Siz hiç 20 milyon yaşındaki bir ağaca dokundunuz mu

Midilli’nin batı kıyısında volkanik kayaçlar Ege’nin mavi sularıyla buluşur. Dalgaların sabırla aşındırdığı bu kıyılarda uzak geçmişin izlerini taşıyan taşlaşmış ağaçlar zamanla gün yüzüne çıkmış. Hâlâ dik duran ağaçların ihtişamı, canlı renkleri ve volkanik manzaradaki vahşi güzelliğin tarifi mümkün değil.
Taşlaşmış Orman, Sigri, Andissa ve Eressos köylerini kapsıyor. Burada taşlaşmış ağaç gövdelerinin yanı sıra, mükemmel korunmuş kök, meyve, yaprak ve tohum fosilleri de görülebilir. Saha 1985’ten bu yana koruma alanı. Sigri köyündeki Fosil Orman Doğa Tarihi Müzesi ise 1994’te kurulmuş. Sigri, ada merkezine 92 kilometre uzaklıkta. Bol virajlı bir yoldan iki saatte ulaşılabiliyor. Bölgede ayrıca Sigri, Plaka ve küçük bir adacık olan Nissiopi’nin açık hava parkları ziyaret edilebilir.

YANMADAN VOLKAN KÜLÜNE GÖMÜLDÜLER

Peki bu ağaç fosilleri nasıl oluşmuş? Taşlaşmış Orman üzerine doktora yapan Erdal Gümüş’ün verdiği bilgilere göre, araştırmalar günümüzden 20 milyon yıl önce, Kuzey Ege’de yoğun bir volkanik faaliyet yaşandığını gösteriyor. Midilli merkezindeki bir dizi volkanik patlamadan kaynaklanan kül ve çamur seli ansızın ormanı kapladı. Ağaçlar öyle hızlı gömüldü ki küle dönüşmedi.
Yazın kavurucu sıcağında Taşlaşmış Orman’ı gezmek zor. İlkbahar ve sonbahar ideal mevsimler. Midilli Fosil Ormanı Doğa Tarihi Müzesi Müdürü Profesör Nikos Zouros, Taşlaşmış Orman’ı gezeceklere önce müzeye uğramalarını tavsiye ediyor. “Türk misafirlerimiz müzede Ege bölgesinin, denizin oluşumunu görsün, bilgilensin. Daha sonra fosil ağaçların ihtişamını daha iyi kavrayacaklar” diyor.
Aynı zamanda Avrupa Jeoparklar Ağı Dönem Başkanlığı’nı yürüten Zouros’a göre, Taşlaşmış Orman’ın başlıca özelliği sadece ağaçlardan oluşmaması. “Burada fosilleşmiş topyekün bir ekosistem var. Çevresindeki bitkiler, hayvanlar ve diğer canlılarla birlikte... Hatta geçmişin iklimine dair olgular bulunuyor.”

YERYÜZÜNDEKİ İLK TEK HÜCRELİ CANLILAR

Adadaki taşlaşmış orman alanı 15 bin hektar, 50 hektarı parka dönüştürülmüş. Akademisyen Erdal Gümüş, ormandan elde edilen veriler doğrultusunda, geçmişte Ege ikliminin çok daha ılıman olduğunu söylüyor: “Canlı türleri de çok daha zengindi. Bu zenginliği müzede görebilirsiniz. Taşlaşmış Orman salonunda 3,5 milyar yıl önce ortaya çıkan ilk tek hücreli canlılardan, diğer gelişmiş formlara kadar yerkürede bitkisel yaşamın evrimini temsil eden karakteristik fosiller sergileniyor.”
Fosiller arasında teşhis edilmiş farklı bitki türleri 40’a yakın. Tarçın, palmiye, ıhlamur, kayın, meşe, ceviz, kızılağaç, çınar, gürgen, porsuk, sekoya bunlar arasında. Gavathas-Eressos köyleri civarında bulunan 20 milyon yıllık Dinoter’e (Fil, mamut ve mastodanlarla akraba, soyu tükenmiş bir canlı) ait alt çene fosili de müze koleksiyonunda.

ÖDÜLLÜ JEOPARK

Fosil Orman Doğa Tarihi Müzesi, Avrupa Jeoparklar Ağı’nın kurucu üyelerinden. 2004’te UNESCO Global Jeoparklar Ağı’na kabul edildi. 2009’da Avrupa Komisyonu ve Yunanistan Turizm Bakanlığı’nca Avrupalı Seçkin Destinasyonlar (EDEN) ödülüne layık görüldü.

NASIL GİDİLİR

TURYOL, çarşamba, perşembe, cuma, cumartesi günleri, Jale Tur ise çarşamba, perşembe, cumartesi günleri Ayvalık’tan Midilli’ye karşılıklı sefer düzenliyor. Adadaki Mitilene Tours ise TURYOL’la bağlantılı ada turları yapıyor. (mitilenetours.gr/tr) Taşlaşmış Orman ve müze hakkında internetten bilgi alabilirsiniz: www.petrifiedforest.gr, www.lesvosmuseum.gr.