Türkiye ve Rusya garantörlüğünde Suriye’de ateşkes

RUSYA Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye’de rejim ordusuyla muhalif gruplar arasında ateşkese varıldığını açıkladı. Moskova’da Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Savunma Bakanı Sergey Şoygu’dan Suriye’deki son gelişmelerle ilgili bilgi aldıktan sonra Putin ateşkesi açıkladı ve şu bilgileri verdi:

ÜÇ AŞAMALI ANLAŞMA

Putin, “Suriye yönetimiyle muhalifler arasında ülke çapında ateşkes ilan edilmesini öngören anlaşma sağlandı. Aslında yapılan anlaşma üç belgeden oluşuyor. İlkinde Şam yönetimiyle silahlı muhalefet ateşkes ilanı konusunda anlaştı. İkinci belge militanların silahsızlanması ve ateşkes denetiminin sağlanması mekanizmasını tarif ediyor. Nihai üçüncü belge ise tarafların barış görüşmeleri için masaya oturmaya hazır olduklarını deklare ediyor. Böylece ateşkesin yanı sıra Astana sürecinin başlaması için gerekli şartlar sağlanmış oluyor” dedi.

RUSYA ASKER ÇEKEBİLİR

Rus tarafı ayrıca Suriye’de sağlanan bu gelişmenin yaklaşık bir hafta önce Moskova’da bir araya gelen Rusya-Türkiye-İran dışişleri bakanları zirvesinde alınan kararlar doğrultusunda gerçekleştiğini vurguladı. Öte yandan Putin, Rusya Savunma Bakanlığı’nın önerisi üzerine Suriye’deki Rus askeri varlığının azaltılmasını kabul ettiğini söyledi. Rusya’nın terörle mücadele faaliyetlerine mutlaka devam edeceğinin de altını çizen Putin, “Suriye hükümetine terörle mücadele desteği vermeyi sürdüreceğiz. Tartus ve Hmeymim’deki Rus askeri üslerinin geliştirilmesi konusundaki anlaşmalara da bağlı kalacağız” dedi.

‘TÜRKİYE VE RUSYA GARANTÖR’

Dışişleri Bakanlığı da Suriye’de çatışan taraflar arasında ülke genelinde gece saat 00.00 itibariyle ateşkese gidilmesi hususunda bir mutabakata varıldığını duyurdu.  Ateşkesin memnuniyetle karşılandığı ifade edilen açıklamada Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından terör örgütü kabul edilen grupların bu mutabakatın dışında olduğu ve düzenlemeye Türkiye ve Rusya’nın garantör sıfatıyla destek verdiği vurgulandı.

ÇATIŞMALAR DURACAK

Tarafların, düzenlemeyle hava saldırıları dahil silahlı saldırıları durdurmayı, kontrolleri altındaki bölgeleri birbirleri aleyhine genişletmemeyi taahhüt ettiğinin altının çizildiği açıklamada, şunlar kaydedildi: “Bu ateşkese tüm tarafların riayet etmesi önem taşımaktadır. Türkiye ve Rusya çatışmasızlık durumuna güçlü destek vermekte olup bunun takibini de birlikte yapacaklardır. Sahadaki gruplar üzerinde nüfuzu olan ülkelerin de ateşkesin idamesi yolunda gerekli desteği sağlaması kuşkusuz büyük önem taşımaktadır.”

Suriye ordusu ise geceyarısı itibariyle ateşkese uyacağını açıkladı. SANA ajansının yayınladığı açıklamada, anlaşmanın Suriye ordusunun elde ettiği başarılar sonrasına denk geldiğine işaret edildi. Bu ifadeyle Halep’in geri alınmasını kastedildiği belirtildi.

3 SORUYLA MUTABAKAT

1-Ateşkese hangi muhalif gruplar katıldı?

 Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Suriyeli taraflar arasında imzalanan ateşkes anlaşmasına 60 binden fazla militanın olduğu 7 muhalif grubun imzaladığını söyledi. Muhalif grupların isimleri şöyle:

Feylak eş Şam: İdlib, Humus ve Hama’da faaliyet gösteriyor, 4 bin militanı var. Özgür Suriye Ordusu’nda (ÖSO) yer alıyor.

Ahrar’uş Şam: Şam, Deraa, İdlib, Lazkiye, Hama ve Humus’ta 16 binlik bir güç. 

Ceyşul İslam (İslam Ordusu) : Şam, Deraa, Deyr ez-Zor, Lazkiye, Hama ve Humus’ta faal. 12 bin militanı var.

Suvar el Şam: İdlib ve Lazkiye’de faaliyet gösteriyor, 2.5 bin militanı var. (ÖSO)

Ceyşul Mücahidin: İdlib ve Hama’da faaliyet gösteriyor, 8 bin militanı var. (ÖSO)

Ceyş İdlib: İdlib’de faaliyet gösteriyor, en az 6 bin militanı var.  (ÖSO)

Cebhe eş Samiye (Şamiye Cephesi): İdlib ve Şam’da faaliyet gösteriyor, yaklaşık 3 bin militanı var. (ÖSO)

2-Ateşkese kimler dahil değil?

Suriye ordusunun açıklamasına göre ateşkes anlaşması, DEAŞ, Şam’ın Fethi Cephesi (eski adıyla El Nusra) ve bu örgütlerle bağlantılı tüm grupları dışlıyor. Türk Dışişleri Bakanlığının açıklamasında ise “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından terör örgütü olarak kabul edilen gruplar bu mutabakatın dışındadır” denildi. DEAŞ ve Nusra BMGK’nın terör örgütü listesinde. DEAŞ, Suriye’de El Bab’da TSK destekli Özgür Suriye Ordusu güçleriyle, Palmira’da Suriye ordusuyla, Rakka civarında ise YPG ile savaşıyor. Ateşkesten dışlanan El Nusra ise Türkiye sınırındaki İdlib kentini kısmen kontrol altında tutuyor. Yaklaşık 15 bin militanı olduğu tahmin edilen örgüt, DEAŞ’tan sonra Suriye’deki en büyük silahlı grup.

3-Şam’ın Doğu Guta bölgesi dahil mi?

BBC’ye göre anlaşma Suriye ordusunun ilerlemeye çalıştığı, Suudi Arabistan’ın desteklediği silahlı muhalif grup İslam Ordusu’nun kontrolündeki Şam’ın Doğu Guta bölgesini de kapsıyor. Esad yönetimine yakın Al Masdar sitesi, Suriye ordusunun dün sabah Doğu Guta’da İslam Ordusu grubuna karşı önemli kazanımlar elde ettiğini bildirmişti. Ahrar’uş Şam’ın siyasi kanat lideri Münir El Sayal önceki gün yaptığı açıklamada, Rusya’nın Suriye’nin tamamında öngörülen ateşkesin Doğu Guta bölgesini kapsamasını istemediğini, ancak bunu kabul etmeyeceklerini belirtmişti.

AHRAR’UŞ ŞAM: İMZALAMADIK

Suriye’de Türkiye ve Rusya’nın inisiyatifiyle varılan ateşkese dahil olduğu iddia edilen en büyük silahlı muhalif grup olan Ahrar’uş Şam ateşkes metnini imzalamadıklarını bildirdi. Örgütün sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, “Ahrar’uş Şam’ın anlaşma ve ilgili müzakere süreciyle ilgili çekinceleri var. Bu nedenle anlaşmayı imzalamadı. Daha sonra çekincelerimizi açıklayacağız” denildi.

Özgür Suriye Ordusu adına yapılan açıklamada ise ateşkesin hiçbir grubu dışarda bırakmadığı ve Suriye’nin geleceğinde Devlet Başkanı Beşar Esad’ın sözünün geçmediği kaydedildi.

ERDOĞAN: TARİHİ FIRSAT HEBA EDİLMEMELİ

CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan, Suriye’de varılan ateşkesle ilgili, “Suriye’de akan kanın durması, ihtilafın siyasi çözümle sona erdirilmesi fırsatıyla şu anda karşı karşıyayız. Bu fırsatı asla kaybetmemek gerekiyor. Bu tarihi imkan, açılan bu fırsat penceresi heba edilmemelidir” dedi. Erdoğan, Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Taçi ile başbaşa ve heyetlerarası görüşmelerinin ardından düzenlediği basın toplantısında Suriye’deki ateşkesle ilgili gazetecilerin sorularına şu yanıtı verdi:

PUTİN’LE GÖRÜŞTÜ

“Bir süredir Suriyeli muhalifler ve Rusya Federasyonu temsilcileri ülkemizin bu gayretleriyle Ankara’da görüşmeler yapıyorlar. Bu görüşmeler an be an sürekli devam etti sürekli ben de bilgiler edindim. Bu görüşmeler neticesinde rejimle muhalefet arasında bir mutabakata varıldı. Mutabakata göre inşallah bu gece yarısından (dün gece) itibaren 24 itibariyle diyeyim Suriye genelinde ateşkes ilan ettiler. Ve taraflar hava bombardımanı dâhil silahlı saldırıları durdurmayı, kontrolleri altındaki bölgeleri birbirleri aleyhine genişletmemeyi taahhüt ettiler. BMGK tarafından terör örgütü olarak kabul edilen gruplar tabi ki bu ateşkesin dışında tutuluyor. Yani ifade ettiğiniz örgütler (PYD-YPG) buna dâhil değil. Bu tarihi imkân, açılan bu fırsat penceresi heba edilmemelidir”  Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile dün telefon görüşmesi yaptıklarını da belirterek, bu ateşkes sürecindeki çabalarından ötürü Rus lidere teşekkür etti.

ANKARA-MOSKOVA KIRMIZI HAT

- Rus Savunma Bakanı Şoygu, “Savunma Bakanlığı, ateşkes anlaşmasının tüm koşullarının uygulanmasının ve anlaşmalarının denetiminin garantörü olan Türk tarafı ile işbirliğinin desteklenmesi amacıyla bugün itibarıyla kırmızı hat kurdu” dedi.

- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya, Türkiye ve İran arasında Moskova’da 20 Aralık’ta imzalanan Suriye’de barış konulu ortak bildiriyi BM Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) sunacaklarını da ifade etti. Lavrov, bu sürece Mısır’ı da davet edeceklerini, ayrıca, Suudi Arabistan, Katar ve Ürdün’ün de dahil olabileceğini söyledi. Lavrov, ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın ocak ayında koltuğa oturmasının ardından ABD hükümetinin de üç ülkenin imzaladığı bildirinin doğrultusundaki sürece katılmasından memnuniyet duyacaklarını sözlerine ekledi.

RUS MİLLETVEKİLİ: ESAD ANLAŞMADAN UMUTLU

SURİYE Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Rusya ve Türkiye’nin inisiyatifiyle kabul edilen ateşkesle birlikte, 5 yıldır iç savaşın devam ettiği ülkede istikrarın sağlanması için ilk kez umutlu olduğunu söylediği bildirildi. Esad’ın Şam’da kabul ettiği Rus milletvekillerinden Konstantin Kosaçev Tass ajansına yaptığı açıklamada, “Beşar Esad ilk kez, Halep’in özgürleştirilmesi ve 30 Aralık’tan itibaren çatışmaların durdurulmasına dair Rusya-Türkiye anlaşmasının ülkenin istikrara kavuşması ve buna müteakip anayasal reform süreci ile yeni iktidar kurumları oluşturulması için umut veren ve kalıcı bir zemin oluşturduğuna inanıyor” dedi.

TÜRKİYE’YE GÜVENMİYORUZ

Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim ise ateşkes anlaşmasıyla ilgili yaptığı açıklamada “Terörle mücadele aralıksız ve amansız bir şekilde sürecek” dedi. Resmi SANA ajansında yer alan haberde, “Muallim Türkiye’ye güvenmediği bir kez daha vurguladı. Muallim imzalanan belgelerin hiç birinde Türkiye’nin adının geçmediğine de dikkat çekti” ifadesine yer verildi. 

ATEŞKES YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

Türkiye ve Rusya Federasyonu'nun garantör sıfatıyla destek verdiği, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından terör örgütü olarak kabul edilen grupların kapsam dışı bırakıldığı ateşkesin uygulama süreci yerel saatle 00.00'da (TSİ 01.00) başladı.