Tarihimizle yüzleşme alıştırmaları

Bir polisiye merakı ile... Önce "Efendi 2"yi okudum. Magazinle karışık ihbar kitaplarını hiç sevmem; müzevvir skandal kitaplarını da... İtiraf etmem gerekirse, "Efendi"yi bu türden bir kitap sanmıştım. Kitap çevresinde kopartılan yaygaradan dolayı. Okuduğum iki kitap da böyle değil. Çok ciddi araştırmalara dayalı ciddi kitaplar. Bir tür siyasal tarih.

İÇLERİ YAHUDİ DIŞLARI MÜSLÜMAN

Sabataycılar yani Sabatay Levi’nin (1626-1625) mümin ve müritleri. Sabbatay Levi’yi mesih (mehdi) olarak kabul eden Yahudiler. 1492’de İspanya hükümdarları İzabella ve Ferdinando tarafından kovulan ve Osmanlı’ya iltica eden Yahudilerin yoldan çıkıp Sabbatay Levi’yi yeni peygamber kabul edenleri.

Yaptıkları hesaplara göre Yahudiler 1648 ve Hıristiyanlar 1666 yılında Mesih’in gelmesini beklemekteydiler. Yahudi Hahamı Sabbatay Levi bu beklentileri değerlendirdi ve kendisinin beklenen Mesih olduğunu ileri sürdü.

Dünyayı 38 parçaya ayırdı ve her bölgenin başına bir çömezini geçirdi. Dünyanın dört bir yanından Hıristiyanlar ve Yahudiler akın akın onu görmeye geliyorlardı. Osmanlı 18 yıl durumu idare etti. Sonunda kafası bozulup tutuklattı. Ve sorunu Osmanlıvari çözdü: Sabbatay Levi canını kurtarmak için Müslüman olup Mehmet Aziz adını aldı. Padişah kendisine sarayda önemli bir görev verdi.

Sabbatay Levi’nin ardından müritleri de Müslüman oldular, adlarını değiştirdiler.

Bu nedenle Sabataycılara Dönme, Selanik Dönmesi denir. İçlerinin Yahudi, dışlarının Müslüman olduğu kabul edilir.

Sabataycılar doğal olarak gizlemişlerdir kendilerini. Osmanlı ve Cumhuriyet toplumuna uyum sağlamışlardır, ama asimile oldukları söylenemez. Son zamanlara kadar kendi içlerinde evlenmişler, törelerini korumuşlardır.

Anadolu tarihini bildiğim için ben böyle gizli tarihlerin tuzağına düşmem. Soner Yalçın’ın kitabını bana okutan bir başka meraktı, politik meraktı. "Efendi"nin Adnan Menderes ve Demokrat Parti bölümü ile politik merakımın ödüllendirildiğini de düşünüyorum.

Sağcılar ve İslamcılar, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Sabatayistler tarafından kurulduğunu söylerler. Yermek için. Makbul bir hareket olmadığını kanıtlamak için. Doğrudur, İttihat ve Terakki’nin içinde, Hareket Ordusu’nun içinde, İkinci Meşrutiyet hareketinin içinde birçok Sabataycı ve Yahudi vardı. Osmanlı vatandaşı olarak.

İslamcılar, sağcılar ve eski milliyetçiler, Cumhuriyet’te de ilerleme, özgürleşme, demokratlaşma hareketi içinde "Aydın" kimlikleriyle yer aldıkları için Sabataycıları sevmemişlerdir.

SABATAYCI ŞEHYLERİN MÜRİTLERİ

Soner Yalçın, Sabataycı düşmanı İslamcı, sağcı ve milliyetçileri susturan, susturacak bir kitap yazdı: "Beyaz Müslümanların Büyük Sırrı". Büyük Sır: Müslüman olmuş Sabataycıların büyük bir bölümü, başta Mevlevilik, Bektaşilik ve Melamilik gibi bazı tasavvufi tekkelere, dergahlara, tarikatlara girmişler ve buralarda yeni bir kültür yaratmışlardır. Aralarında şeyh mertebesine çıkmış olanları da vardır ve muhafazakár cephenin bazı idolleri bu Sabataycı şeyhlerin müritleridir. Buyurun cenaze namazına!