Afganistan 2013: Connection Terminated

NATO’nun Brüksel’deki karargâhında bulunan LUNS Konferans Salonu’nda 3 Aralık’ta toplanan bir grup yabancı gazeteci, Afganistan’daki NATO Eğitim Misyonu’nun iki numaralı komutanı olan Tümgeneral Jim Ferron ile video-konferansa katılıyor.

Brüksel’e 5400 km. uzaklıktaki Kabil’de, yanında Afgan ordusunun sözcüsüyle kamera karşısında oturan Kanadalı tümgeneralin dev ekrana canlı bağlantıyla aktarılan görüntüsü ara sıra karlanıyor.

Ferron, “Afganistan’daki NATO misyonunun geleceği konusunda bir şey söyleyemem. 2014’te oluşacak risk durumunu öngöremiyoruz. Şu anda eğitime odaklandık” derken görüntü donuyor, ses kesiliyor.

“Connection Terminated” (Bağlantı Kesildi) yazısı ekranda, Ferron’un artık donan görüntüsünün tam üstünde beliriyor.

Yanımdaki koltukta oturan ve geçmişte Afganistan dâhil birçok çatışma bölgesinden haber yapan deneyimli İngiliz gazeteci bana dönüp şöyle diyor:

“2014 yaklaşırken Afganistan’da NATO’nun durumunu en iyi özetleyen manzara bu: ‘Connection Terminated’ yazısı…  Yabancı bir askeri misyon ile yerli halk arasında bir türlü kurulamayan bir ilişki... Ve daha bir ilişki bile kurulamamış olmasına rağmen zamansız sonlandırılan misyon… Bundan daha iyi özet mi olur?”

Bekliyoruz; NATO görevlilerinin “Şimdi halledilir” demesine rağmen Ferron ile bağlantı bir türlü sağlanamıyor.

* * *

Bir başka Kanadalı olan NATO Genel Sekreter Yardımcılığının Operasyonlardan Sorumlu Vekili Richard Froh da aynı gazeteci grubunun sorularını yanıtlarken benzer bir belirsizliğin ipuçlarını veriyor.

Kesin olan, 2014’ten sonra NATO’nun Afganistan’daki varlığının muharip olmayan, Afgan ordusuna eğitim vermeyi amaçlayan, çok daha az sayıda birlikle sınırlı kalacağı.

Bu tarihe kadar ISAF Afganistan’daki beş bölgeden kademeli olarak çekilecek.

ABD’nin, asker sayısı 10 bine kadar çıkabilecek birliklerini, bu tarihten sonra da terörle mücadele amacıyla Afganistan’da bırakacağı yönünde medyada çıkan haberleri soruyoruz.

Froh, bunun NATO kapsamında değil, ancak ABD ile Afganistan arasındaki ikili anlaşmalar çerçevesinde gerçekleşebileceğini, konunun ABD Savunma Bakanı’nın Şubat 2012’de Kabil’e yapması planlanan ziyaretinde netleşebileceğini söylüyor.

NATO üyesi ülkelerin Brüksel’de görüştüğümüz yetkilileri de, İttifak’ın artık Afganistan’ı büyük ölçüde NATO üyesi olmayan ülkelerle (başta Rusya) işbirliğinin geliştirilebileceği ve NATO’nun genel bir “güvenlik platformu” olarak imajının güçlendirileceği bir alan olarak görmekle yetindiklerini itiraf ediyorlar.

Artık kimse Taliban’a karşı askeri zafer kazanmaktan; ama en acısı da, Afgan halkının kalbini kazanarak uzun vadede istikrarlı ve müreffeh bir Afganistan kurulmasının yolunu açmaktan bahsetmiyor.

Tüm bu süreçte bir tek Türkiye’nin uzun vadeli çözüm için somut adımlar attığını, ama diğer NATO müttefiklerinin bunları hep görmezden geldiğini Türk yetkililer de vurguluyor.

Ankara; altyapı yatırımları, sosyal hizmetler ve siyasi kurumları güçlendirici adımlarla Afganistan’ı kendi ayakları üzerinde durabilen bir devlet kılmak için gerçekten elinden geleni yaptı.

Ama özellikle de Avrupalı NATO müttefikleri, Afganistan’da militarizmin kökünü kurutma yönündeki bu tür girişimleri 11 yıldır müthiş bir vizyonsuzlukla görmezden geldi ve hatta baltaladı.

ABD ise hâlâ çözümün salt "güvenlikçi politikalarda" olduğu yanılgısında…

* * *

Peki, o politikalar etkili oluyor mu ve sürdürülebilirler mi?

Olumsuz bir yanıt vermeye yetecek basit bir örnek:

Bir Taliban militanı cebinden 2 lira harcayarak bir kerpiç duvar örüp arkasında mevzileniyor.

NATO askeri ise can kaybını en aza indirmeyi hedefleyen angajman kuralları gereği bu kerpiç duvarı, tanesi 218 bin liraya malolan bir Javelin mermisiyle uzaktan vuruyor.

Böyle bir detayı öğrendiğinizde, NATO’nun Afganistan operasyonunun 11 yıldır silah üreticileri dışında kimseye hiçbir şey kazandırmadığını da görüyorsunuz.

Öyle ki yıkılan ucuz duvarların hemen yenisi yapılıyor, ama "köprüler kurmak" gibi zahmetli bir işi sanki Türkiye’den başka kimse umursamıyor.

Şimdi Taliban’ın 2001’de başlayan saldırılarında en çok askerini bu yıl şehit vermiş Afgan halkının sıcak dramını, yukarıdaki somut verilerin serinliğinde hissediniz. 

Ve o dev ekrandaki “Connection Terminated” yazısını unutup, yeni yılda Afganistan’a huzur gelip gelmeyeceği sorusuna kolaysa siz olumlu bir cevap veriniz.