32 yıldır ölmeyen efsane
Güncelleme Tarihi:
Kasetçalar Walkman, 1979 yılında satışa sunuldu; ancak bugün bile kullanıcılardan ilgi görmeye devam ediyor. Ancak kullanıcıların büyük bir yanılgısı var: Walkman'in sadece kasetçalarlardan ibaret olduğu... Oysa gelişen teknoloji ve beraberinde gelen MP3 ve MP4 teknolojileri ile Walkman de kendini yeniledi ve Sony'i Türkiye'de bir numaraya taşıdı. Sony Eurasia Walkman Ürün Müdürü Deniz Soğuk ile geçmişten bugüne Walkman'i ve dijital müziğin geleceğini konuştuk.
seozturk@hurriyet.com.tr
- Sony, ilk Walkman'i ne zaman kullanıcılara sundu?
İlk Walkman kasetçalar modeliyle 1979 yılında piyasaya çıktı. Elbette bugüne kadar Walkman birçok evrimden geçti. Örneğin 1984 yılında CD çalar Walkman karşımıza çıktı ve kasetçalardan sonra kullanıcılar CD çalar cihazlarla tanışmaya başladı. Aradan geçen 25 yılın ardından ise MP3 formatında, kendi hafızası olan Walkman tanıtıldı.
- Walkman ismi nasıl ortaya çıktı?
1979 yılında, yani ilk çıktığında Walkman’e bir isim verilmiyor. Bu aletin özellikle çıkmasına destek olan kişi de Sony’nin Yönetim Kurulu Başkanı Akio Morita oldu. Yurtdışına seyahatlerde bulunan Morita, portatif yani taşınabilir bir müzik çalar fikrini ortaya atan ilk isimdi aslında. 1979’da ürünün satışa sunulmasından sonra farklı ülkelerde farklı isimlerle lansmanı yapılmaya başladı. Japonya’da Walkman adıyla kullanıcılarla buluşurken, diğer ülkelerde ise “Pressman”, “Watchman”, “Scoopman”, “Discman” ve “Talkman” gibi isimlerle ortaya çıktı. Morita, ürünün Japonya’daki ismini değiştirmek istese de, araştırma yapıldığında Japonya’da bu ismin değiştirilmesinin şirketi ciddi bir finansman problemine götürebileceği anlaşılıyor. Bu nedenle Walkman isminde mutabık kalınıyor ve Walkman ismi tüm dünyaya yayılıyor.
- Sony, aylar önce Japonya'da Walkman üretimini durdurdu. Durdurma kararı neden sadece Japonya'da uygulandı?
Bu aslında en çok hangi formatın ilgi gördüğüyle ilgili bir durum. Günümüzde yoğun olarak MP3/MP4 formatı kullanıldığından ve artık kaset üretilmediğinden Japonya’da böyle bir karar verildi ve üretim durduruldu. Ancak Japonya dışındaki ülkelerde hala üretimi yapılıyor. Elbette Türkiye’de kasetçaları uzun zamandır satmıyoruz; MP3/MP4 formatını destekleyen ürünleri kullanıcılara ulaştırıyoruz.
- Yakın gelecekte Sony’nin dünya çapında kasetçalar Walkman’lerin üretimini durdurması söz konusu olabilir mi?
Bu konuda bizimle paylaşılan bir şey yok yok şu an için. Zira dünyada halen gelişmekte olan ülkeler var ve bu ülkelerde bu cihazlar ilgi görebiliyor. Diğer yandan insanların kaset arşivleri de var ve bu çalarlar olmadan kasetlerini dinleme olanakları yok. Bu sebeple kasetçalar Walkman’lerin dünya çapında üretiminin durdurulması şu aşama mümkün görünmüyor.
- Sony'nin 2010 yılı için dünya genelinde Walkman satışı ne durumda? iPod ve türevi cihazlara karşı Walkman sektörün neresinde?
Cirosal bazda baktığımızda Türkiye’de Pazar lideriyiz. Ancak yurtdışında durum biraz farklı. Örneğin Apple’ın bu alandaki ürünleri yurtdışında daha popüler olduğu biliniyor. Japonya’da ise bir yıl Sony birinci olurken, diğer yıl Apple öne geçebiliyor. Ama Türkiye’de 3 yıldır bir numarayız. Hatta 3 yıllık bu başarı sebebiyle Sony’nin Japonya üssü bile Türkiye pazarını mercek altına aldı.
- Sony’nin Türkiye’de 3 yıldır bu başarıyı sürdürmesinin nedeni nedir?
Çünkü pazarı sürekli analiz ediyoruz, müşteri ihtiyaçlarına göre ürün getirmeye çalışıyoruz. Kullanıcılar hem teknoloji istiyor hem de uygun fiyata bu teknolojiye sahip olmak… Yani bir bakıma Mercedes’i Ford fiyatına veriyoruz ve müşteriler de bu duruma kayıtsız kalmıyor. MP3 ile başlayıp MP4 teknolojisini kullanan ürünlerimiz var. Ancak özelliklerin artmasıyla birlikte MP4 ürünlerinin fiyatı haliyle biraz daha yüksek olabiliyor. Mesela bazı ürünlerimiz 3 dakikada şarj olup 90 dakika boyunca kullanılabiliyor. “Hızlı şarj” özelliği sayesinde cihazın pili bitmiş olsa dahi, kullanıcı 3 dakika içinde cihazı şarj edip belirttiğimiz sürede cihazı kullanabiliyor. Bu arada Türkiye dışında Sony’nin üç yıl boyunca bu alanda birinci olabildiği başka ülke yok. Bu anlamda Türkiye’nin Sony için önemi de daha fazla oluyor.
- iPod ve diğer cihazların Çin işi birebir kopyaları çok ucuza temin edilebiliyor. Sony, kopya cihaz sorununu yaşıyor mu?
Kesinlikle. Walkman’in de birebir kopyalarına rastlamak maalesef mümkün. Cirosal ve adetsel anlamda “noname” dediğimiz bu kopya ürünler neredeyse toplamda pazarın yüzde 30’unu oluşturuyor. Müşteri kalite arıyor, ama bir kısım müşteri ise fiyatı öne koyuyor ve bu tür markaları tercih edebiliyor. Ama elbette güvenilir marka almanın da bazı avantajları var. Mesela satış sonrası güvence veriyor, ürün kullanan müşteriye destek oluyoruz. Üründen yana şikayeti olan kullanıcılara yardımcı olmaya çalışıyoruz. Kopya ürünler maalesef bu ürünlere karşı algıyı da ciddi oranda aşağıya çekiyor. Bu sebeple daha az insan bu alana yatırım yapıyor ve iyi bir ürün normal fiyatında müşteriye pahalı gelebiliyor.
- "Dijital müzik Walkman'i öldürdü" şeklinde bir düşünce var. Bu konuda ne düşünüyor sunuz?
İnsanlar Walkman’i kasetçalar olarak düşündüğü için orada bir algı sorunu yaşıyoruz. Kasetin öldüğü doğru tabii ki; ancak biz Walkman olarak ölmedik, sadece bugüne adapte olduk. Walkman çok güçlü bir marka ve maalesef bu da algı problemi gibi ciddi handikapları beraberinde getiriyor. Biz Pazar lideriyiz dediğimizde “hala Walkman var mı” sorusuyla yer yer karşılaşıyoruz.
- Bu algı yanılgısı sadece Türkiye’de mi, yoksa dünya çapında da yaşanıyor mu?
Birçok ülkede bu algı daha az; çünkü Sony Ericsson ile Walkman markası daha öne çıkarılmış. Türkiye’de bu anlamda konumlandırma henüz tam anlamıyla oturmuş değil. Reklamlarla bu algıyı değiştirmeye çalışıyoruz. İnsanların değişimi görebilmesi için Walkman’in yanında bazen Sony MP3/MP4 çalar vurgusu da yapıyoruz.
- MP3 ve MP4'lerin ardından kullanıcıları yeni bir teknoloji bekliyor mu?
MP3 ve MP4 formatı daha uzun yıllar devam edecek gibi görünüyor. Ancak bu aletlere ekstra özellikler ekleniyor. Şöyle ki, örneğin bazı ürünlerimizde “Noise Cancelling” özelliği bulunuyor. Bu özellik, kulaklığınızı taktığınızda ve müziği başlattığınızda dışarıdaki sesleri belirli bir oranda kesiyor. Trende veya otobüste giden bir kullanıcı, sesi artırmak yerine bu özelliği kullanarak dış ses problemini “kısmen” ortadan kaldırabiliyor. Yeni ürünlerimizde OLED ekranları kullanıyoruz ve internet bağlantısı olan cihazları kullanıcılarla buluşturmaya çalışıyoruz. Bu sayede insanların pasif bir dinleyici olmasının ötesinde, internete girerek dilediği şarkıyı dinleyebilmesine imkan veriyoruz.
- MP4 cihazlara kullanıcılar ilgi gösteriyor mu?
Yurtdışında MP4 pazarı MP3’e göre daha büyük. Türkiye’de de pazarın bu şekilde değişeceğine inanıyoruz; ancak şu an MP3 ürünler MP4 modellere göre daha fazla satıyor. Bunun iki sebebi var aslında. İlki MP4 cihazların fiyatının MP3 modellere göre daha yüksek olması. İkinci sebep ise kullanıcılar MP4 cihazı alırken, MP4 çalar olmasının ötesinde menülerde daha kolay bir şekilde gezebilmek ve aradıkları şarkıları kolay bulabilmek için bu ürünü tercih edebiliyor.