YGS SONUÇLARI (2) Eğitim sistemi bu eşitsizliği taşıyabilir mi?

ÖSYM’nin sınav sonuçlarına ilişkin olarak yayımladığı “Okul Türüne Göre Sınav Başarı Sıralaması”, lise düzeyindeki okullarda üçlü bir ayrışmaya işaret ediyor.
SOSYAL BİLİM LİSELERİNİN BAŞARISI
Bu sıralamayı geçen yılki listeyle karşılaştırdığımızda yapmamız gereken ilk saptama, sosyal bilimler liselerinin birinciliği kaptırmamış olmasıdır.
Büyük ölçüde 2003 yılından itibaren Hüseyin Çelik’in Milli Eğitim Bakanlığı döneminde fen liselerine paralel bir anlayışla kurulan bu okulların sayısı bugün 32’ye çıkmış bulunuyor. YGS’de toplam 500 üzerinden 180 ve üstünde puan alan bu okullardaki öğrencilerin oranı yüzde 100’dür.
Diğer çarpıcı bir sonuç, sıralamada geçen yıl 5’inci gelen askeri liselerin bu yıl 2’nciliğe yükselip, fen liselerini 2’ncilikten 3’üncülüğe, Anadolu liselerini de 3’üncülükten 4’üncülüğe itmiş olmasıdır. Askeri liselerde 180 ve üstünde puan alan adayların oranı da sosyal bilim liselerinde olduğu gibi yüzde 100’dür.
Tepedeki bu değişiklik dışında okul türlerinin başarı sıralamasında ciddi bir değişikliğin olduğu söylenemez.
İMAM HATİPLER YERİNDE SAYIYOR
Başarı sıralaması bize liselerimizde üçlü bir yapının artık kökleştiğini gösteriyor. Bu sıralamada en üstteki grupta YGS’de 180 ve üstünde puan alma ölçütü uygulandığında öğrencilerin başarı oranı yüzde 90’ın altına inmeyen ilk 8 okul türü yer alıyor.
Bir alttaki ikinci grupta öğrencilerin başarı oranı 90-75 puan aralığında yer alan 4 okul var. Özel liseler ve düz devlet liseleri de bu grupta.
Ve nihayet üçüncü grupta aynı ölçütte öğrencilerin başarı yüzdesinin 75 ve altına düştüğü okullar bulunuyor. Bu bölümde 11 okul var ve bunların hepsi de güzel sanatlar ya da imam hatipler de dahil olmak üzere meslek lisesi kategorisinde.
Bu çerçevede imam hatip okullarının durumu özellikle ele alınabilir. Geçen yıl sıralamada 15’inci olan, bu yıl da aynı yeri işgal eden bu okullarda 180 ve üstünde puan alan adayların oranı yüzde 72.6 dolayında. Bu oran düz liselerde 79.57 ile biraz daha fazla.
Meslek liselerinde kaygı verici bir yöneliş, geçen yılla kıyaslandığında ortalama başarı performanslarında ciddi gerilemelerin kaydedilmiş olmasıdır. Oysa sıralamanın tepesindeki başarılı lise türlerine baktığımızda, bu okullara giden öğrencilerin zaten yüksek olan başarı puanlarını daha da yukarı çektiklerini görüyoruz.
BÖLGESEL EŞİTSİZLİK ÜZÜCÜ BOYUTLARDA
Anadolu liseleri, sosyal liseler, fen liseleri gibi türlerde pekâlâ tatmin edici bir başarı çizgisi yakalayabilen devletin, düz liseler söz konusu olduğunda başarı grafiğini bu kadar aşağı düşürebilmiş olması, Türkiye’deki eğitim sisteminin en can alıcı sorunlarından biridir.
Bir diğer üzücü tablo, YGS’de güneydoğu ve doğu illeri ile bu bölgelerin batısında kalan iller arasında vahim boyutlarda bir eşitsizliğin yaşanmasıdır. Sınavda en başarısız iller Van, Şırnak, Hakkâri’dir. Buna karşılık Burdur, Karabük, Aydın, Kırşehir, Kilis, Kayseri gibi en büyükler arasında yer almayan Anadolu’nun mütevazı ölçekteki illeri yüksek performanslarıyla dikkat çekiyor. Ankara da listede 2’ncidir.
Neresinden bakılırsa bakılsın, lise düzeyindeki eğitim sisteminin 4+4+4 yasasında ön plana gelen din eğitimi gibi önceliklerin de üstüne çıkan çok ciddi bir reforma ihtiyaç duyduğu aşikârdır. Ayrıca, yerleştirme sınavının kendisi de bu ihtiyacın dışında değildir. Bunu ayrıca ele almamız gerekecek.

Okul türüne göre sınav başarı sıralaması: 1. Sosyal Bilimler Liseleri, 2. Askeri Liseler, 3. Fen Liseleri, 4. Anadolu Liseleri, 5. Özel Fen Liseleri, 6. Öğretmen Liseleri, 7. Polis Kolejleri, 8. Yabancı Dille Eğitim Yapan Özel Liseler, 9. Yabancı Dil Ağırlıklı Liseler, 10. Astsubay Hazırlık Okulları, 11. Sağlık Meslek Liseleri, 12. Özel Liseler, 13. (Düz) Liseler, 14. Güzel Sanatlar Liseleri, 15. İmam Hatip Liseleri, 16. Teknik Liseler, 17. Sekreterlik Meslek Liseleri, 18. Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, 19. Spor Liseleri, 20. Kız Meslek Liseleri, 21. Özel Akşam Liseleri, 22. Ticaret Meslek Liseleri, 23. Endüstri Meslek Liseleri, 24. Akşam Liseleri.