Türkiye 2023

Dünyanın 10. büyük ekonomisi olmak, 500 milyar dolar ihracat yapmak... 2 trilyon dolar milli gelir, yani Kanada’yı, Kore’yi geçip İspanya’yı yakalamak... Enerji tüketimimizin yüzde 30’unu yenilenebilir kaynaklardan sağlamak... Okullaşmayı temel ve ortaöğretimde yüzde 100’e, örgün yükseköğretimde yüzde 70’e, açıköğretimle birlikte yüzde 85’e çıkarmak...

Fakat eğitimci Ziya Selçuk diyor ki:

“19. yüzyılın okul sistemiyle ve 20. yüzyılın öğretmen tipiyle 21. yüzyılın istediği donanımdaki insan gücünü zor yetiştirirsiniz.”

Ziya Selçuk’a göre, meslek liseleri için öngörülen yüzde 65 hedefi geçmişteki sanayi çağı ile ilgilidir, bilgi çağında geçerli değildir. Zamanımızdaki ara insan gücünün gerektirdiği bilgiler 40 günde öğrenilebiliyor. O halde:

“Temel eğitimin çağımızdaki birinci amacı çocuğun kafasını klasik bilgilerle doldurmak değil, zekâsını, yaratıcılığını ve sosyalleşmesini geliştirmek olmalıdır.”

Vizyon ne demek?

Kalkınma Bakanlığı dün İstanbul’da 20 uzmanın katıldığı “Akil Adamlar Toplantısı” düzenledi. Ben moderatörlük yaptım. Konu, 2014-2023 yıllarını kapsayan “Onuncu Kalkınma Planı”na ilişkin perspektifler...

Müsteşar Kemal Madenoğlu, açış konuşmasında 1960’larda planlamanın iç piyasaya dönük ve devletçilik anlayışıyla çalıştığını, halbuki çağımızda küresel rekabetin öne geçtiğini, Araştırma-Geliştirme ve yaratıcılık gibi faktörlerin önem kazandığını, toplantının bu yönde vizyon oluşturmak için düzenlendiğini anlattı.

‘Vizyon’ ne demek? Prof. Ercan Uygur’un verdiği bir örnek:

“1960’larda bizde Anadol otomobili üretimi için DPT, Türkiye’nin yılda 20 bin otomobil tüketeceğini öngörerek ona göre üretim izni vermişti. Halbuki aynı yıllarda Güney Kore Hyundai otomobil fabrikasını kurarken yılda 200 bin üretimi esas aldı. Biz iç piyasaya göre düşünmüştük, Koreliler ise ihracat öncelikli ve dünya pazarlarına göre üretim kapasitesi belirlemişti. Netice ortada...”

Bütün konuşmacıların ortak görüşü: 2014-2023 Kalkınma Planı küresel vizyonla hazırlanmalı.

Hangi sektörler

İshak Alaton:

“500 milyar dolar ihracat mümkün. Fakat bu daha çok fındık fıstık üretim satarak olmaz. Katma değeri yüksek ürünler yaparak satacaksınız.”

Dünyada gelecek kırk yılda tarım yatırımları yüzde 50, enerji yatırımları yüzde 90-100, sağlık yatırımları yüzde 1800 artacakmış! Böyle gelişen sektörleri tespit ederek bizim de onlara yönelmemiz lazım.

Tabii konuşmacılar hep nanoteknolojiye geçmenin önemini vurguladılar.

Halis Akdemir’in verdiği örnek: Kakao Afrika’da üretilir ama en iyi çikolata üreticileri İsviçre ve Belçika, şimdi biz de buna katılıyoruz. Demek ki, “bir ürünü işlemek, ham üretimden kârlıdır”.

Nüfus hareketleri

Yılmaz Argüden çevremizdeki ülkelerden Avrupa, Ukrayna ve Rusya’da nüfusun yaşlandığını ve azalmakta olduğunu belirtti. Türkiye’nin nüfus avantajı var ama ‘genç işsizlik’ sorunu ciddi riskler doğurabilir.

Tosun Terzioğlu, kuzey komşularımızda nüfus azalırken güney komşularımızda nüfus patlaması yaşandığına dikkat çekti. Türkiye 2023 hedeflerine ancak “bilgi üretimi” ile ulaşabilir diye vurguladı:

“Türkiye’nin hataları da ciddi başarıları da var. Şimdilik başkalarının bilgisini alarak üretim yapıp ihraç ediyoruz. Kendi bilgimizle üretim yapmadan küresel rekabet gücümüzü geliştiremeyiz.”

Prof. Vedat Bilgin, nüfus yapımızın değiştiğini anlattı: ‘Komüniter’ (cemaat) tipi toplumdan bireyin öne çıktığı, girişimci orta sınıfın gelişmekte olduğu bir topluma geçiyoruz. Bilgin, 1923 hedefleri için ekonomik araçlardan başka “entelektüel enerji”nin de önemli olduğunu vurguladı.

Geleceğimiz nelere bağlı, biz nelerin kavgasını yapıyoruz, düşünelim!