birlikte toplam 70 civarında gıda mühendisliği programı var. Söz konusu programlara kayıt yaptıran öğrenci sayısı da 3500 kadar. Bu kadar çok program açılmasını hem eğitim kalitesi hem de mezun olduktan sonra yaşanacak istihdam sorunları açısından doğru bulmuyoruz. Sektörün durumu da göz önüne alınarak, yeterli sayıda iyi eğitilmiş mühendisler yetiştirmek politika olarak benimsenmeli” diyor.

KOBİ’lerin muafiyeti
Hülya Yılmaz, “5996 Sayılı Yasanın yürürlüğe girmesiyle küçük işletmeler teknik eleman çalıştırma zorunluluğundan muaf oldu. Böylece zaten pek de gönüllü olmadıkları bilgiye ulaşma kanalları tamamen ortadan kalktı. Oysa gıda sektöründe faaliyet gösteren imalat birimlerinin yüzde 80’inin fazlası küçük ve orta ölçekli işletme yani KOBİ niteliği taşıyan sanayi birimleri... KOBİ’lerin, başta gıda güvenliği gibi mevzuatın öngördüğü koşulları sağlayabilmesi ancak teknik eleman desteği ile mümkün. Bu yüzden KOBİ’ler, esnaf ve sanatkârların bu gerçeği görmeleri ve Bakan Mehdi Eker’e bu konuda verdiğimizi projeye sahip çıkmaları gerekir. Bakanlık tarım danışmanları aracılığıyla tarımsal üretime verdiği desteği gıda sektörüne de vermeli. Yanısıra İstanbul’da Odamızca gerçekleştirilen Bakanlık temsilcilerinin de yer aldığı çalıştayda ortaya çıkan ve o günden bu yana  Bakanlıkça üzerinde çalışıldığını bildiğimiz hijyen tasarımı onayı konusunu kamuoyunun dikkatine sunmak istiyorum. ‘Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik’ bu amaca yönelik olarak değiştirilmeli. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı yerine de Hijyenik Tasarım Onay Belgesi aranmalıdır. Toplumun gıda güvencesini ve güvenli gıdaya erişmesini sağlamak üzere her türlü girişimde bulunmak, çalışma yapmak ve politikalara yön vermek; toplumun bilinçli gıda tüketimi konusunda bilgilendirilmesi ve eğitimi için her türlü çalışmayı yapmak Odamızın amaçları arasında yer alıyor. Bu çerçevede sürekli olarak bilgilendirme faaliyetleri içindeyiz” diye konuşuyor.